بخش تحقیقات، نظرات خود درباره طرح تنفس را منتشر کرد:
ضرورت نظارت یک نهاد بیطرف بر عملکرد بخش اجرا در دوران استراحت
محققان مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در راستای رسالت تحقیقاتی خود مجموعهای از نظرات کارشناسان این مجموعه درباره طرح استراحت جنگلهای هیرکانی و ملزومات آن را به روی سایت این مؤسسه منتشر کردند. آنها بر ضرورت نظارت یک نهاد بیطرف بر عملکرد بخش اجرا در دوران استراحت تأکید دارند.
محققان مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در راستای رسالت تحقیقاتی خود مجموعهای از نظرات کارشناسان این مجموعه درباره طرح استراحت جنگلهای هیرکانی و ملزومات آن را به روی سایت این مؤسسه منتشر کردند. آنها بر ضرورت نظارت یک نهاد بیطرف بر عملکرد بخش اجرا در دوران استراحت تأکید دارند.
به گزارش خبرنگار ایانا، به اعتقاد مؤسسان این مجموعه جنگلهای هیرکانی با سطحی کمتر از دو میلیون هکتار، تنها یک درصد سطح کشور را به خود اختصاص میدهند. این جنگلها گونههای منحصربهفردی را در خود جای داده و از این نظر بهعنوان میراث طبیعی جهان به حساب میآیند. از طرفی کشور ما در تقسیمبندی جهانی از نظر پوشش جنگلی، در گروه کشورهای با پوشش کم جنگل جا میگیرد، بهطوریکه سرانه جنگل در ایران حدود یکچهارم سرانه جنگل در دنیاست.
محققان این مؤسسه در ادامه بیان میکنند: متأسفانه امروزه با وجود اهمیت بسیار زیاد این منابع، عواملی همچون تغییر اقلیم، تغییر کاربری، چرای دام، قاچاق چوب، طغیان آفات و بیماریها، توسعه بیرویه، گردشگردی، استخراج معادن، جادهسازی، انباشت زباله، آتشسوزی و بهرهبرداریهای بیرویه، وضعیتی را ایجاد کرده که در سطوح وسیع شاهد مرگ و میر دسته جمعی گونههای مختلف گیاهی و جانوری و کاهش تنوع زیستی هستیم، بهطوریکه این روند پایداری اکوسیستم جنگل هیرکانی را با خطر جدی روبهرو کرده است.
اعضای هیأت علمی این مؤسسه با اشاره به ماده (4) قانون جنگلها و مراتع مصوب سال 1338، بهرهبرداری از جنگلهای ایران را دارای سابقهای بیش از شش دهه اعلام میکنند. آنها اضافه میکنند: بهرهبرداری از جنگلهای ایران از سال 1340 در قالب طرحهای جنگلداری آغاز شد، اما متأسفانه با گذشت بیش از نیم قرن، بهرهبرداری از این اکوسیستم طبیعی فقط مترادف با برداشت چوب از جنگل شد. در این شرایط توجه به سایر کارکردهای جنگل شامل تولید اکسیژن، ذخیره آب، جلوگیری از سیل و... مغفول ماند. ضمن اینکه الگوی مدیریت جنگلهای طبیعی هیرکانی به اشتباه از الگوی مدیریت جنگلهای انسانساخت اروپا اقتباس شد که با جنگلهای طبیعی ایران سنخیتی نداشت.
بر همین اساس بیشتر متخصصان جنگل با مشاهدات عینی و بررسیهای میدانی، پس از اطمینان از اشکلات روند موجود در مدیریت جنگلهای کشور به فکر چارهجویی افتاده و پس از بررسیهای بسیار و تبادل و تضارب افکار، موضوع استراحت جنگل و قطع بهرهبرداری چوب از جنگلهای شمال کشور را مطرح و پیگیری کردند تا سرانجام در سال 1392 هیأت دولت با ابلاغ "برنامه بهینهسازی پایش، حفظ، بهرهبرداری و مدیریت جنگلهای ایران" خواستار تغییر در شیوه مدیریت جنگلهای کشور شده و وزارت جهاد کشاورزی را موظف به ارائه برنامه ملی جنگلهای کشور کرد. در نهایت، وزیر جهاد کشاورزی با ابلاغیه آبانماه 1395، خواهان توقف بهرهبرداری از جنگلهای شمال شد. هم اکنون نیز موضوع توقف بهرهبرداری از جنگلهای هیرکانی در مجلس شورای اسلامی در برنامه ششم توسعه مطرح و مورد بحث و بررسی است.
محققان مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور معتقدند: با آگاهی از ارزش بیبدیل جنگلهای هیرکانی و با بررسیهای میدانی و مشاهده کاهش کمی و کیفی این جنگلها همگام با بسیاری از متخصصان این حوزه، توقف بهرهبرداری چوب از این ذخایر ارزشمند جهانی را در شرایط فعلی ضروری میدانیم. لازم به ذکر است که توقف بهرهبرداری چوب از جنگلهای شمال کشور به معنای توقف تهیه و اجرای طرحهای جنگلداری و رها کردن جنگل به حال خود نیست و طرحهای جنگلداری باید براساس سایر کارکردهای متنوع جنگل که با شرایط اکولوژیکی آن سازگار باشد، تدوین و اجرا شوند تا پایداری اکوسیستم جنگل در درازمدت حفظ شود؛ بنابراین، طرح استراحت جنگل در واقع نوعی تغییر رویکرد و تغییر نگاه به جنگل است. درواقع، این دیدگاه که جنگل بنگاه تولید چوب است باید به نگاه اکوسیستمی و اکولوژیکی تغییر یابد.
محققان این مؤسسه برای تغییر رویکردها، برنامههایی را نیز پیشنهاد میدهند. آنها بر این باورند که لازمه اجرای طرح استراحت جنگلهای هیرکانی و رویکرد جدید، توجه جدی مسئولان و برنامهریزان کشور و نمایندگان مجلس شورای اسلامی به نکات زیر است که موفقیت این طرح در گرو آن است.
مهمترین مباحث مورد توجه اعضای هیأت علمی این مجموعه تحقیقاتی شامل تأمین بودجه و اعتبارات لازم از سوی دولت در طول دوره استراحت جنگلها، اجرای جدی خروج دام از جنگلهای شمال کشور، توقف سایر بهرهبرداریها از جنگل مانند معدن کاوی، برداشت خاک، بهرهبرداری بیرویه از گیاهان دارویی و... است.
آنها همچنین بر تسهیل واردات چوب مورد نیاز صنایع چوب و کاغذ کشور، مبارزه جدی با قاچاق چوب، برنامهریزی برای زراعت چوب و بهرهبرداری از جنگلهای دست کاشت سنوات گذشته بهمنظور تأمین بخشی از نیازهای چوبی کشور در طول برنامه استراحت جنگل، اصلاح بهرههای مالکانه استفاده از جنگل در زمینههای مختلف (گردشگری، سدسازی، عبور مسیرهای انتقال نیرو و آب و...) و مطالعه و اجرای جدی طرح آمایش سرزمین در شمال کشور و انتخاب اهداف براساس ارزیابی توان اکولوژیک جنگل را مورد تأکید قرار دادهاند.
محققان مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع بر این باورند که تهیه طرحهای جنگلداری با رویکرد اکوسیستمی براساس تولیدات غیرچوبی جنگل (مانند گردشگری، جنگلدرمانی، پرورش ماهی، زنبورداری و بهرهبرداری از گیاهان صنعتی و دارویی موجود در جنگل) برای تمام عرصههای جنگلی شمال کشور باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین حفاظت جدی از عرصهها و اراضی جنگلی شمال کشور و جلوگیری از تغییر کاربری جنگل باید در دستور کار سازمانهای متولی قرار گیرد.
به اعتقاد آنها ارزیابی زیست محیطی تمام طرحهای عمرانی و توسعهای در عرصههای جنگلی قبل از انجام آنها ضروری است. اجرای طرحهای جنگلکاری با هدف احیا و توسعه جنگل باید مورد توجه قرار گیرد. ضمن آنکه جذب نیروهای متخصص جنگل با هدف بهکارگیری در طرحهای جدید با رویکرد حفاظتی باید مورد توجه باشد.
بخش تحقیقات منابع طبیعی کشور بر اجرای طرحهای پایش کمی و کیفی جنگلها و تهیه اطلاعات و آمار لازم و تشکیل بانک اطلاعات مربوطه تاکید میکند و معتقد است که نظارت بر روند اجرای برنامه استراحت جنگل و ارائه گزارشهای سالانه توسط دستگاهی بیطرف باید جدی گرفته شود./
L-951118-02
دیدگاه تان را بنویسید