لزوم آشکارسازی اثرات تغییر اقلیم بر فرسایش خاک به‌منظور اتخاذ سیاست‌های اساسی

به گزارش خبرنگار ایانا در آذربایجان شرقی، جمشید یاراحمدی با موضوع تغییر اقلیم و فرسایش خاک با اشاره به اهمیت حفظ خاک، بیان کرد: فرسایش خاک در کاهش حاصلخیزی و هدر رفت خاک، تولید رسوب و پر شدن مخازن سدها، گرفتگی و انسداد مجاری آبیاری، آبراهه‌ها و رودخانه‌ها، گل آلودگی و کاهش کیفیت آب رودخانه‌ها از جمله مسائل پراهمیت در اکثر کشور‌های جهان بوده و یک تهدیدی عمده برای پایداری اقتصادی و محیط زیستی جهانی است.

وی افزود: طبق گزارشات موجود، یک دوازدهم از کل فرسایش خاک در جهان یعنی حدود دو میلیارد تن صرفاً در کشور ما اتفاق می‌افتد؛ به عبارت دیگر، میزان فرسایش خاک در ایران هشت برابر متوسط جهانی بوده در حالی‌که، در شرایط اقلیمی ایران برای تشکیل یک سانتی‌متر خاک حدود ۸۰۰ سال زمان نیاز است. بانک جهانی مقدار خسارت ناشی از مجموعه عوامل تخریب را در ایران حدود ۱۰ میلیارد دلار در سال برآورد کرده است که بیانگر اهمیت فراوان اقتصادی تخریب خاک است.

یاراحمدی گفت: با نگاه اجمالی به مجموعه عوامل موثر بر فرسایش خاک از قبیل عوامل اقلیمی، فرسایش‌پذیری خاک، شرایط توپوگرافی، پوشش گیاهی و مدیریت اراضی، معلوم می‌شود که هر یک از آن‌ها به نوعی رابطه مستقیم با وضعیت اقلیمی حاکم بر محیط رخداد فرسایش خاک دارند؛ از این رو، پیش‌بینی می‌شود که به واسطه تغییر اقلیم و فعالیت‌های انسانی، بخش عظیمی از خاک‌های کره زمین بیش از پیش در معرض فرسایش خاک قرار گیرند.

عضو هیات علمی بخش تحقیقات آبخیزداری مرکز، توضیح داد: آخرین گزارش ویژه تغییرات آب و هوایی (IPCC) در مورد تغییرات آب و هوا و زمین تاکید می‌کند که افزایش جهانی میانگین دمای سطح نسبت به دوره پیش از صنعتی شدن، ممکن است به طور قابل‌توجهی بر فرآیند‌های موثر بر بیابان‌زایی (کمبود آب)، تخریب زمین (فرسایش خاک، از بین رفتن پوشش گیاهی، آتش‌سوزی، ذوب شدن دائمی یخ‌ها) و امنیت غذایی (عملکرد محصول و بی‌ثباتی عرضه مواد غذایی) تاثیر بگذارد. از این رو، آشکارسازی اثرات تغییر اقلیم بر فرسایش خاک به‌منظور اتخاذ سیاست‌های اساسی در ارتباط با مدیریت منابع و حفاظت خاک بسیار مهم است.

وی یادآور شد: در همین راستا، پروژه تحقیقاتی ملی تحت عنوان «بررسی تغییرات فرسایش و رسوب متاثر از تغییر اقلیم در حوزه‌های آبخیز منتخب کشور» در 6 حوزه آبخیر کشور در استان‌های تهران، کردستان، زنجان، مازندران، خوزستان و آذربایجان شرقی و با مسئولیت اجرایی بنده در حال اجرا است.

یار احمدی گفت: انتظار می‌رود با آشکارسازی اثرات تغییر اقلیم بر فرسایش خاک در سطح حوزه‌های آبخیز، فرصت اتخاذ سیاست‌های اصولی در ارتباط با مدیریت منابع و حفاظت خاک توسط مدیران و برنامه ریزان فراهم شده و با شناخت دقیق نسبت به اثرات متقابل عوامل موثر در فرسایش خاک و پدیده تغییر اقلیم، گام‌های عملی در ارتباط با توسعه پایدار منابع طبیعی برداشته شود.