توصیه‌های کاربردی برای زنبورداران جهت مقابله با اثرات استرس گرمایی

لیلا قره داغی در گفتگو با خبرنگاران با بیان اینکه استرس گرمایی زمانی رخ می‌دهد که دمای محیط از حد تحمل زنبورها (معمولاً بالاتر از ۳۵ درجه سانتی‌گراد) فراتر رود گفت: افزایش دما باعث کاهش فعالیت زنبورها شده و گرمای زیاد باعث کاهش پروازهای جمع‌آوری شهد و گرده می‌شود. همچنین گرما باعث افزایش مصرف آب می شود که زنبورها برای خنک‌کردن کندو آب بیشتری مصرف می‌کنند و در صورت کمبود آب، کلنی ضعیف می‌شود. تخم‌گذاری کاهش می‌یابد که ملکه ممکن است تخم‌گذاری را کم کند یا متوقف کند. خطر افزایش آفات وجود دارد که در دمای بالا، آفاتی مانند کنه واروا و پروانه موم‌خوار سریع‌تر تکثیر می‌شوند. قاب‌های مومی ممکن است در گرمای شدید ذوب شوند و ساختار کندو را تخریب کنند. 

عضو هیات علمی بخش تحقیقات علوم دامی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، انتخاب محل مناسب برای استقرار کندوها را از راهکارهای مقابله با استرس گرمایی در استان آذربایجان شرقی بیان کرد و افزود:  لازم است کندوها در سایه‌بان طبیعی (درختان) یا مصنوعی (سایبان‌های پارچه‌ای یا چتری) قرار داده شوند. از قرار دادن کندوها در مناطق کاملاً آفتابی و بدون جریان هوا خودداری شود. در مناطق گرم استان مانند مراغه و میانه، کندوها را در ارتفاعات خنک‌تر مستقر شوند. 

وی تهویه مناسب کندو را از دیگر راهکارهای مقابله با استرس گرمایی برشمرد و تاکید کرد: بهره برداران باید درپوش کندو را کمی باز بگذارند یا از درپوش‌های مشبک استفاده کنند تا جریان هوا افزایش یابد. از کندوهای با بدنه ضخیم یا عایق‌بندی‌شده استفاده کنند تا گرمای کمتری به داخل نفوذ کند. در صورت امکان، از کف کندوی توری استفاده کنند تا تهویه بهتر شود. نزدیک کندوها منبع آب تمیز و پایدار قرار دهند مثلاً ظرف آب با سنگ یا اسفنج برای جلوگیری از غرق‌شدن زنبورها، در مناطق کم‌آب استان مانند مناطق شرقی آذربایجان شرقی، آب‌دهی منظم را فراموش نکنند، در گرمای شدید، زنبورها انرژی بیشتری صرف خنک‌کردن کندو می‌کنند، بنابراین با شربت رقیق (۱:۱ آب و شکر) به آن‌ها کمک کنند. از دادن شربت غلیظ در هوای گرم خودداری کنند، چون زنبورها برای رقیق‌کردن آن آب بیشتری مصرف می‌کنند. بازدیدهای منظم برای تشخیص کنه واروا و سایر آفات انجام دهند، چون در گرما سریع‌تر تکثیر می‌شوند. در صورت مشاهده پروانه موم‌خوار، کندوها را تمیز و قاب‌های کهنه را تعویض کنند. در مناطق بسیار گرم، کندوها را رنگ سفید بزنند تا نور خورشید را منعکس کند. از عایق‌های طبیعی مانند کاه یا پوشال در سقف کندو استفاده کنند. بازدید کندوها را صبح زود یا عصر انجام دهند تا استرس گرمایی به زنبورها وارد نشود. از باز کردن طولانی‌مدت کندو در گرمای ظهر خودداری کنند.

وی گفت: با رعایت نکات فوق، زنبورداران می‌توانند اثرات منفی گرمای تابستان را کاهش دهند و ازسلامت کلنی‌های خود محافظت کنند مدیریت آب، سایه‌بان، تهویه وتغذیه مهمترین عوامل برای مقابله با استرس گرمایی هستند.