معاون آب و خاک وزارت جهادکشاورزی:
منابع مالی محدود مانع اجرای کامل پروژههای آب و خاک میشود
به گفته معاون آب و خاک وزارت جهادکشاورزی با وجود محدودیتهای مالی، پروژههای آبیاری نوین، شبکههای فرعی و پایش خاک در کشور پیشرفت خوبی دارند، اما تحقق کامل اهداف برنامه هفتم نیازمند تأمین منابع بیشتر است.
تهران – ایانا – معاون آب و خاک وزارت جهادکشاورزی با تشریح مجموعه پروژههای در حال اجرای این معاونت در حوزه آب و خاک، کمبود شدید منابع مالی را اصلیترین مانع تحقق کامل اهداف پیشبینیشده در برنامه هفتم توسعه دانست و گفت: «فاصله معناداری میان تکالیف قانونی و منابع مالی در اختیار وجود دارد.»
صفدر نیازی شهرکی در گفتوگو با ایانا با تأکید بر عملیات آب و خاک بهعنوان یکی از ارکان اصلی بهرهوری در بخش کشاورزی، اظهار داشت: «در حوزه آب، مجموعهای از پروژهها با هدف ارتقای راندمان آبیاری و کاهش هدررفت آب در حال اجراست که از جمله آنها میتوان به اجرای سامانههای آبیاری نوین، تسطیح و تجهیز و نوسازی اراضی، مرمت قنوات، بتنیکردن کانالهای خاکی و انتقال آب با لوله اشاره کرد؛ پروژههایی که موجب میشود آب بیشتری در اختیار گیاه قرار گیرد.»
او افزود: «این اقدامات عموماً هر ساله در قالب موافقتنامههایی میان وزارت جهادکشاورزی و سازمان برنامه و بودجه اجرا شده و منابع مالی آن از محل اعتبارات دولتی تأمین میشود.»
معاون آب و خاک وزارت جهادکشاورزی با اشاره به تکالیف برنامه هفتم توسعه گفت: «بر اساس شاخصگذاریهای انجامشده، اجرای سالانه ۲۰۰ هزار هکتار سامانه آبیاری تحت فشار، ۱۵۰ هزار هکتار آبیاری زیرسطحی و ۷۰ هزار هکتار شبکه آبیاری و زهکشی بر عهده این معاونت گذاشته شده است؛ تکالیفی که تحقق آنها به حدود ۱۷۵ همت منابع مالی در سال نیاز دارد.»
نیازی شهرکی، ادامه داد: «در سال جاری حدود چهار و نیم همت موافقتنامه برای اجرای این اقدامات منعقد شد که تاکنون حدود یک همت آن تخصیص یافته و مابقی یا در انتظار تخصیص بوده یا قرار است از طریق ابزارهایی مانند مرابحه تأمین شود.»
او با اشاره به وضعیت اعتبارات سال ۱۴۰۵ بیان کرد: «در این سال نسبت به رشد ششدرصدی بودجه عمومی، اعتبارات بخش آب و خاک رشد قابل قبولی داشته و برخی ردیفها ۲۰ تا ۳۰ درصد و در حوزه خاک حتی تا حدود ۸۰ درصد افزایش یافتهاند؛ بهطور متوسط تمامی ردیفها حدود ۳۰ درصد رشد داشته که با وجود محدودیتها، عددی قابل قبول محسوب میشود.»
معاون آب و خاک به آبیاری هوشمند بهعنوان یکی از پروژههای مهم در دست اجرا اشاره کرد و گفت: «این فناوری بر پایه تحلیل دقیق نیاز واقعی گیاه به آب استوار بوده و با استفاده از سنجندهها، دادههایی مانند رطوبت خاک، بافت خاک، دمای خاک و هوا، نوع گیاه، مرحله رشد، میزان بارش، سرعت باد و سایر مؤلفهها را تحلیل میکند.»
به گفته او بر اساس این محاسبات، میزان دقیق آب مورد نیاز گیاه تعیین و از طریق شیرهای خودکار و سیستمهای اتوماسیون، آب بهصورت کنترلشده در اختیار مزرعه قرار میگیرد؛ این روش، آخرین فناوری آبیاری در دنیاست و بهویژه در گلخانهها و کشاورزی دقیق کاربرد گستردهای دارد.»
نیازی شهرکی با اشاره به پروژههای شبکه آبیاری و زهکشی در پایاب سدها گفت: تاکنون وزارت نیرو حدود دو میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار شبکه اصلی را اجرا کرده و وزارت جهادکشاورزی حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار شبکه فرعی را به انجام رسانده است؛ ادامه این طرحها به دلیل محدودیت منابع با سرعت کمتری پیش میرود، در حالی که طبق برنامه باید سالانه ۷۰ هزار هکتار شبکه اجرا شود.»
معاون آب و خاک وزارت جهادکشاورزی همچنین مرمت قنوات، بتنیکردن کانالهای عمومی، انتقال آب با لوله و پروژههای تجهیز و نوسازی اراضی شامل تسطیح، ایجاد جادههای بین مزارع، زهکشها و کانالها را از دیگر اقدامات زیرساختی حوزه آب برشمرد.
او در تشریح اقدامات حوزه خاک گفت«انجام مطالعات خاکشناسی با هدف آمایش سرزمین و تعیین الگوی مناسب کشت از پروژههای مهم این بخش است که در برنامه هفتم، اجرای سالانه ۱۰۰ هزار هکتار برای آن پیشبینی شده و روند اجرای آن مطلوب است.»
نیازی شهرکی افزود: «افزایش ماده آلی خاک، مدیریت تغذیه گیاه و کنترل عوامل محدودکنندهای مانند شوری، آهک و گوگرد، از جمله اقداماتی است که با همکاری معاونت زراعت دنبال میشود.
او با اشاره به تکلیف قانونی پایش خاکهای کشور، تصریح کرد: «بر اساس قانون، باید ظرف پنج سال پایش خاکهای کشور انجام شده و شاخصهایی مانند pH، شوری، بافت و عناصر مختلف اندازهگیری و با دادههای گذشته مقایسه شود؛ کشور به پنج منطقه تقسیم شده که سه منطقه آن امسال به پایان میرسد و دو منطقه دیگر نیز با اعتبارات سال ۱۴۰۴ تکمیل خواهد شد.
نیازی با بیان اینکه در سال ۱۳۸۷ حدود شش و نیم میلیون هکتار از اراضی کشاورزی کشور شور بود، اما این رقم اکنون به بیش از ۱۰ میلیون هکتار رسیده است، افزود: «در استان خوزستان، به دلیل بافت ذاتی خاک، مجاورت با دریا و کاهش شدید منابع آب شیرین، روند شور شدن اراضی با سرعت بیشتری نسبت به برخی استانها ادامه دارد.»
معاون آب و خاک وزارت جهادکشاورزی ادامه داد: «کاهش ورودی آب شیرین، افزایش شوری پسابها و محدودیت بارشها از عوامل اصلی تشدید این وضعیت است و امید میرود با بهبود شرایط بارشی و انجام آبیاریهای تکمیلی، بخشی از نمک به لایههای پایینتر خاک منتقل شود.»
نیازی شهرکی با اشاره به همکاریهای بینالمللی این معاونت، گفت: چند پروژه با سازمان فائو و در چارچوب شبکه جهانی حفاظت از خاک (Global Soil Partnership) در حال اجراست که یکی از آنها پروژه «پزشک خاک» است.
او توضیح داد: «در این طرح، کارشناسانی آموزش میبینند که بر اساس نتایج آزمایش خاک، نسخه دقیق تغذیه گیاه شامل نوع، میزان و زمان مصرف کود را تجویز میکنند؛ این طرح از استان گلستان آغاز شده و در مرحله بعد، چند استان دیگر بهصورت پایلوت به آن خواهند پیوست.»
معاون آب و خاک وزارت جهادکشاورزی تأکید کرد: «با وجود همه این اقدامات، اصلیترین مانع پیشروی بخش آب و خاک، کمبود منابع مالی است؛ بهطوری که در برابر نیاز سالانه ۱۷۵ همت، منابع قابل تأمین از محل بودجه دولتی حداکثر چهار تا پنج همت است و این فاصله، چالش اصلی اجرای کامل برنامهها محسوب میشود.»
خبرنگار، شهرزاد مسعودی
دیدگاه تان را بنویسید