پاکستان گزینه اول واردات گوشت قرمز شد / پیشنهاد ترکیب وارداتی برای کاهش ریسک و هزینه‌ها

شهروز خرّمی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایانا با بیان این‌که سیاست کلان وزارت جهاد کشاورزی بر حمایت از تولید داخلی گوشت قرمز است؛ اظهار داشت: با این حال به‌منظور تأمین کسری موجود، واردات گوشت همچنان در دستور کار قرار داشته و اکنون کشورهایی مانند پاکستان، هند و قزاقستان به‌عنوان گزینه‌های جایگزین واردات گوشت از برزیل مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور با اشاره به شاخص‌های اقتصادی تأکید کرد: قیمت تمام‌شده گوشت وارداتی از پاکستان حدود ۴/۱ دلار به‌ازای هر کیلوگرم است، در حالی‌که این رقم برای هند حدود ۴/۲ تا ۴/۳ دلار و برای قزاقستان حدود ۴/۲ دلار و گوشت وارداتی از برزیل با قیمت حدود ۵.۳ دلار به‌ازای هر کیلوگرم، گران‌تر از دیگر گزینه‌ها است.

وی افزود: با توجه به این‌که حتی کاهش چند سنتی در قیمت در مقیاس واردات ۲۰۰ هزار تنی عدد بزرگی را تشکیل می‌دهد؛ پاکستان از نظر قیمت، مزیت رقابتی قابل توجهی برای ایران دارد.

خرّمی با بیان این‌که محموله‌های وارداتی از کشورهای شمالی مانند قرقیزستان و قزاقستان ظرف دو تا سه روز و از پاکستان در مدت حدود هفت روز به ایران می‌رسند اما این زمان برای محموله‌های ارسالی از برزیل بین ۴۰ تا ۶۰ روز خواهد بود؛ تصریح کرد: بنابراین واردات از کشورهای نزدیک‌تر به دلیل تأثیر بر کاهش فسادپذیری و هزینه حمل‌ونقل نیز بسیار به‌صرفه‌تر است.

وی با اشاره به شاخصی به‌نام «ضریب تمرکز بازار»، افزود: مقدار عددی این شاخص بین صفر تا یک است و میزان وابستگی یک کشور صادرکننده به بازار مقصد را نشان داده و پایین‌تر باشد امکان چانه‌زنی برای واردکننده بیشتر است. 

خرمی افزود: ضریب تمرکز برای پاکستان حدود ۰/۲۹ برای هند در حد متوسط و برای قزاقستان عددی نزدیک به ۰/۹۱ است؛ بنابراین قزاقستان و کشورهای مشابه به دلیل تمرکز بالا، انعطاف‌پذیری کمتری در صادرات داشته و در صورت تقاضای زیاد احتمال پاسخ‌گویی منظم آن‌ها پایین‌تر است.

وی ادامه داد: با توجه به این شاخص‌ها می‌توان ترکیب پیشنهادی واردات گوشت را شامل ۷۰ درصد از پاکستان، ۲۰ درصد از هند و ۱۰ درصد از قزاقستان در نظر گرفت تا علاوه بر تنوع وارداتی، وابستگی به یک کشور خاص کاهش یابد.

عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور به بالاتر بودن کیفیت گوشت برزیل با توجه به زیرساخت‌ها و رعایت اصول بهداشتی نسبت به برخی کشورهای دیگر اشاره کرد و گفت: در واردات از کشورهایی مانند پاکستان، هند و قزاقستان باید آزمایش‌های دقیق بهداشتی و قرنطینه‌ای انجام شود تا گوشت‌هایی با کیفیت پایین وارد کشور نشود.

خرّمی تصریح کرد: گرچه تولید داخلی گوشت قرمز باید در اولویت باشد؛ اما واقع بودن ایران در اقلیم خشک و نیمه‌خشک مانع بزرگی برای افزایش ظرفیت تولید و یکی از مهم‌ترین محدودیت‌ها در کمبود علوفه و نهاده‌های دامی است و در صورت تأمین نهاده‌ها، کشور توان تولید بخشی از نیاز داخلی مثلاً تا ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تن گوشت قرمز را دارد.

وی با تأکید بر توسعه تولیدات روستایی به‌عنوان یکی از راهکارهای مهم دستیابی به تولید داخلی، اظهار داشت: در کشورهای پیشرفته تا ۷۰ درصد تولید گوشت از این طریق انجام می‌شود، در حالی‌که این عدد در ایران حتی به ۲۰ درصد هم نمی‌رسد.

خرمی افزود: تمرکز بر تولید صنعتی بدون تأمین نهاده، ما را به واردات وابسته می‌کند و این یک ریسک جدی برای امنیت غذایی کشور است.

وی ادامه داد: قطعاً واردات نهاده به‌جای واردات گوشت منطقی‌تر و اقتصادی‌تر بوده و با این رویکرد زنجیره ارزش داخل کشور فعال می‌شود؛ همان‌طور که بسیاری از کشورها این مدل را اجرا کرده و با وارد کردن ماده اولیه آن‌را در داخل فرآوری و با ارزش افزوده به بازار بازمی‌گردانند.

خرّمی درباره دلایل عدم اجرای این سیاست توضیح داد: متأسفانه سیاست‌گذاری‌های ما اغلب جزیره‌ای و کوتاه‌مدت بوده و اگرچه برنامه‌هایی مانند الگوی کشت و تنوع واردات در دستور کار قرار دارد؛ اما در مرحله اجرا، با کندی یا بی‌انگیزگی مواجه می‌شویم. 

وی افزود: باید با داشتن سیاست‌های ترکیبی، هم بر تولید روستایی تمرکز کرده و هم بخشی از نهاده‌ها را در داخل یا در قالب تولیدات فرامرزی تأمین و بخشی را هم از منابع خارجی وارد کنیم. 

خرمی ادامه داد: قرار دادن همه تخم‌مرغ‌ها در یک سبد، به‌ویژه با تمرکز صرف بر واردات نهاده، می‌تواند ریسک‌های بزرگی برای کشور به همراه داشته باشد.

خبرنگار: شهرزاد مسعودی