کاهش استخراج نفت از آزادگان برای بهبود کیفیت هوای تنفس مردم/ هورالعظیم با هدف استخراج آسان نفت در دولت قبلی خشک شد/ تولید برق از زباله، آخرین گزینه در چرخه مدیریت پسماند/ احتمال تعطیل شدن زباله‌سوز کهریزک به‌دلیل آلودگی

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در جریان ارائه گزارش اقدامات محیط زیستی دولت یازدهم، کاهش استخراج نفت از آزادگان برای بهبود فضای تنفس مردم خوزستان را یکی از اقدامات ارزنده دولت برای حفظ حقوق شهروندان معرفی کرد.

به گزارش خبرنگار ایانا، سعید متصدی در نشستی خبری گفت: دولت بیشترین تلاش خود را برای مردم خوزستان انجام داده است. مردم شهر اهواز از سال 88 یا 89 دچار بیماری تنفسی شدند و در برخی مواقع، تعداد مراجعان به بیمارستان‌ها به دلیل بیماری تنفسی به مرز 28 هزار نفر هم می‌رسید.

وی ادامه داد: در سال 95، با یک برنامه منسجم عملی، سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز علمی، دلیل این مشکل را جستجو کرد. یکی از سناریوهای مطرح شده، تاثیر آلودگی ناشی از فرآوری نفت در خوزستان بود. در این سال با وجود اینکه دولت به پول استخراج نفت نیاز داشت و میدان آزادگان یک میدان مشترک نفتی باعراق است، با این وجود دولت برای حفظ سلامت مردم، روزهایی که مشکل تنفسی وجود داشت، استخراج نفت از آزادگان و صدور آن به اهواز برای فرآوری را متوقف کرد.

متصدی گفت: هیچ دولتی برای حفظ سلامت مردم چنین کاری نمی‌کند اما دولت تدبیر و امید، روزانه از برداشت 30 هزار بشکه نفت صرف‌نظر کرد تا وضعیت سلامت مردم بهبود یابد. البته مطالعات بعدی نشان داد که دلیل بروز بیماری تنفسی، آلرژی ناشی از گرده افشانی گیاه کنوکارپوس است.

وی عنوان کرد: بر اساس مطالعات انجام شده در سال 92، یکی از کانون‌های بحرانی گرد و غبار فعال در استان خوزستان، بستر هورالعظیم بود. با همکاری وزارت نفت، دریچه آبگیری هورالعظیم در سطحی معادل 14 هزار هکتار را باز کردیم. همچنین 50 میلیارد متر مکعب آب نیز از کرخه برای آبگیری هورالعظیم رهاسازی شد.

به گفته معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در شرایطی که دنیا نفت را از کف اقیانوس‌ها استخراج می‌کند، دولت قبل هورالعظیم (به عنوان یک تالاب بین‌المللی) را خشک کرده است که نفت از بستر آن استخراج کند. این تالاب صرفا 40 سانیتمتر عمق دارد و در عمیق‌ترین نقاط، عمق آن به چهار متر می‌رسد.

وی افزود: دولت ایران در قرادادی که دولت قبل با کشور چین منعقد کرده بود، استخراج نفت از خشکی را در متن قرارداد قید می‌کند، به همین دلیل برای عمل به مفاد این قرارداد، اقدام به خشک کردن تالاب هورالعظیم می‌کند. ضمن آنکه برداشت نفت از بستر خشک راحت‌تر است، به همین دلیل دولت اقدام به خشک کردن یک تالاب بین‌المللی می‌کند. متصدی ادامه داد: از دولتی که یک تالاب را با هدف استخراج نفت خشک می‌کند، نمی‌توان انتظار داشت که به آلودگی هوا فکر کند.

کنترل گرد و غبار در خوزستان

معاون محیط زیست انسانی کنترل گرد و غبار در خوزستان را یکی دیگر از اقدامات مثبت دولت اعلام کرد. وی افزود: در 40 هزار هکتار از کانون‌های فوق بحرانی خوزستان یا عملیات آبگیری انجام شده و یا در حال نهال‌کاری هستیم. مردم هم در کنار دولت برای احیای این زمین‌ها تلاش می‌کنند. همچنین هیات دولت، برای گرد و غبار خوزستان مصوبه اختصاصی دارد.

وی اضافه کرد: در خوزستان به ویژه در شهر اهواز بحث جمع‌آوری فلرها پیگیری می‌شود. به این ترتیب کیفیت هوای این کلانشهر بهبود خواهد یافت.

به گفته متصدی شورایعالی آب، برنامه‌ای زمان‌بندی شده با تخصیص اعتبارات مشخص، برای ساماندهی کاهش آلودگی کارون به تصویب رسانده است. بیش از دو سال است روی شوری گتوند مشغول به برنامه‌ریزی هستیم. سد گتوند اشتباه مهندسی ایران است که مسئولان وقت با وجود اطلاع از حضور گنبدهای نمکی، اقدام به آبگیری این سد کردند. شوری سد گتوند برای خوزستان مشکل‌ساز خواهد بود. به همین دلیل مطالعات برای کنترل اثرات منفی این سد آغاز شده است.

معاون محیط زیست انسانی در پاسخ به ایانا درباره انتقال بین حوضه‌ای آب از سرشاخه‌های کارون، گفت: هر نوع انتقال بین حوضه‌ای صرفا با هدف تامین نیازهای شرب باید انجام شود. در دولت یازدهم مجوز اجرای هیچ پروژه انتقال آب بین حوضه‌ای حتی با هدف تامین نیاز شرب صادر نشده است.

وی تاکید کرد: هیچ پروژه‌ جدیدی در سرشاخه‌های کارون آغاز نشده است و آنچه در این منطقه اجرا می‌شود، همان پروژه‌های گذشته است.

این مقام مسئول یادآور شد: در سال‌های گذشته شاهد تکمیل و یا آغاز به کار 170 پروژه بزرگ بودیم که هیچ ارزیابی زیست محیطی نداشتند و فاقد مجوز سازمان حفاظت محیط زیست بودند. برخی از این پروژه‌ها حتی تا 100 درصد پیشرفت فیزیکی داشتند. سازمان حفاظت محیط زیست حتی این دسته از پروژه‌ها را نیز متوقف کرد.

متصدی اضافه کرد: سد شفارود گیلان، پروژه‌های انتقال آب سبزکوه، بهشت آباد و سولگان از جمله طرح‌هایی هستند که توسط سازمان حفاظت محیط زیست متوقف شده‌اند.

وی گفت: ما در سال 92 با پروژه‌هایی مواجه بودیم که بزرگترین صدمات را به محیط زیست ایران وارد کردند. در این سال، دولت علاوه بر اینکه مجریان را ملزم به رعایت استانداردها کرد، جرایمی برای آنها در نظر گرفت که چندین برابر بیش از خسارات وارده به محیط زیست بود.

کمپوست تولیدی از زباله‌های تهران استاندارد نیست

به گفته معاون محیط زیست انسانی، پسماند در دنیا منبع کسب درآمد است و نباید برای امحای آن هزینه‌ای صرف کرد. زباله‌ها باید از یکدیگر تفکیک شوند و ثروت تولید کنند.

وی افزود: در کلانشهری مثل تهران، تفکیک زباله نداریم. سال‌ها پیش کانتینرهایی طراحی شده بود که مردم زباله‌های تفکیک شده خود را در این کانتینرها قرار دهند. در خوشبینانه‌ترین حالت یک تا دو درصد زباله‌های این کلانشهر با استفاده از این شیوه تفکیک می‌شوند.

متصدی گفت: ادعا می‌شود که بین هشت تا 9 درصد زباله‌های تهران تفکیک می‌شود. این در حالی است که در سطح جهان بیش از 60 درصد زباله‌ها تفکیک می‌شوند.

وی اضافه کرد: شاه کلید مدیریت پسماند، تفکیک زباله است که متاسفانه در ایران نداریم. در تهران روزانه هفت هزار تن زباله مخلوط تولید شده و در کهریزک روی هم جمع می‌شود. باید این زباله‌ها را تفکیک کرد و قسمت‌های فسادپذیر آن را تبدیل به کمپوست کرد. اما از آنجا که زباله‌های تهران مخلوط بوده و آلوده به فلزات سنگین است، کارخانه تولید کمپوست کهریزک هیچ‌گاه موفق به دریافت استاندارد از مراجع ذی‌صلاح برای محصول تولید شده خود، نشده است.

معاون محیط زیست انسانی با اشاره به استراتژی‌های تدوین شده برای مدیریت پسماند، بیان کرد: از زباله‌های تفکیک شده ابتدا باید بخش‌های قابل بازیافت آن به ماده اولیه برای کارخانه‌ها تبدیل شود. سپس از بخش‌های فسادپذیر کمپوست تهیه می‌شود. در مراحل بعدی نیز زباله تبدیل به بیوگاز و برق شود. بنابراین تولید برق از زباله به هیچ وجه اولویت سازمان حفاظت محیط زیست نبوده و فقط برای بخش‌های غیر قابل بازیافت زباله‌ها، قابلیت اجرایی شدن را دارد.

وی تاکید کرد: ترکیب زباله در نحوه مدیریت آن بسیار تاثیرگذار است. زباله‌هایی که مواد قابل اشتعال و کاغذ آن زیاد باشد و انرژی خوبی تولید کند، برای تولید برق استفاده می‌شود اما زباله‌های ایران که 60 تا 70 درصد آن حاوی مواد آلی -به دلیل فرهنگ و رژیم غذایی جامعه- است، مناسب برای تولید کمپوست هستند. اما کارخانه کمپوست شهرداری، تا کنون نتوانسته استانداردهای لازم را رعایت کند و مجوز توزیع محصول دریافت کند.

متصدی یادآور شد: در ایران ذخایر نفتی و گازی زیادی داریم. کمبودی از نظر تولید برق نداریم، بنابراین نباید پسماندهایی که حاوی مواد بازیافتی و ارزشمند هستند را بسوزانیم و تبدیل به برق کنیم. زیرا سیستم‌های قدیمی زباله سوز دو آلاینده سمی دی اکسین و فوران تولید می‌کنند. اگر زباله‌ها حاوی مواد پلاستیکی باشند، دو گاز خطرناک دیگر شامل کلر و فلوئور نیز توسط این زباله‌سوزها تولید می‌شود. بنابراین با تبدیل زباله به برق، فقط بر میزان آلایندگی هوای شهر تهران اضافه می‌شود.

وی افزود: محیط زیست در حال رصد گازهای خروجی از نیروگاه کهریزک است. این زباله‌سوز روزانه 200 تن در مقابل هفت هزار تن زباله تولید شده در تهران را تبدیل به برق می‌کند و توان تولید برق آن حداکثر به اندازه یک توربین بادی است. زیرا در ایران روزانه 74 هزار مگاوات برق تولید می‌شود و برق تولید شده توسط زباله سوز کهریزک در مقابل توان نیروگاهی کشور، بسیار ناچیز است. از آنجا که سیستم‌های زباله سوز باید منطبق بر استانداردهای روز دنیا باشند، اگر نیروگاه کهریزک نتواند این استانداردها را رعایت کند، حتما با آن برخورد کرده و زباله‌سوز را تعطیل خواهیم کرد.

به گفته معاون محیط زیست انسانی، در دولت یازدهم در استان‌های قزوین، اصفهان و مرکزی سه محل امحای پسماندهای ویژه راه‌اندازی شده است و 5 تا 6 مرکز دیگر نیز به زودی راه‌اندازی خواهد شد.

وی همچنین از فروش یک هزار و 500 تا دو هزار تن پسماند ویژه نظیر سموم، روغن اسکارل و غیره به کشورهای فرانسه و کره برای امحای این محصولات خبرداد.

به گفته متصدی در دولت قبل واحدهای بازیافت باطری، 100 درصد نیازهای خود را از خارج وارد می‌کردند، یعنی باطری‌های اسقاطی خارجی راهی ایران می‌شد تا بازیافت شود. در دولت یازدهم برای این واحدها محدودیت‌هایی ایجاد کردیم تا باطری‌های اسقاطی اتومبیل‌های داخلی جمع‌آوری شود. واحدهای بازیافت باطری در دولت یازدهم فقط مجازند 35 درصد باطری‌های بازیافتی را از خارج وارد کنند و 65 درصد مواد بازیافتی خود را باید از منابع داخلی تامین کنند.

وی همچنین با اشاره به عضویت ایران در کنوانسیون بازل، از ممنوع شدن ترانزیت پسماندهای ویژه از ابتدای سال جاری خبرداد و گفت: کشور عراق پسماندهای ویژه خود را برای امحا به پاکستان ارسال می‌کرد و در این مسیر، پسماندهای ویژه این کشور از خاک ایران عبور داده می‌شد. ممکن بود این مواد برای زیستگاه‌های ایران مشکلاتی ایجاد کند به همین دلیل، ممنوعیت حمل پسماندهای ویژه را اعمال کردیم.

وی همچنین از راه‌اندازی بیش از 190 ایستگاه برای پایش آنلاین رودخانه‌های کشور خبرداد و به تلاش ایران برای همکاری با ارمنستان و کنترل آلودگی‌های ورودی از این کشور، به روخانه ارس خبرداد.

به گفته متصدی برای پایش پارازیت‌ها نیز در قالب لایحه هوای پاک در دولت جدید قانونی به مجلس ارایه شد و از آنجا که احتمال دارد پارازیت‌ها سرطان‌زا باشند، ترجیح می‌دهیم که میزان آنها را در داخل کشور رصد کنیم.

حذف بنزن با برچیده شدن بنزین پتروشیمی

معاون محیط زیست انسانی، بنزن را ترکیبی خطرناک و سرطان‌زا دانست که به دلیل توزیع 10 میلیون لیتر بنزین پتروشیمی در کشور، میزان انتشار آن از حد استاندارد بسیار فراتر رفته بود.

به گفته وی میزان مجاز بنزن موجود در هوا 5 قسمت در میلیارد (ppb) است که برخی شهرها از جمله تهران این رقم به 300 قسمت در میلیارد رسیده بود. در برخی مناطق شمال تهران، میزان بنزن بیش از هزار قسمت در میلیارد هم رسیده بود.

متصدی با اشاره به اینکه بنزن آلاینده‌ای بدون مزه، بو و رنگ است، حذف بنزین پتروشیمی از چرخه مصرف را عامل موثری در کنترل بنزن موجود درهوا اعلام کرد. وی افزود: در حال حاضر میزان بنزن هوا به زیر 30 قسمت در میلیارد رسیده است.

به گفته معاون محیط زیست انسانی بر اساس برنامه‌ریزی‌ها، قرار بود تا سال 98، کل بنزین توزیعی در کشور دارای استاندارد یورو 4 باشد اما با راه اندازی پروژه ستاره خلیج فارس، یک سال زودتر به این هدف دست خواهیم یافت.

وی اضافه کرد: مصرف سوخت مازوت در نیروگاه‌ها امسال حذف خواهد شد. در سال 95 نیز می‌توانستیم مصرف مازوت در نیروگاه‌ها را قطع کنیم اما به دلیل قطع صادرات گاز ترکمنستان به ایران، این هدف محقق نشد. در این سال با وجود آنکه گاز منازل قطع نشد، گازرسانی به نیروگاه‌ها با قدرت ادامه یافت و مصرف مازوت در نیروگاه‌های کشور به چهار درصد رسید. این میزان نیز مربوط به نیروگاه‌هایی است که صرفا با سوخت مازوت کار می‌کنند و با همکاری وزارت نیرو، به زودی از چرخه تولید خارج می‌شوند.

متصدی بیان کرد: با راه‌اندازی فازهای پارس جنوبی، کل سوخت مصرفی نیروگاه‌های کشور به گاز تغییر خواهد یافت.

وی در پاسخ به ایانا درباره بارش باران‌های اسیدی در تهران گفت: گزارشی از بارش باران اسیدی در تهران نداشتیم اما در سال‌های 86 و 87، دو روز مه دود شیمیایی در تهران رخ داد که اطلاعات آن در اختیار مردم قرار نگرفت.

معاون محیط زیست انسانی افزود: از آنجا که شرط حفظ سلامت مردم، انتشار اطلاعات درست است، علاوه بر اینکه استانداردسازی ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا را در دستور کار قرار دادیم، تا 10 روز دیگر از سامانه آنلاین انتشار اطلاعات آلودگی هوای تهران رونمایی خواهیم کرد. وی عنوان کرد: در دولت گذشته برخی ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا کالیبره نبودند و اطلاعات دقیق در اختیار مخاطب قرار نمی‌دادند.

به گفته متصدی 491 مرکز معاینه فنی تحت نظارت وزارت کشور قرار گرفته‌اند و با استفاده از سیستم سیمفا امکان تقلب در دریافت برگه معاینه فنی را به صفر رسانده‌اند.

وی افزود: در سیستم سیمفا از پلاک ماشینی که وارد مراکز معاینه فنی می‌شود، عکس گرفته شده و به مرکز پلاک‌گذاری نیروی انتظامی منتقل می‌شود. از پلاک ماشین پس از طی مراحل کنترل در انتها باز هم عکسبرداری می‌شود. با تطبیق تصاویر ورود و خروج ماشین، پلاک خودروهای دارای معاینه فنی در سیستم نیروی انتظامی به ثبت می‌رسند. بنابراین اگر ماشینی مراحل معاینه فنی را طی نکرده باشد، فارغ از اینکه برچسب معاینه فنی روی شیشه ماشین نصب شده یا نشده باشد، در صورت تردد در شهر، جریمه خواهد شد.

به گفته معاون محیط زیست انسانی از سال 83 تا کنون برای بهبود هوای کلان‌شهرهای کشور دو میلیون و 350 هزار خودروی فرسوده از رده خارج شده است که 916 هزار خودرو تا پایان بهمن 95، توسط دولت یازدهم از رده خارج شده است. یعنی بیش از نیمی از خودروهای فرسوده شهر تهران، توسط دولت یازدهم از رده خارج شده است.

وی افزود: در سال 95 نسبت به سال 92 بیش از 70 روز پاک داشته‌ایم. در سال 92، 160 روز ناسالم در تهران داشته‌ایم. این عدد در سال 90، 89 روز ناسالم برای گروه‌های حساس و افراد عادی بوده است. در سال 93، 116 روز ناسالم و در سال 94، 111 روز ناسالم داشته‌ایم.

متصدی در پاسخ به گروهی که پاک شدن هوای تهران را ناشی از بارش‌ها می‌دانند، با اشاره به ترسیم منحنی آلودگی هوای کلانشهر تهران طی یک دوره چند دهه‌ای، تاکید کرد: روند منحنی آلودگی هوای تهران از سال 92 به بعد کاهنده بوده است. اگر بارندگی روی کاهش آلودگی هوای تهران تاثیر داشت، باید پس از سال 92 روند کاهنده طی نمی‌شد و به صورت مقطعی شاهد کاهش آلودگی می‌شدیم. این روند کاهنده نشان می‌دهد اقدامات دولت در زمینه کاهش آلودگی هوای تهران موثر بوده است./

L-960211-03