بررسی وضعیت تولید روغن و کنسرو زیتون در ایران و جهان

سیدرحمت‌الله پریچهر - مجری طرح زیتون وزارت جهاد کشاورزی

براساس آخرین آمار شورای بین‌المللی زیتون‌ (IOC) میزان تولید روغن زیتون در جهان 3379 هزار تن در سال 2018-2017 اعلام شد که نسبت به سال قبل به‌طور متوسط رشد 31.91 درصدی را تجربه کرده است.

اتحادیه اروپا با 2188.3 هزار تن تولید (64.76 درصد تولید جهانی) بیشترین سهم خود را از تولید جهانی به خود اختصاص داده است؛ اسپانیا با1262.2 هزارتن (35.37 درصد تولید جهانی) ایتالیا با 428 هزار تن  (12.66 درصد تولید جهانی) یونان با  346 هزار تن (10.23 درصد تولید جهانی) به ترتیب رتبه اول تا سوم را داشته‌اند. همچنین تونس با 325هزار تن (9.6 درصد تولید جهانی) ترکیه با 263هزار تن (7.7درصد تولید جهانی) مراکش با 140 هزارتن (1.4درصد تولید جهانی) و پرتغال با 134.8 هزارتن (1.9درصد تولید جهانی) در رتبه بعدی تولید جهانی قرار دارند.

مطابق با پیش‌بینی شورای بین‌المللی زیتون، میزان تولید روغن زیتون در سال 2020-2019 در جهان حدود 3144هزارتن برآورد شده است که بر اساس پیش‌بینی تولید سال قبل (3217.5 هزارتن) دارای کاهش تولید 2.28 درصدی بوده و همچنین میزان تولید روغن زیتون در اتحادیه اروپا حدود 2011.1هزار تن برآورد شده است که بر اساس پیش‌بینی تولید سال قبل (2263.4هزارتن) کاهش تولید 11.14 درصدی را نشان می‌دهد. این کاهش تولید در اتحادیه اروپا و دنیا به دلیل کاهش تولید روغن زیتون در اسپانیا است که بر اساس پیش‌بینی شورای بین‌المللی زیتون از 1789.9هزار تن تولید روغن زیتون در سال 2019-2018 ، به میزان 1230 هزارتن تولید در سال 2020-2019 رسیده است و دارای کاهش تولید 31.28 درصدی نسبت به سال قبل بوده است. این در حالی است که سایر کشورها دارای رشد تولید بوده‌اند.

تولید کنسرو زیتون در دنیا

براساس آخرین آمار پیش‌بینی شورای بین‌المللی زیتون (IOC) تولید کنسرو زیتون در جهان 2925.5هزار تن در سال 2020-2019 اعلام شد که نسبت به سال قبل به‌طور متوسط رشد 13.87درصدی داشته است و اتحادیه اروپا با 808 هزار تن تولید، 27.63 درصد از تولید جهانی به خود اختصاص داده است. همچنین  مصر با 690 هزارتن (23.58درصد تولید جهانی) اسپانیا با 500 هزارتن (17.09 درصد تولید جهانی) ترکیه با  414 هزار تن (14.18درصد تولید جهانی) به ترتیب رتبه اول تا سوم را داشته‌اند و الجزایر با 300هزار تن (10.25درصد تولید جهانی) یونان با 207 هزارتن (7.07 درصد تولید جهانی ) سوریه و آرژانتین با 100هزار تن (3.41درصد تولید جهانی) ایتالیا با 74 هزارتن (24.5درصد تولید جهانی) در رتبه بعدی تولید جهانی قرار دارند. کشورهای عمده تولیدکننده، صادرکنندگان اصلی کنسرو زیتون نیز هستند و براساس آمار شورای بین‌المللی زیتون کشورهای آمریکا، برزیل، روسیه و کانادا بزرگترین واردکنندگان کنسرو زیتون در جهان را تشکیل می‌دهند.

بررسی وضعیت تولید روغن  و کنسرو زیتون در ایران

تولید میوه زیتون:

میزان تولید کل محصول زیتون در کشور بر اساس آخرین آمار اخذ شده از استان‌ها برابر با 147224 تن در سال 1398بوده است که نسبت به مدت مشابه در سال 97 به مقدار 43 درصد افزایش داشته است. این افزایش تولید به‌دلیل انجام عملیات‌های مناسب اصلاحی که شامل (هرس، تغذیه و ...)، مدیریت در کنترل و پیشگیری آفات و بیماری‌ها علی‌الخصوص مگس زیتون صورت گرفته است.

تولید روغن زیتون:

از میزان 147224 تن میوه زیتون تولید شده، 47 درصد وارد فرآیند روغن‌کشی زیتون شده است. از این مقدار 11648 تن روغن زیتون استحصال شده است که در مقایسه با سال گذشته میزان تولید روغن زیتون در سال 98 رشد 38درصدی داشته است. از عوامل موثر در میزان این افزایش تولید می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1-         مدیریت بهنگام در خصوص پیشگیری، مبارزه و کنترل آفت مگس زیتون

2-         ارزش افزوده بالای روغن زیتون در مقایسه با کنسرو زیتون در سال جاری

3-         تشویق و ترغیب باغداران برای برداشت محصول به صورت روغنی

4-         ترویج فرهنگ مصرف روغن زیتون جایگزین سایر روغن‌های خوراکی

تولید کنسرو زیتون:

از میزان 147224 تن میوه زیتون تولید شده، 53 درصد از میوه زیتون برای فرآوری و تولید کنسرو زیتون برداشت شد. از این مقدار 59872 تن کنسرو زیتون تولید شده است که در مقایسه با سال گذشته شاهد کاهش 22درصدی تولید کنسرو در کشور بوده‌ایم که نشان‌دهنده اقبال سرمایه‌گذاران به تولید روغن زیتون است.