کشت هیدروپونیک نهاده‌های دامی اقتصادی نیست

علیرضا آقاشاهی در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا به کشت هیدروپونیک به عنوان نوعی کشت مبتنی بر آب در شرایط کنترل‌شده اشاره کرد و گفت: نمونه‌ای از این کشت را می‌توان در سبزه عید نوروز که به‌نوعی, ساده‌ترین شکل کشت درسیستم هیدروپونیک محسوب شده و از دیرباز در ایران رواج داشته است؛ مشاهده کرد.

مسئول بخش تحقیقات تغذیه دام و طیور موسسه تحقیقات علوم دامی کشور ضمن بیان این‌که امروزه با توسعه روش‌های هیدروپونیک، این نوع کشت برای تولید محصولات جوانه‌دار مانند گندم، ماشک و حتی سایر سبزیجات نظیر کاهو و... گسترش یافته است؛ افزود: تولید این محصولات به روش هیدروپونیک و برای مصرف انسانی به دلیل ارزش افزوده بالا در برخی موارد به‌عنوان راهکاری کاملا اقتصادی مطرح می‌شود.

وی با ذکر این مثال که با استفاده از یک کیلوگرم بذر شبدر می‌توان حدود پنج کیلوگرم محصول جوانه‌دار تولید کرد که ارزش ریالی آن به‌مراتب بیشتر از بذر اولیه است؛ گفت: اما این موضوع در خصوص تولید علوفه برای دام صادق نیست.

آقاشاهی با اشاره به این‌که یکی از مهم‌ترین چالش‌های استفاده از کشت هیدروپونیک برای تولید علوفه دام تفاوت قیمت بذر با محصول نهایی است؛ گفت: به‌عنوان مثال قیمت بذر جو استفاده شده برای کشت  هیدروپونیک، بالاتر از جویی است که مستقیم برای خوراک دام مصرف می‌شود. 

وی افزود: علاوه بر این، ماده خشک تولیدی نهایی در مقایسه با ماده خشک اولیه حدود ۲۰ درصد کمتر بوده و به‌دلیل ارزش کیفی بالاتر جو به عنوان نهاده اولیه، این کاهش کیفیت و کمیت محصول از جنبه اقتصادی کاملا جای بحث دارد.

آقاشاهی با بیان این‌که طبق محاسبات در سیستم‌های هیدروپونیک مرسوم میزان انرژی و پروتئین محصولات نهایی کمتر از مقادیر ورودی به سیستم بوده و ماده غذایی تولیدشده از نظر کمی و کیفی به سطح بذر اولیه نمی‌رسد؛ گفت: حتی در گاوداری‌های بزرگ که این روش آزمایش شده، نتایج رضایت‌بخشی به ویژه از منظر اقتصادی به‌دست نیامده است.

وی ضمن اشاره به این‌که با ورود فناوری‌های جدیدی مانند استفاده از سیستم‌های بهینه نوردهی یا تزریق CO2 و... می‌توان بازده کشت هیدروپونیک را افزایش داد؛ افزود:  اما این فناوری‌ها هنوز در ایران رایج نشده و نیاز به آزمایش و ارزیابی جهت تولید علوفه دارد و در حال حاضر روش‌های موجود از نظر اقتصادی و پایداری، چه از نظر تأمین مواد مغذی برای دام و چه از نظر بازگشت سرمایه، مقرون به صرفه نیست.

آقاشاهی با تأکید بر این‌که یکی از شاخص‌های اقتصادی بودن هر روش تولیدی، پایداری آن است؛ گفت: اگر در کشور شرکت‌هایی وجود داشت که به مدت پنج سال متوالی با استفاده از روش‌ هیدروپونیک در مقیاس قابل قبولی به تولید پایدار علوفه می‌پرداخت، می‌توانستیم ادعای اقتصادی و صحیح بودن این روش را بپذیریم؛ که تاکنون چنین نمونه‌هایی مشاهده نشده است.

خبرنگار: شهرزاد مسعودی