برای حفظ خاک و آب نیازمند فرهنگ‌سازی و مشارکت مردم هستیم

شهرام شفیعی در برنامه تلویزیونی کاوش به مناسبت هفته خاک با اشاره به اهمیت امنیت غذایی، گفت: امنیت غذایی به معنای تهیه غذای کافی و سالم برای مردم است، اما در این مسیر با محدودیت منابعی چون آب و خاک مواجه هستیم. در این میان، مسئله خاک از آب مهم‌تر است چراکه آب تجدیدپذیر بوده و قابل بازچرخانی است، اما برای تجدیدپذیری خاک زمان زیادی نیاز است که عمر انسان برای آن کافی نیست.

وی ادامه داد: با وجود محدودیت منابع آبی، طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، باید تا پایان برنامه هفتم توسعه 65 میلیارد مترمکعب آب در اختیار بخش کشاورزی قرار گیرد. به‌عبارتی، برای تولید هر یک مترمکعب آب باید 2.6 کیلوگرم غذا تولید کنیم.

شفیعی همچنین افزود: در برنامه هفتم توسعه پیش‌بینی شده که در ۱۴ محصول اساسی کشور به‌طور متوسط به ضریب خودکفایی 90 درصد برسیم. از جمله این محصولات می‌توان به گندم، جو، برنج، حبوبات، گوشت قرمز، گوشت سفید و شکر اشاره کرد. لذا لازم است با بهره‌گیری از روش‌ها و فناوری‌های نوین، در راستای حفاظت از خاک، تقویت آن و تغذیه مناسب خاک تلاش کرده و بهره‌وری را افزایش دهیم.

وی با تاکید بر اهمیت خاک، گفت: بیش از 95 درصد منابع غذایی از خاک تأمین می‌شود، بنابراین ضروری است که ضمن حفاظت از خاک‌ها، آنها را تقویت کرده تا به تولید پایدار برسیم.

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی با اشاره به وضعیت خاک‌های استان، اظهار کرد: وضعیت خاک‌های استان در مقایسه با دیگر استان‌ها خوب است، اما وجود دریاچه ارومیه باعث شده است که در 10 تا 12 شهرستان استان با گرد و خاک و غبار نمکی روبه‌رو شویم که بر کیفیت خاک تأثیر منفی دارد.

شفیعی در ادامه به مشکلات عمومی کشور در زمینه خاک اشاره کرد و گفت: در سطح کشور با مشکلاتی نظیر فرسایش بادی، سیل و دیگر عوامل طبیعی که بر کمیت و کیفیت خاک تاثیر دارند، مواجه هستیم. شوری و قلیایی بودن خاک‌ها از مهم‌ترین عوامل کیفیت خاک به‌شمار می‌رود که باعث محدودیت در کشت می‌شود. در این شرایط، مجبور به تغییر الگوی کشت هستیم.

وی همچنین به کمبود مواد آلی در خاک اشاره کرد و افزود: برای غنی‌سازی خاک، استفاده از کودهای آلی در صدر برنامه‌های کشاورزی قرار دارد. این کار به غنی‌سازی خاک برای استفاده گیاهان کمک می‌کند.

شفیعی توضیح داد: اقدامات کشاورزی باید بر مبنای آزمایشات خاک انجام شود تا نوع نهال‌ها، زراعت و مواد غذایی و معدنی مورد نیاز به‌درستی تجویز شود.

وی در مورد اهمیت قانون حفاظت از خاک نیز گفت: قانون حفاظت از خاک که شامل 26 ماده و 14 تبصره است، تکالیف مختلفی را برای سازمان‌های دولتی از جمله سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تعیین کرده است. علاوه بر این، آموزش و پرورش، سمن‌ها و دیگر نهادها نیز باید در این راستا اقدامات لازم را انجام دهند.

شفیعی در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت حفظ کاربری اراضی اشاره کرد و گفت: فرسایش اراضی شیب‌دار عمدتاً در اثر بارش باران رخ می‌دهد. حفظ کاربری‌های اراضی و جلوگیری از تغییر کاربری‌های غیرمجاز از جمله وظایف مهمی است که باید به‌طور جدی دنبال شود. همچنین لازم است صنایع را در اراضی کم‌بازده مستقر کنیم تا از بروز مشکلات زیست‌محیطی جلوگیری شود.

وی تأکید کرد : حفظ خاک و آب به‌تنهایی توسط دستگاه‌های دولتی ممکن نیست و برای موفقیت در این زمینه نیازمند فرهنگ‌سازی و مشارکت مردم هستیم. صداوسیما، آموزش و پرورش و دیگر نهادهای اجتماعی نقش مهمی در این فرآیند دارند.

خبرنگار: مهسا رمضانی