نقش حیاتی جنگل‌های ایرانی‌تورانی در حفاظت از زیست‌بومی ایران/ مدیریت پایدار جنگل‌های زاگراس در چهار استان اجرا می‌شود

 سید هاشم موسوی‌نژاد در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا اظهار کرد: جنگل‌های ایرانی‌تورانی با وسعت بیش از ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار، نقش کلیدی در مقابله با ریزگردها، فرسایش خاک و حفظ تنوع زیستی ایران ایفا می‌کنند.

رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان منابع طبیعی کشور، افزود: این جنگل‌ها که در فلات مرکزی و مناطق پیرامونی آن قرار دارند، به دلیل شرایط اقلیمی سخت با تفاوت‌های دمایی شدید (زمستان‌های سردتر از مناطق مدیترانه‌ای و تابستان‌های گرم‌تر از آفریقا)، میزبان گونه‌های گیاهی مقاوم مانند پسته، بادام، گز، اسکنبیل، قیچ و طاق هستند.

وی ادامه داد: این گونه‌ها که اغلب به‌صورت درختچه یا بوته‌ای رشد می‌کنند، با برگ‌های خاردار و مقطع کوچک برای کاهش تبخیر و سازگاری با رطوبت کم (زیر ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلی‌متر) و شوری خاک طراحی شده‌اند.

موسوی‌نژاد تأکید کرد: این جنگل‌ها که ۶۹ درصد فلور ایران را در بر می‌گیرند، به دلیل اهمیت اکولوژیک و کارکرد جهانی در جلوگیری از بیابان‌زایی، تحت نظارت برنامه‌های بین‌المللی مانند UNDP قرار دارند و از نظر تنوع زیستی، یکی از غنی‌ترین مناطق رویشی کشور محسوب می‌شوند.

وی همچنین به وجود گونه‌های سوزنی‌برگ در این منطقه اشاره کرد و گفت: این گونه‌ها در کنار تیپ‌های درختی و بوته‌ای، رویشگاه‌های وسیع و پراکنده‌ای را در ایران تشکیل می‌دهند که برای پایداری اکوسیستم حیاتی هستند.

راهکار جنگل‌داری اجتماعی برای حفاظت پایدار

 موسوی‌نژاد با بیان اینکه جنگل‌های ایرانی‌تورانی و زاگرس با تهدیدات جدی مانند حریق، کم‌آبی، شوری خاک، ریزگردها و تخریب‌های انسانی مواجه‌ هستند، گفت: ۹۵ درصد حریق‌ها در این مناطق عامل انسانی دارند؛ جریمه‌های بازدارنده برای تخریب پوشش گیاهی از سال ۱۴۰۳ افزایش چشمگیری یافته، اما این جرایم به‌تنهایی کافی نیست و ممکن است نارضایتی عمومی ایجاد کند.

وی راهکار اصلی را جنگل‌داری اجتماعی دانست و افزود: سند مدیریت پایدار جنگل‌های زاگرس از سال ۱۴۰۴ در چهار منطقه آزمایشی (کردستان و کرمانشاه در زاگرس شمالی، چهارمحال و بختیاری در زاگرس میانی و فارس در زاگرس جنوبی) اجرا می‌شود؛ این طرح با مشارکت جوامع محلی و ایجاد انگیزه‌های معیشتی، به دنبال حفاظت از جنگل‌ها در برابر حریق، آفات و کشت زیراشکوب است.

رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال تأکید کرد: این سند با هدف پایداری اکولوژیک و اقتصادی، منافع جوامع محلی را با حفاظت از پوشش گیاهی تلفیق می‌کند و پس از دوره آزمایشی پنج‌ساله، به سایر مناطق زاگرس و حتی جنگل‌های ایرانی‌تورانی و ارسباران گسترش خواهد یافت؛ مشارکت مردمی و آگاهی‌بخشی می‌تواند اثربخشی بیشتری نسبت به جرایم داشته باشد و به حفظ ۱۷ میلیون هکتار جنگل‌های کشور کمک کند.

خبرنگار: شبنم مسعودی