مدیریت خشک‌ترین سال‌ تاریخ ایران مهم است

کاهش بارش 42 درصدی آب در سال آبی جاری، دلیلی شد برای اینکه معاون مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان آب، امسال را یکی از خشک‌ترین سال‌ها در تاریخ ایران نام‌گذاری کند. هدایت فهمی در میزگرد علمی تغییر اقلیم، آب، محیط زیست و کشاورزی پایدار که در یازدهمین کنفرانس دو سالانه اقتصاد کشاورزی برگزار شده بود، با اشاره به اینکه در سال آبی جاری 42 درصد کاهش بارش داشته‌ایم، گفت: حجم آب رودخانه‌ها نیز 50 درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته. همچنین برف نقش مهمی در تامین مخازن زیرزمینی دارد و امسال میزان ذوب برف هم پنج درصد کاهش داشته است.

او در ادامه درباره دلایل بروز مشکل آب توضیح داد که فقط مصرف بی‌رویه عاملی برای بروز این مشکل نبوده بلکه عوامل متعددی منجر به بروز مشکل آب در کشور شده است. در حال حاضر هم واژه‌های مشکل مدیریت آب و ... بازی با کلمات است. یکی از عواملی که باعث بروز مشکل شد، رشد جمعیت بدون تناسب با منابع بود. مصرف آب در کشور ما دو برابر متوسط جهانی است، در جهان هر نفر سالانه 120 لیتر آب مصرف می‌کند، این عدد در کل ایران 240 لیتر و در تهران حتی 300 لیتر است. اکولوژی و ظرفیت زیست محیطی با جمعیت کشور متناسب نیست و ظرفیت زیستی در کشور ما برای 50 میلیون نفر مناسب است.  

معاون مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان آب، با اشاره به اینکه مصرف آب در کشور خارج از استانداردها است، افزود: کشور ما همیشه در معرض خشکسالی بوده و تغییر اقلیم و فقدان یک برنامه جامع برای مدیریت خشکسالی و سازگاری با تغییر اقلیم و کم‌آبی در کشور ما همیشه مشهود بوده. در چنین شرایطی باید با طبیعت و کم‌آبی سازگار شویم. نباید تمام اشکالات را به گردن طبیعت و تغییر اقلیم بیاندازیم. بهره‌وری بسیار پایین آب از لحاظ فیزیکی و اقتصادی عامل بعدی این مشکل به شمار می‌‌‌‌رود به‌طوری‌که در دنیا به‌طور متوسط به ازای هر کیلومتر مربع 2 کیلوگرم ولی در ایران در این مقیاس یک تا 1.2 کیلوگرم محصول تولید می شود.

کیفیت آب، موضوع دیگری بود که فهمی از آن به عنوان مشکل جدید یاد کرد: یکی از مشکلات جدید در چند سال آینده به جز بخش کمی آب، موضوع کیفیت آب است که این مساله کشور را درگیر مسایل جدی اجتماعی و اقتصادی خواهد کرد. وی تاکید کرد: مشکل کیفیت آب، خیلی جدی‌تر از برجام است و اصل خطری است که کلیت ایران، انسجام ملی، اتحاد ملی و اعتماد را به خطر می اندازد.

او عامل بعدی برای بروز مشکل آب را مدیریت بد و ناکارآمد در این بخش اعلام کرد: کشور ما در فرسایش خاک رتبه اول جهانی را داشته و در آلودگی شهرها، از دست رفتن منابع آبی و بدمصرفی رتبه های اول را داریم و منابع طبیعی ما به سرعت در حال از دست رفتن است.

او وجود نظام‌های بهره‌برداری ناکارآمد را یکی دیگر از عوامل شکل‌گیری مشکل آب، عنوان کرد: بشر در دوران جدید دچار بحران مدیریت آب شده به‌طوری‌که سازه‌های جدید ساخته شد ولی متناسب با آن نظام‌های بهرهبرداری را نداشتیم. با این شرایط مشکلات کشور نیاز به یک جراحی بزرگ دارد.