تاریخی که آب برد
بناهای تاریخی در سیل و طوفان خسارت می‌بینند اما بیمه ندارند معاون میراث فرهنگی استان مازندران: ١٨ اثر تاریخی استان در اثر این حادثه غیرمترقبه طبیعی خسارت دیدند
شهروند| سیل و طوفان اخیر در مازندران به جز کندن سقف خانه‌ها و شکستن تیربرق‌ها و از بین بردن آسفالت، بلای جان میراث فرهنگی این استان شد و ١٠میلیارد ریال خسارت به بار آورد. بامداد جمعه، مازندران میدان قدرت‌نمایی طوفان و سیلی بود که از محمود‌آباد گرفته تا آمل و بابل و قائمشهر را در نوردید و ١٨ اثر و بنای تاریخی را متحمل خسارتی کرد که باید به‌زودی زود جبران شود؛ چرا که فصل بارش نزدیک است و احتمال خسارت بیشتر باز هم وجود دارد. طبیعت خشمگین این بار با سرعت ١٣٠ کیلومتری طوفان و بارش‌های سنگین، علاوه بر ضرری که بر زیرساخت‌های شهری، مسکن و کشاورزی زد، در شهرهای قائمشهر، آمل، بابل، نوشهر، سوادکوه و بهشهر، به موزه تاریخ آمل، ٨ سقانفار، بقعه ٥ امامزاده و ٤ خانه تاریخی و چشمه عمارت حمله‌ور شد. وقوع حوادث غیرمترقبه و خسارت به آثار تاریخی کشور در حالی است که برای جبران خسارات، آثار تاریخی و بناهای ارزشمند بیمه نیستند و با این اوصاف، بناهای تاریخی کشور در برابر حوادث طبیعی که با وجود تغییر اقلیم هر سال شدت می‌گیرد، پشتوانه‌ای ندارند.مهدی ایزدی، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مازندران با بیان این‌که «سیل اخیر به بناهای تاریخی مازندران ازجمله خانه‌های تاریخی، خانه موزه‌ها و برج مقبره‌ها ٣٠ تا ٧٠درصد آسیب زد»، درباره جزییات ضرر و زیان وارده به «شهروند» می‌گوید: «١٨ اثر تاریخی استان در اثر این حادثه غیرمترقبه طبیعی خسارت دیدند و باران شدید هم مزید بر علت شد تا تخریب‌ها از این هم فراتر رود.»
درباره بیمه بناهای تاریخی بی‌تجربه‌ایم
اگرچه بیمه آثار و بناهای تاریخی برعهده دولت قرار گرفته، اما مسئولان میراث فرهنگی کشور پیش از این هم گفته بودند که اطلاعی از چگونگی بیمه‌کردن بنا‌ها و آثار تاریخی ندارند. دو سال پیش محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی گفته بود: «در صورتی که شرکت‌های بیمه راهکار و طرح جامعی در این زمینه ارایه دهند، با آنها وارد مذاکره می‌شویم؛ اما در غیر این صورت این امر بسیار دشوار است و نمی‌دانیم که چگونه آن را انجام دهیم.»دلاور بزرگ‌نیا، رئیس اداره میراث فرهنگی استان مازندران هم در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «بیمه بناهای تاریخی تاکنون اتفاق نیفتاده و تجربه جدیدی است. باید قوانین قیمت‌گذاری و چگونگی حمایت بیمه را دید. مسأله مهم در این میان کارشناسان ویژه ارزیابی بناهای تاریخی در بیمه است و این مستلزم کار کارشناسی است.»بزرگ‌نیا خبر می‌دهد که پیش‌بینی هزینه‌های مرمتی بناهای آسیب‌دیده در سیل مازندران به ستاد بحران ارایه شده است و «امیدواریم که تأمین اعتبار صورت بگیرد.» اما درباره ارزش‌گذاری بنا هنوز مشکلاتی هست. «بیمه‌گذار باید بداند چگونه تعیین ارزش کند و شرکت‌های بیمه هم باید هم کارشناس داشته باشند و هم توان مالی.»سابق بر این مسعود علویان صدر، معاون پیشین میراث فرهنگی سازمان هم اعلام کرده بود که «هنوز هیچ یک از شرکت‌های بیمه‌ای در ایران تجربه بیمه آثار تاریخی را ندارند.» این واقعیتی است که با گذشت سه‌سال از رفتن علویان صدر هنوز پابرجاست. او گفته بود که توان مالی و تخصصی شرکت‌ها و تعیین ارزش یک اثر توسط بیمه‌گذار مشکل پیش روی بیمه همه اشیاء و بناهای تاریخی کشور است. همین مسئولان را بر آن داشته بود تا بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی را به‌عنوان یک الگو بیمه کنند؛ اما گفته شد که «هیچ‌کدام از کارشناسانی که فرستادیم، نتوانستند درباره ارایه‌ها، تزیینات و غیره قیمت درستی تعیین کنند.»
سیل و طوفان با تاریخ مازندران چه کرد؟
به گفته مهدی ایزدی، معاون میراث فرهنگی استان مازندران خانه موزه بانو مکرمه قنبری، خانه‌های آقاجان نسب، خانه قدیمی مقصود‌نیا، خانه قدیمی نجفی، موزه تاریخ آمل و چشمه عمارت بهشهر در کنار ٨ سقانفار و بقعه ٥ امامزاده خسارت دیده‌اند و تعداد و میزان بناهای خسارت‌دیده به مدیریت بحران استانداری مازندران گزارش شده است. خسارتی که فعلا ١٠میلیارد ریال برآورد شده و هر چه سریع‌تر باید تخصیص داده شود، چرا که پاییز و زمستان نزدیک است.سقف خانه موزه مکرمه قنبری، اینطور که معاون میراث فرهنگی استان می‌گوید، با طوفان کنده شده و بعد از باران دچار آبگرفتگی شده و «اکنون به خاطر خسارت‌ها تعطیل شده است.» ایزدی درباره جزییات آسیب به موزه تاریخ آمل می‌گوید: «بعد از باران همکف دچار آبگرفتگی و با نفوذ آب باران به آثار موجود در این فضای تاریخی هم خساراتی وارد شد.» این موزه که در عمارت ساختمان دارایی واقع شده، آثار باستان‌شناسی، مردم‌شناسی و اسناد تاریخی ایران و مازندران را در خود جای داده و ساختمانش در سال ۱۳۱۵ به‌عنوان اداره مالیه شهرستان آمل بنا شده و سال ۱۳۸۷ با کاربری فرهنگی در اختیار اداره کل میراث فرهنگی مازندران قرار گرفته است.سقانفارها ازجمله دیگر بناهایی بودند که زیر سیل و طوفان خسارت زیادی دیدند. به گفته معاون میراث فرهنگی استان، ٨ سقانفار در این حادثه دچار آسیب شدند. بناهای مقدسی که سقانپار یا سقاتالار هم خوانده می‌شوند، یادگار معماری اصیل ایرانی‌اند و بیشتر کارکردی مذهبی دارند.همچنین برخی برج مقبره‌ها هم متحمل ضرر شدند، ازجمله برج عیسی خندق که «درختی شکست و روی بنا افتاد و باعث شد بنای تاریخی ترک بخورد.» طوفان درنهایت ٥ بقعه در شهرهای مختلف مازندران را دچار آسیب کرد.این میزان آسیب در حالی است که مسئولان میراث فرهنگی استان مازندران، از کمبود اعتبارات میراث فرهنگی این استان گلایه می‌کنند.
دیدگاه تان را بنویسید