«آب پریا»، چشمه کمیابی در برابر بحران خشکسالی

از سویی، رئیس خانه کشاورز استان همدان نیز به تازگی گفت: «طبق پیش‌بینی‌های انجام شده بسیاری از استان‌های کشور در 50 سال آینده دچار بی‌آبی می‌شوند اما با این آهنگ مصرف، همدان طی 20 سال آینده آبی نخواهد داشت.در تمام دنیا روال بر این است که از آب‌های زیرزمینی استفاده نشود، اما در کشور ما افزون بر 120 میلیارد مترمکعب آب‌ زیرزمینی استفاده شده است.وضع بارندگی هم در ایران 252 میلی‌لیتر در سال است اما طبق آمارهای ارائه شده در حال حاضر 52 میلی‌لیتر کسری داریم».

صحبتهایی که اگرچه نگران کننده هستند، اما در عین حال در ابعادی که بحث مدیریت آب را برای عبور از این بحران پیش می کشند، امیدبخش نیز به نظر می رسند.

بارها تاکید کرده ایم صدا و سیما به عنوان یکی از رسانه های با امکانات تبلیغاتی و بودجه بالا و سرشار، در زمینه آگاهی بخشی در این زمینه می تواند نقش مهمی را ایفا کند. این کارکرد بویژه در سریال های نمایشی تاثیر به مراتب بیشتری نیز دارد.

با این حال اغلب سریال های تلویزیون متمرکز برای درام های عاشقانه و روایت های زن و شوهری هستند که از فرط تکرار، جذابیت خود را در مواردی از دست داده اند. از آنسو سینمای ایران نیز که طی چند سال اخیر بیشتر بر مدار پول چرخیده تا محتوا و فرهنگسازی، مدتهاست گرفتار کمدی های لوده است که در نمونه هایی حتی از خنداندن تماشاگرشان نیز عاجزند.

با این حال همچنان معدود نمونه های جذاب و اثرگذاری در پرداخت هنرمندانه به معضل کمبود آب و بحران خشکسالی هستند که باید روی ادامه تولید آنها سرمایه گذاری و یا دست کم بازپخششان کرد.

«آب پریا» ساخته کمتر قدر دیده و چندان مورد اعنتا قرار نگرفته مرضیه برومند یکی از این اثار است. سریالی که نوروز 92 از شبکه های دو و آموزش به نمایش درآمد و در بستری فانتزی و تا حدودی کودکانه و با استفاده از کهن الگوها و کاراکترهای افسانه ای، اشارات صریحی به معضل کمبود آب و خشکسالی داشت.

برومند با بهره گیری از تجربیاتش در عرصه کارهای عروسکی و کودک و شناختش از مخاطب بزرگسال، در سریال «آب پریا» تلاش دارد تا هر دو قشر را با بیانی نرم و شیرین به یک معضل تلخ، یعنی بی آبی جلب کند.

در این سریال کاراکترها با آن اسامی سمبلیکشان از جمله ابر پری (با بازی بهناز جعفری)، سبز پری (سحر ولدبیگی)، آب پری (آوا درویشی) و برف پری (هنگامه مفید)، رویکرد خالقان اثر را به اهمیت آب و بارش در زیست بوم به طور غیر مستقیم به نمایش می گذارد. در طرف مقابل نیز ما چنگال اَپوش (سیامک صفری) را به عنوان دیو خشکسالی داریم که با چهره ای ترسناک به نمایش درآمده و در تقابل و دشمنی با خواهران قصه است و یکی از آنان به نام آب پری را به گروگان گرفته.سه خواهر بزرگتر برای نجات آب پری به زمین می‌آیند و در این مسیر شاهد حضور آنان در شهرهای مختلف ایران هستیم. سفرهایی که ضمن آن سومدیریت ها در مصرف آب در ابعاد متفاوتش به تصویر کشیده می شود و با همان زبان درام راهکارها و تذکراتی نیز ارائه می شود.

سریال در طول سفر پریان به مناطق کشور، مشکلات خشکسالی و محیط زیستی هر منطقه را بررسی کرده و راهکارهایی برای رهایی از آنها را ارائه می دهد. به طور مثال، اشاره به کندن کارشناسی نشده چاه هایی بدون مجوز اطراف دریاچه پریشان کازرون که منجر به کم آبی این دریاچه و از بین رفتن زیستگاه بسیاری از پرندگان آن منطقه شده است در این سریال مطرح می شود تا عمق ماجرا برای بیننده روشن شد.

بهره گیری از نشانه های آرکائیک در سریال البته موجب نشده تا دچار ثقل و تکلف شود. ضمن اینکه زبان اثر ماهیت دستوری و مقابله گرانه برای بیننده نداردو در کنار او حرکت می کند تا نکات مطرح شده درباره تبعات خشکسالی را با علاقه جدی بگیرد.

سریال البته در بخش های فنی و تروکاژ ها همچنان از نقاط ضعف تولیدات ایرانی رنج می برد. با این وصف می توان اهمیت خطیر مضمون آنرا در دغدغه مندی برای بیان خطرات خشکسالی به برخی کاستی های فنی اش ارجحیت داد.

برومند حتی با در نظر داشتن حوزه میراث فرهنگی_اسطوره‌ای و ارتباطش با بحث حفاظت از محیط زیست، تذکرهای بجایی را در این باره می دهد تا در ظرف خود محصور نمانده باشد.

با تمام این وجود تلویزیون در آن مقطع حق مطلب را در قبال این سریال ادا نکرد و حتی آن را در باکس نامناسبی روی آنتن برد.

حال آنکه توجه به ساخت دنباله برای این آثار و تشویق سازندگانشان برای گام برداشتن در این راه، آن هم با نظر به ضرورتهای امروز در این حوزه، می تواند در زمینه فرهنگسازی و آموزش مردم نقش پررنگی داشته باشد.

فعلا اما بازپخش این سریال در تایم پیک و باکس خوبی می تواند یکی از اولویت های مهم تلویزیون باشد.