بیش از 141 هزار تن عسل در سال جاری

تورج صارمی به خبرنگار ایانا گفت: با توجه به اینکه کاهش جریان شهد و گرده ناشی از وقوع پدیده خشکسالی (دمای بالاتر از حد متوسط و کمبود بارندگی) سبب کاهش خوراک زنبوران عسل می‌شوند، مشکلاتی نظیر کاهش تخم‌ریزی ملکه زنبور عسل، کاهش طول عمر زنبورها، کاهش ایمنی و مقاومت در برابر بیماری‌ها و کاهش جمعیت و در نهایت کاهش خصوصیات کمی و کیفی تولیدات  از جمله عسل، ژل رویال، بره موم، زهر و ... را به‌دنبال خواهد داشت.

وی افزود: با توجه به افزایش توان و مهارت‌های فنی  زنبورداران و استفاده از تجیهزات مناسب زنبورداری، در طول چند سال گذشته، با وجود مشکلات متعدد در زمینه تولید و استمرار خشکسالی‌ها، عملکرد تولید محصولات زنبور عسل روند افزایشی داشته است. به‌طوری که در سال 1401 زنبورداران کشور با تولید بالغ بر 136 هزار تن عسل و حدود 1000 تن سایر محصولات زنبور عسل توانستند رتبه سوم جهانی تولید عسل را در دنیا مطابق با آخرین گزارش سازمان خوار و بار جهانی (FAO) کسب کنند.

صارمی ادامه داد: برنامه عملیاتی پیش‌بینی شده توسط دفتر توسعه زنبورداری، در طول چند سال گذشته توسعه کیفی و همچنین تولید محصولات با ارزش افزوده بالا در بخش زنبورداری کشور و با هدف خروج زنبورداری از تک محصولی از اولویت‌های اصلی بوده است.

وی اضافه کرد: بر اساس دستورالعمل ایجاد زنجیره‌های یکپارچه تولید محصولات زنبورعسل توسط وزیر وقت جهاد کشاورزی، به تفکیک هر استان که  با ظرفیت توسعه‌ای در هر سال پیش‌بینی شده، سعی بر این است که با اعمال سیاست‌های حمایتی و برنامه‌ریزی لازم در رابطه با شکل‌گیری زنجیره‌های ارزش محصولات زنبورعسل،  این مهم  با هدف اجرایی کردن زمینه تولید قراردادی، ساماندهی تولیدات داخل و توسعه صادرات محصولات زنبور عسل عملیاتی شود.

صارمی گفت: از این رو با برنامه‌ریزی انجام شده و پیش‌بینی سیاست‌های حمایتی در تامین نهاده‌های مورد نیاز، پرداخت تسهیلات بانکی، اجرای برنامه‌­های آموزشی جهت ارتقاء مهارت  فعالان این بخش و همچنین  پوشش بیمه تکمیلی  با هدف کاهش ریسک تولید، پیش‌بینی می‌شود در سال 1402 ، بیش از 141 هزار تن عسل و بالغ بر 1200 تن سایر محصولات زنبورعسل با ارزش افزوده بالا  (ژل رویال، بره‌موم، گرده گل و زهر ) در کشور تولید شود.

تامین نهاده شکر برای زنبورستان‌ها

مجری طرح توسعه زنبورداری کشور در ارتباط با تامین نهاده شکر برای زنبورستان‌ها گفت: همه ساله به‌منظور زمستان گذرانی و همچنین تحریک به تخم‌ریزی ملکه در کلونی‌های زنبورعسل در شروع فصل بهار، معاونت امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی، نسبت به تامین نهاده شکر حمایتی، از طریق شرکت بازرگانی دولتی، اقدام می‌کند.

وی افزود: با توجه به توزیع بالغ بر 25 هزار تن شکر در سال گذشته، در سال جاری نیز با هدف خروج از شرایط بحرانی، با توجه به  استمرار خشکسالی و کاهش منابع شهد و گرده گل،  در راستای حمایت از زنبورداران بالغ بر 10 هزار تن شکر حمایتی از طریق شرکت کشت و صنعت کارون در استان خوزستان، با نرخ مصوب و متناسب با ظرفیت زنبورستان‌ها بر اساس نتایج سرشماری سراسری انجام شده در سال 1401، به تفکیک استان‌ها تامین و تخصیص یافته است.

صارمی ادامه داد: جذب نهاده حمایتی، از طریق تشکل‌های زنبورداری کشور در حال پیگیری است و پیش‌بینی می‌شود در اواسط فصل پاییز سال جاری نیز برای زمستان گذرانی، سهمیه تکمیلی نهاده شکر برای زنبورداری‌ها تخصیص یابد.

 تسهیلات تخصیص یافته

تورج صارمی توضیح داد: همه ساله و متناسب با ظرفیت واحدهای پرورش زنبورداری در استان‌ها و با لحاظ تغییرات مبلغ سرانه تسهیلات مورد نیاز برای سرمایه در گردش و همچنین سرمایه ثابت مورد نیاز برای فعالیت زنبورداری، تسهیلات مورد نیاز پیش‌بینی و به تفکیک هر استان جهت بهره‌مندی زنبورداران از تسهیلات بانکی به سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها  اعلام می‌شود.

وی افزود: در این خصوص در صورت  ابلاغ تسهیلات توسط بانک‌های عامل، تمام زنبورداران دارای مجوز فعالیت، که در سرشماری سراسری زنبورداری‌ها در سال گذشته و همچنین در سال جاری، اطلاعات تولیدی آنان ثبت می‌شود، می‌توانند ضمن ثبت نام و تکمیل مدارک در سامانه‌های بانکی مرتبط (سامانه سیتا )  از این تسهیلات برای خرید نهاده‌ها و تجهیزات مصرفی مورد نیاز، خرید کلنی‌های زنبور و همچنین بهسازی و نوسازی کلونی‌های زنبور عسل بهره‌مند شوند.

 این مقام مسئول ادامه داد: ضمن اینکه  امکان تامین تسهیلات ارزان قیمت توسط تشکل‌های زنبورداری سهامدار صندوق حمایت از توسعه فعالیت صنعت زنبورداری کشور  نیز  وجود دارد. مطابق با استعلام انجام شده، این صندوق در سال 1401 و  چهار ماهه اول سال جاری تاکنون حدود  190 میلیارد ریال تسهیلات  را در قالب قرض‌الحسنه، مرابحه و وام ضروری به بیش از 72تشکل سهامدار و عضو صندوق پرداخت کرده است؟

اهمیت تغذیه دستی زنبورستان‌ها

مجری طرح توسعه زنبورداری کشور بیان کرد: کلنی‌های تحت تاثیر عوامل خشکسالی به علت کاهش ذخیره گرده و عسل در کندو، قدرت زمستان گذرانی زنبورها کاهش یافته و دچار تلفات بیشتری نیز می‌شوند. یکی از راهکارهای تاثیرگذار در جلوگیری از بروز چنین خطراتی در کلونی‌های زنبورعسل، کوچ و استقرار زنبورستان‌ها با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی منطقه است که  همه ساله و به‌طور مستمر توسط زنبورداران انجام می‌شود.

وی تاکید کرد: در زمان بروز شرایط بحرانی و کاهش منابع خوراکی ضروری است تا اقدامات حمایتی تغذیه‌ای توسط زنبورداران انجام و مدیریت شود.

صارمی افزود: در حال حاضر به‌دلیل وجود  شرایط خشکسالی و کاهش منابع شهد و گرده در راستای حفاظت از زنبورهای عسل و کاهش استرس‌های محیطی در زندگی این حشرات مفید، و همچنین برای حفظ حیات در کره زمین، ضروری است اقداماتی در برای تغذیه تکمیلی زنبورها انجام شود.

وی ادامه داد: آب ماده اصلی مورد نیاز کلونی‌ها برای زنده ماندن در هوای بسیار گرم است. کلونی‌های قوی در هر روز تا یک لیتر آب مصرف می‌کنند. در این شرایط منابع تامین آب باید در فاصله حداکثر 200 متری زنبورستان مهیا باشد.

این مقام مسئول یادآور شد: در شرایط خشکسالی که میزان شهد منطقه بسیار کاهش پیدا کرده باشد، در صورتی که کلونی‌ها فاقد ذخیره عسل کافی باشند، باید تغذیه شوند. این امر به‌منظور کاهش جمعیت و جلوگیری از تلفات کلونی توصیه می‌شود. تغذیه بسته به شرایط و هدف زنبوردار ممکن است با شربت، با نسبت‌های مختلف با توجه به فصل و جریان شهد و گرده انجام شود. در صورتی که کلنی ذخیره کافی عسل داشته باشد، نیازی به تغذیه کلونی‌‎ها نیست.

وی گفت: کلونی‌های زنبور عسل ابتدا گرده تازه‌ای که توسط زنبورها از بیرون آورده شده است را مصرف می‌کنند که در صورت کاهش یا قطع کامل گرده تازه، کلنی مجبور به استفاده از گرده‌هایی می‌شود که قبلاً ذخیره کرده است و درصورتی‌که ذخایر گرده نیز تمام شود، جمعیت کلونی کاهش پیدا کرده و در نهایت کلونی تلف خواهد شد.

صارمی ادامه داد: درحال حاضر با توجه به  از بین رفتن و یا کاهش گیاهان مرتعی و کوهی ناشی از خشکسالی و چرای بی‌رویه دام در مراتع، میزان گرده کاهش یافته است که لازم است زنبورداران با استفاده از  مکمل‌های پروتئینی و یا جانشین گرده در کندو این مساله را مدیریت کنند. به هر حال مدیریت و به‌کارگیری تمهیدات لازم برای مراقبت و حفظ کلونی‌های زنبورعسل و کاهش آسیب‌های احتمالی کاملا ضروری بوده و توصیه می‌شود.