انتقال آب خزر به سمنان فقط با مجوز محیط زیست/ ساماندهی بستر و حریم رودخانه‌ها مهم‌ترین هدف سال آینده/ ارسال اطلات پروژه سبز کوه به کمیسیون ماده دو

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی جزئیات لایحه برنامه ششم توسعه، ممنوعیت انتقال آب خزر و دریاچه‌های بسته برای تأمین نیازهای شرب را به تصویب رساندند. مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران در این باره گفت: آنچه تصویب شده اتفاق خاصی نبوده و بدون تأیید رسمی سازمان حفاظت محیط زیست این پروژه اجرایی نخواهد شد.

به گزارش خبرنگار ایانا، بر اساس بند "ح" ماده 45 قانون برنامه ششم توسعه، مجوز انتقال آب از دریاچه‌های بسته به‌ویژه دریاچه خزر برای دولت صادر شده بود. رد این بند از لایحه برنامه ششم در مجلس واکنش‌هایی را به همراه داشت و برخی مقامات استان سمنان که قرار بود دریافت کننده آب شیرین‌شده خزر باشند در واکنش به این مصوبه مجلس اعلام کردند اتفاق خاصی رخ نداده و با مصوبه اخیر مجلس محدودیت اعمال شده برای انتقال آب که فقط تامین نیازهای شرب منطقه گیرنده را شامل می‌شود هم برداشته شده و از این پس برای اهدافی نظیر کشاورزی و صنعت نیز امکان انتقال آب خزر فراهم شده است. محمد حاج‌رسولی‌ها مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران در نشستی خبری که امروز در این شرکت برگزار شد، در پاسخ به سئوال خبرنگار ایانا در رابطه با مباحث مطرح شده در زمینه انتقال آب خزر و تأثیر این مصوبه مجلس بر اجرای چنین پروژه‌ای بیان کرد: پروژه انتقال آب خزر به سمنان در مرحله مطالعه قرار دارد.

وی افزود: به دلیل حساسیت دریای خزر از نظر مسایل زیست محیطی، با این دریاچه نمی‌توان مشابه خلیج فارس و دریای عمان رفتار کرد.

حاج رسولیها ادامه داد: عربستان در حاشیه جنوبی خلیج فارس و دریای عمان آب شیرین‌کن‌هایی نصب کرد که در شبانه روز توانایی استحصال 450 هزار متر مکعب آب از دریا دارند. ما هم در ایران پروژه‌های متعدد شیرین‌سازی آب دریا در جنوب را آغاز کرده‌ایم و برخی آب شیرین‌کن‌ها با ظرفیت 100 هزار متر مکعب در روز در حال احداث است. اما در زمینه دریای خزر یکسری معذوریت‌هایی وجود دارد.

وی گفت: در دریای خزر برداشت آب توسط کشورهای همسایه به صورت محلی و نقطه‌ای و تا حد 10 یا 20 هزار متر مکعب است، بنابراین برای اجرای پروژه انتقال آب خزر به سمنان بدون تاییدیه رسمی سازمان حفاظت محیط زیست، هیچ اقدام اجرایی انجام نخواهد شد.

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران تأکید کرد: تاکنون هیچ عملیات عمرانی برای اجرای این پروژه کلید نخورده است. مجلس هم قصد داشت بر اساس یک بند قانونی دولت را مکلف به شیرین‌سازی آب خزر برای مصرف شرب کند که با رد این بند در مجلس، به شرایط قبل از مصوبه مجلس بازگشتیم و در واقع اتفاق خاصی رخ نداده است.

وارد دهمین سال خشکسالی شدیم

حاج رسولیها با تکیه بر آمار و ارقام از ورود ایران به دهمین سال خشکسالی خبرداد. وی افزود: امیدواریم بودیم که دوره خشکسالی در ایران هفت ساله باشد اما متاسفانه این دهمین سالی است که میزان بارش‌های کشور از متوسط کمتر است.

به گفته وی در سال آبی جاری که از مهرماه سال 96 آغاز شده، 51 میلیمتر بارندگی در سراسر کشور داشته‌ایم که نسبت به مدت مشابه سال قبل 52 درصد کاهش یافته و نسبت به درازمدت 29 درصد کاهش بارش را نشان می‌دهد.

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران افزود: در حوضه دریاچه ارومیه با 4 درصد کاهش بارش نسبت به متوسط دراز مدت مواجه بوده‌ایم. در حوضه مرزی شرق و قره قوم نیز بیشترین کاهش بارندگی را داشته‌ایم زیرا در این حوضه نسبت به دراز مدت با کاهش 95 درصدی بارش مواجه بوده‌ایم. در سال جاری در حوضه مرزی شرق فقط یک تا دو میلیمتر بارندگی داشته‌ایم.

وی اضافه کرد: دو حوضه مهم خلیج فارس و دریای عمان و فلات مرکزی که محل تمرکز بخش زیادی از جمعیت کشور بوده و اکثر سدها نیز در این دو حوضه واقع هستند، از نظر بارش‌ها وضعیت مطلوبی ندارند. در حوضه خلیج فارس بارندگی نسبت به دراز مدت 37 درصد کاهش یافته و در فلات مرکزی نیز میزان بارش نسبت به بلند مدت با کاهش 34 درصدی مواجه بوده است.

حاج رسولی‌ها همچنین از افزایش 21 درصدی خروجی سدها خبرداد و افزود: امسال هفت و نیم میلیارد متر مکعب آب از سدهای کشور خارج شده و در حال حاضر 21 میلیارد و 300 میلیون متر مکعب آب در مخازن سدها ذخیره داریم. در تمام مخازن سدها یک تا دو درصد ورودی آب نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. البته کاهش ورودی در سدهای برخی مناطق بیشتر است.

هدف‌گیری بودجه به سمت کارهای غیرسازه‌ای

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به عدم تخصیص اعتبارات تملک دارایی به این شرکت، گفت: در سال جاری عددی حدود 400 میلیارد تومان اوراق خزانه دریافت کردیم که آن را در اختیار مشاوران و مجریان پروژه‌ها قرار دادیم.

وی اضافه کرد: در بودجه سال 96 نیز در کلان بودجه، اعتبارات شرکت مدیریت منابع آب تغییر چندانی نداشته اما گرایش اعتبارات به سمت کارهای غیر سازه‌ای و کارهای مدیریتی و حاکمیتی است.

حاج رسولی‌ها حجم کل اعتبارات فصل آب که مرتبط با فعالیت‌های شرکت مدیریت منابع آب است را حدود سه هزار میلیارد تومان اعلام کرد.

به گفته وی با توجه به اینکه یکی از اولویت‌های برنامه ششم ساماندهی حریم و بستر رودخانه‌هاست، اعتبارات این بخش از 100 میلیارد تومان سال جاری به 300 میلیارد تومان در سال بعد افزایش خواهد یافت.

البته مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران به این نکته نیز اشاره کرد که برای تکمیل پروژه‌های نیمه تمام این شرکت نیاز به 180 هزار میلیارد تومان اعتبار است زیرا این شرکت 500 طرح نیمه تمام دارد اما برای خروج کارگاه‌های مرتبط با ساخت و احداث سد و شبکه با تزریق سالانه 6 تا هفت هزار میلیارد تومان می‌توان این پروژه‌های زخمی شده را با اولویت‌بندی ساماندهی کرد.

وی ادامه داد: در حال حاضر برای 128 سد بزرگ ردیف اجرایی داریم. در بازنگری‌های انجام شده ساخت پنج سد متوقف شده که این سدها عمدتا در دریاچه ارومیه بوده‌اند. حدود 37 سد را با سرعت کمتری پیش می‌بریم و اصرار داریم که 86 سد با سرعت بیشتری در طول برنامه ششم تکمیل شوند.

حاج رسولیها در پاسخ به پرسشی درباره بازنگری در حجم مخازن سدهای کشور، عنوان کرد: سدهایی که مورد بازنگری قرار گرفته‌اند قابلیت تنظیم دو میلیارد و 100 میلیون متر مکعب آب را داشتند که در بازنگری‌های انجام شده و کوچک شدن احجام سدها، قدرت تنظیمی این سدها حدود 500 تا 600 میلیون متر مکعب کاهش یافت.

وی همچنین از افتتاح 52 یا 53 سد تا انتهای برنامه پنجم خبرداد و افزود: این میزان سد افتتاح شده بالاترین عملکرد در برنامه‌های توسعه‌ای کشور بوده است و حتی در برنامه سوم توسعه که همه آن را به عنوان برنامه عمرانی کشور می‌شناسند، فقط 35 سد افتتاح شده‌ بود.

کاهش 10 تا 20 میلیارد متر مکعبی مصرف تا پایان برنامه ششم

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران در پاسخ به پرسشی درباره هدف تعیین شده در برنامه ششم توسعه برای احیای 20 درصد از تالاب‌های بحرانی کشور گفت: در حال حاضر حجم کل آب قابل برنامه‌ریزی کشور حدود 80 میلیارد متر مکعب تعیین شده و 10.8 میلیارد متر مکعب آب نیز به عنوان حق‌ ‎ آبه محیط زیست در نظر گرفته شده است که تا انتهای برنامه ششم باید به هدفگذاری انجام شده دست یابیم.

وی افزود: بر اساس تکلیف ماده 45 برنامه ششم که بر کاهش 11 میلیارد متر مکعبی حجم آب مصرفی در کشور تا پایان برنامه ششم تأکید دارد، تلاش می‌کنیم در طول این برنامه بین 10 تا 20 میلیارد متر مکعب از حجم آب مصرف شده در کشور را کاهش دهیم تا به عدد تعیین شده برای آب قابل برنامه‌ریزی برسیم و اضافه برداشت‌ها کنترل شود.

حاج رسولیها یادآور شد: در حال حاضر حق‌آبه تعیین شده برای محیط زیست به طور کامل محقق نشده و تلاش می‌کنیم در انتهای برنامه ششم به این عدد دست یابیم. هرچند با تلاش‌های مثبتی که در شرکت مدیریت منابع آب انجام شده در سال گذشته حدود یک میلیارد متر مکعب آب از سدها رهاسازی و به پیکره دریاچه ارومیه تزریق شد. همچنین برای احیای هورالعظیم هم آب از سدها رهاسازی شد.

عدم تخصیص اعتبار برای طرح تعادل‌بخشی

اگرچه طرح احیاء و تعادل بخشی دشت‌ها یکی از مهمترین برنامه‌های وزارت نیرو در سال جاری اعلام شده اما مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران از عدم تخصیص اعتبار برای این طرح خبرداد.

وی افزود: قول‌های مساعدی در زمینه تزریق اعتبار به این طرح طی یک تا دو هفته آینده داده شده است.

حاج رسولیها عنوان کرد: تا کنون با استفاده از منابع داخلی شرکت‌ها و ایجاد تعهد، بخشی از پروژه‌های طرح تعادل بخشی را اجرا کرده‌ایم و حدود 150 میلیارد تومان به بخش خصوصی بدهکار شده‌ایم.

وی از کاهش 700 تا 750 میلیون متر مکعبی مصرف آب با اجرای طرح تعادل بخشی خبرداد و گفت: نیمی از کاهش مصرف به دلیل مسدود کردن چاه‌های غیر مجاز و نیم دیگر، ناشی از کنترل اضافه برداشت ونصب کنتور به روی چاه‌ها بوده است.

به گفته مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران از 400 هزار چاه مجاز موجود در کشور تا این لحظه حودد 54 هزار حلقه مجهز به کنتور شده‌اند. بر اساس برنامه‌ریزی‌های این شرکت قرار بود در سال جاری هفت هزار حلقه چاه کنتوردار شود که به دلیل کمبود منابع و عدم تزریق اعتبارات، حدود سه هزار و 600 حلقه چاه دارای کنتور شده‌اند.

تکذیب تداوم فعالیت کارگاه پروژه بهشت آباد

حاج رسولیها درباره سرنوشت طرح انتقال آب از البرز شمالی به جنوبی شامل استان‌های قزوین، البرز و تهران گفت: این طرح در فاز مطالعاتی و شناخت بوده و 25 درصد مطالعات آن انجام شده است. هدف صرفا مطالعه است و می‌خواهیم بدانیم که آیا در این منطقه آب قابل انتقالی وجود دارد یا خیر.

وی افزود: در استان مازندران با وجود بارندگی مناسب منبع آب مطلوبی برای تامین نیازهای شرب غرب این استان شامل شهرهای تنکابن، رامسر و غیره وجود ندارد. بنابراین بیشتر هدف ما این است که با مطالعاتی که در استان مازندران انجام می‌شود، آب مازادی که به دریا می‌ریزد را جمع آوری کرده و منبع مطمئنی برای تامین نیازهای شرب غرب این استان ایجاد کنیم.

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران در پاسخ به پرسشی درباره دلیل فعال شدن مجدد کارگاه پروژه بهشت آباد(که قرار است آب رودخانه‌های چهار محال و بختیاری را به اصفهان و فلات مرکزی منتقل کند) با وجود ممنوع شدن انتقال آب از طریق تونل، گفت: کارگاه این پروژه فعال نیست و مطالعات روی سایر گزینه‌ها در حال انجام است.

وی درباره پروژه انتقال آب سبزکوه (انتقال آب تالاب چغاخور در استان چهار محال و بختیاری برای صنایع واقع شده در نزدیکی بروجن) نیز یادآور شد: میزان تخصیص آب در این پروژه مورد بازنگری قرار گرفته و در حال حاضر باید 49 میلیون متر مکعب آب را منتقل کنیم. درباره نحوه انتقال آب تخصیص یافته نیز مطالعات به پایان رسیده و گزارش آن به کمیسیون ماده دو برای بررسی پروژه و اثرات زیست محیطی آن ارسال شده است./

L-951013-01