پناه بردن سریال ها به دامن امن و دلپذیر روستا

مجموعه های داستانی تلویزیون که بویژه در طول سالهای اخیر اکثر قریب به اتفاقشان در پایتخت جاخوش کرده اند،حالا گذرشان به روستاها افتاده. روستاهایی در نقاط مختلف ایران که مناظر و دورنماهای زیبایشان جدا از جاذبه های توریستی، بستری جذاب برای خلق درام های تازه نیز هستند. میزانسنی که بخصوص برای تماشاگر شهری خسته از دود و دم و استرس زندگی شهری دلنشین است و تا حدودی منجر به آیجاد آرامش خاطر برایش می شود.

گرچه به دلایل مختلفی همواره مجموعه سازان از رویکرد به درامهایی که کاراکترهایشان از دل عشایر و روستاییان برخاسته باشند، حذر کرده اند. از مشکلات تولید گرفته که هزینه های بیشتری در قیاس با تولیدات مرکز به دوش پروژه ها تحمیل می کنند تا خودداری بیشتر بازیگران از قبول آثار خارج از پایتخت بابت دردسرهایش و نیز نگرانی از بروز اعتراضات احتمالی قومیتی به مضمون آنها و ... .

 اینها همه دوربین تولیدات نمایشی تلویزیون را در چارچوب پایتخت محصور می کنند. روندی که در دراز مدت، ترکیب ظاهری آثار نمایشی را شهری زده و به تبع شاخصه های ناگزیر مدنیت خشک حاکم بر آن، عبوس جلوه می دهد. روابطی که صرفا در محیطهای پر زرق و برق یا خشن «شهر»- بخوانید «پایتخت»- شکل می گیرند و مناسباتی که از صفا و خلوص روستایی در نشانی نمی یابید.

این روند در کنار ایجاد یکنواختی در ماهیت بصری اغلب این سریالها که حجم عمده ای از آنها نیز در لوکیشنهای داخلی و بسته خانه ها و ادارات می گذرد، آسیب های دیگری هم در پی دارد.

در واقع رجوع های آتی به این دست تولیدات برای رسیدن به تصویری هرچند دراماتیزه از وضع زندگی مردم در مقطع فعلی، نتیجه ای برای آنان که جویای احوالات دغدغه ها و چالش های زندگی روستایی و عشایری هستند نخواهد داشت.

غالب سریالهای روستایی سالهای اخیر تلویزیون که شامل تولیدات مراکز استانها هستند، به دلیل ساختار کمتر حرفه ای شان چندان محل رجوع نیستند و دیده هم نمی شوند. حال آنکه تولیدات اسم و رسم دار با بازیگران و عوامل شناخته شده در کنار سرگرم سازی جذب مخاطب، برآیندی از مشکلات و مسایل مبتلا به امروز روستاها را نیز در سطح نسبتا وسیعی منتقل می کنند. چه بسا از دل همین سریالها مشکلات یک روستا اعم از کم آبی، نبود نیروی کار، مشکل در فروش محصول و نظایر آن هم در کانون توجه قرار بگیرد و دستهای مسئول ترغیب به رفع آنها شوند. همانطور که در سریال پربیننده ای مثل سری مجموعه «پایتخت» هم در زیر لایه های کمدی اش، انتقاد از تبعات بیکاری و مهاجرت روستانشینان به شهر در ابعاد گزنده و متفاوتی مطرح شد.

از سوی دیگر تماشاگر شهری نیز با رویت قابهایی از روستاهای زیبای اقصی نقاط ایران در قالب فیلم و سریال، به صرافت گردشگری داخلی می افتد تا بلکه به رگهای این صنعت جانی تازه دمیده شود. مضاف بر اینکه روایت قصه های جذاب و سریالهای خوش ساخت در لوکیشنهای روستایی و عشایری، ذهنیتی دقیق نیز به تماشاگر بعضا ناآشنای شهری از اتمسفر زندگی روستایی و پس زمینه های آن می دهد تا در قضاوتهای موردی خود نزدیک به واقعیت و دقیقتر عمل کند. این مسئله خصوصا در مراوده های غیرمستقیمی که همیشه در میان شهرنشینان به جهت استفاده از تولیدات کشاورزی روستاییان وجوددارد، می تواند مفید باشد. بی تردید هستند شهرنشینانی که نسبت به ارزش و اهمیت خطیر عملکرد روستاییان در تولید محصولات دامی و زراعی آشنایی چندانی ندارند و طبعا به حمایت از آن در راستای خودکفایی داخلی هم وقعی نمی نهند.

در صورتی که سریالها و فیلمها به دلیل دامنه وسیع مخاطبانشان می توانند در تنویر افکار عمومی در این راستا موفق ظاهر شوند. کاری که شاید از عهده سایر قالبهای برنامه سازی برنیاید.

در حال حاضر چند سریال جدید تلویزیون با مضامین متنوعی از زندگی روستایی و عشایری در مراحل پیش تولید، تولید و یا در آستانه پخش هستند که پتانسیل گام برداشتن در مسیر مطالبات و موارد مطرح شده را دارند. «زندگی از نو» به کارگردانی علی محمد قاسمی، سریال «پرچین» به کارگردانی هادی نائیجی، «بهترین سالهای زندگی ما» به کارگردانی احمدکاوری، سریال «خانواده دکتر ماهان» به کارگردانی راما قویدل، سریال «تردید» به کارگردانی جواد ارشاد از جمله سریالهای جدید تلویزیون در حوزه زندگی روستایی و مسائل زیست محیطی هستند.

اخیرا نیز که مجموعه تلویزیونی «نزدیکی‌های بهشت» به کارگردانی حسن هدایت در همین فضا روی آنتن شبکه یک رفت.

امید می رود تداوم این روند به ایجاد دستاوردهای مدنظر در نوشته حاضر کمک کند.