مقابله جهادی با بیابان‌زایی در مساحتی بیش از سه میلیون هکتار

به گزارش ایانا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سازمان منابع طبیعی، وحید جعفریان در بازدید از کانون‌های تولید ریزگرد در قم، با اشاره به اینکه ایران دارای 30 میلیون هکتار مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی است که منشا زمین شناسی و اقلیمی دارند، اظهار کرد: از این مقدار حدود 14 میلیون هکتار به منابع زیست انسانی خسارت وارد می‌کند که با عنوان کانون‌های بحرانی فرسایش بادی شناخته می‌شود.

وی اضافه کرد: هر چند طی نیم قرن گذشته  8.7 میلیون هکتار از کانون‌های بحرانی فرسایش بادی تثبیت شده است اما با این حال بیابان‌زایی و تخریب سرزمین به لحاظ تغییرات اقلیمی از جمله استمرار خشکسالی‌ها و عوامل انسانی از جمله بهره‌برداری  بیش از ظرفیت منابع آب، در سنوات اخیر شتاب گرفته است و میزان شدت بیابان‌زایی در کشور بالغ بر یک میلیون هکتار در سال برآورد گردیده است.

مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری از نبود تعادل میان میزان تولید و مصرف آب و فقدان یک برنامه جامع در حوزه مدیریت پایدار منابع آب و خاک و فقدان رویکردهای مبتنی بر ارتقای تاب آوری و سازگاری با کم آبی از جمله علل بنیادین تشدید بیابان‌زایی و تخریب سرزمین در کشور نام برد.

وی بیان کرد: اگر تغییری در سیاست‌های فعلی رخ ندهد در آینده‌ای نزدیک  نه تنها به سمت بیابانی شدن حرکت خواهیم کرد بلکه دشت‌های بزرگ و تولیدی کشور نیز از چرخه خارج خواهند شد.

جعفریان با بیان اینکه افت آب‌های زیر زمینی، سطح قابل توجهی از پوشش گیاهی مناطق بیابانی را تحت تاثیر قرار داده است، گفت: عدم توجه به حقابه دشت‌های سیلابی، چشم انداز بوته زارهای بیابانی را با چالش‌های جدی مواجه کرده و تراکم و ترکیب این گونه‌ها را که نقش کلیدی در تثبیت خاک و جلوگیری از طوفان‌های ماسه‌ای و گرد وغبار دارند را دستخوش تغییر نموده است.

وی افزود: این تغییرات در مناطقی نظیر دشت سیستان، جنوب و جنوب شرق خوزستان، شمال خراسان رضوی، دشت صالحیه البرز و حسین آباد میش مست، کوه نمک و مسیله قم قابل تشخیص بوده و موجب بروز زود هنگام طوفان‌های ماسه‌ای و گرد و غبار در سال جاری و افزایش شدت و فراوانی این طوفان‌ها شده است.

مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری گفت: طوفانهای ماسه‌ای و گرد و غبار به صورت مستقیم به بخش‌های کشاورزی، صنعت، حمل و نقل و سلامت مردم خسارت وارد می‌کند و می‌تواند زمینه ساز بروز چالش‌ها و بحران‌های اقتصادی و اجتماعی فراوانی شود.

وی با اعلام این آمار که خسارت ناشی از طوفان‌های ماسه‌ای در کشور سالانه بالغ بر 600 میلیون دلار برآورد گردیده است، ادامه داد: در برنامه‌های نوین مدیریت پایدار سرزمین بر درج ملاحظات مقابله با بیابان‌زایی در سیاستهای کلان مدیریت بحران تاکید شده و بهره‌برداری از رویکردهای پیشگیرانه و سازگارانه علاوه بر اقدامات مقابله‌ای توصیه شده است.

جعفریان بیان کرد: در حال حاضر طرح جهادی سه میلیون هکتاری مقابله با بیابان‌زایی در مناطق بحرانی فرسایش بادی با مشارکت وزارت کشور در 12 استان شاخص بیابانی از جمله استان قم تهیه و تدوین شده است.

وی افزود: استان قم از نظر قرار گرفتن در حاشیه کویر مرکزی از استان‌هایی است که در معرض پدیده طوفان‌های ماسه‌ای و گرد و غبار قرار دارد، اثرات منفی این معضل در شهر بیش از یک میلیون نفری قم که دارای ویژگی ها و قابلیت های ویژه جمعیتی مانند وجود حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س)، حوزه علمیه و حضور سالانه حدود 20 میلیون زائر است بیشتر احساس می‌شود به همین علت توجه بیش از پیش مسئولان کشوری و استانی را نسبت به کاهش و مهار اثرات زیانبار این پدیده درخواست می‌کنیم.

جعفریان گفت: طرح 100 هزار هکتاری مقابله بابیابان‌زایی در استان قم با استفاده از روش‌های مختلف مکانیکی، بیومکانیکی و بیولوژیکی نظیر احداث بادشکن در اطراف مزارع، مدیریت روان آب و نهال‌کاری و بوته‌کاری با رویکرد مشارکتی و مردم محور تعریف شده و نیاز است تا با اولویت به اجرا گذاشته شود.

وی اضافه کرد: این طرح در راستای طرح جهادی کاشت یک میلیارد درخت در کشور است و فعالیتهای بیولوژیک بر این اساس و با مشارکت و همکاری سایر دستگاهای اجرایی و مشارکت بخش خصوصی انجام خواهد شد.

جعفریان با بیان اینکه بهره‌برداری از روش‌های نوین تثبیت ماسه‌های روان با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بین‌المللی و توان علمی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور از جمله سیاست‌های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری است، گفت: در این ارتباط می‌توان به تفاهم نامه سه جانبه در خصوص اجرای روش‌های نوین تثبیت ماسه‌های روان با همکاری مرکز تحقیقات گانسو کشور چین، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور اشاره کرد.

وی افزود: نمونه اجرایی این طرح در قالب تفاهم نامه در سال جاری عملیاتی شده و در ضلع شرق و جنوب شرق حاشیه روستای حسین آباد میش مست قم به مساحت 20هکتار در حال انجام است.