در جریان بازدید دکتر اسماعیل شهبازی و مشاور برندسازی روستایی از ایانا اعلام شد:
تشکیل انجمن علمی روستاشناسی ایران و ایجاد نهاد برندسازی روستایی با حضور نخبگان دانشگاهی کلید خورد
برندسازی روستایی با عملیاتی شدن تدابیر در دستور کار جمعی از دلسوختگان توسعه همهجانبه روستایی کلید خورد.
خبرگزاری کشاورزی ایران ( ایانا ) - فروزان آصفنخعی/ علیرضا صفاخو:
در جریان بازدید دکتر اسماعیل شهبازی استاد و پدر علم ترویج کشاورزی در ایران، مهندس علیرضا اوجاقی مشاور روستایی و قاسم غایبی یکی از کشاورزان فعال در عرصه توسعه روستایی از خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، این موضوع بهصورت رسمی اعلام و مورد گفتوگو قرار گرفت تا مشخص شود سیاستهای شکستخورده مقابله با فرآیند ناگوار روستاگریزی و مهاجرت بیرویه که طاقت را از نخبگان دانشگاهی جامعهشناسی و علم ترویج کشاورزی ستانده، آنان را واداشته تا با ارائه راهکارهایی نظیر برندسازی روستایی -بهمنظور ایجاد رونق کسب و کارهای تولیدی- گامهای عملیاتی را برای خروج هرچند تدریجی روستاها از بحران مهاجرت، بردارد.
اوجاقی که در معیت مشاورههای پدر علم ترویج کشاورزی و همزمان با نخستین جشنواره نمایش توانمندیهای روستاییان و عشایر از سال گذشته، به مطالعه این امر پرداخته بود و بعد از برگزاری دومین جشنواره که هفته گذشته در تهران برگزار شد، آن را رسانهای و عملیاتی کرد، در جریان این بازدید و گفتوگو، اوجاقی از آغاز مقدمات برگزاری همایش برندسازی روستایی در سال آینده با هدف هماندیشی نخبگان دانشگاهی و نهادهای اجرایی و تصمیمگیر خبر داد و گفت: البته در این راستا از مدتها قبل به همت دکتر شهبازی و جمعی از استادان اهل فن و دارای دغدغه روستا، انجمنی علمی تحت عنوان "انجمن علمی روستاشناسی ایران" در دست بررسی و تشکیلقرار گرفته است تا در عمل گامهای کاربردی و علمی لازم برای شناسایی دانش بومی و مهارتها و استعدادهای محلی در تمام روستاهای ایران و قابلیتهای برندسازی آنها آغاز شود.
وی با یادآوری جایگاه مقوله برندسازی که سالها است درباره محصولات تولیدی تجاری جهان مورد توجه قرار گرفته است، افزود: البته بعد از محصولات و فراوردهها و دستآوردهای روستایی، چند سالی است که برندسازیهای ملی و شهری نیز که منجر به ایجاد ارزش افزوده برای کشور و شهرها شده، در دستور کار نخبگان برخی از کشورها قرار گرفته است. اما با وجود این که تمرکز بر برندسازی شهری و مناطق برای چند دهه اخیر بیشتر بوده، توجه به برندسازی روستایی موضوع جدیدتری است. با این حال طی چندسال اخیر بحث برندسازی روستایی نیز آغاز شده تا ارزش افزوده آن عاید تمام مردم روستاهای صاحب برند و حتی روستاهای همجوار آنها شود.
به گفته این صاحب نظر بانی نهادینهسازی ایده برندسازی روستایی در ایران، از آنجا که هر روستا ویژگیهای منحصربهفرد خود را در تمام زمینههای کشاورزی، دامداری، سیاحتی، زیارتی، تاریخی و جاذبههای گردشگری و تواناییهای خاص نیروهای انسانی ساکن در آنها را داراست، با همت و آموزش روستاییان میتوان باراهکارهای تخصصی این امر به برندسازی روستایی و جلب توجه مردم شهرنشین برای استفاده از جاذبهها و دستاوردهای هنری و... مبادرت ورزید.
اوجاقی با بیان اینکه برندسازی روستایی تنها با خلاقیت و همت خود جوامع روستایی ایجاد شدنی است، مزیت این اقدام را بالفعل کردن ثروت بالقوه روستاها در ایران برشمرد و بیان کرد: با نگاهی به رویکردهای تاریخی در روستاهای ایران به برخی تواناییها اعم از کشاورزی یا آیینهای بومی میتوان به ضرس قاطع مدعی شد که پتانسیل فوقالعاده بالایی در برندسازی روستایی وجود دارد. برندهایی که بعضاً میتواند شامل برخوردار نبودن برخی روستاها از هرگونه بیسواد یا دلبستگی مستدام مفاخر روستایی مانند پروفسور موسیوند و... نیز شود.
این پژوهشگر فعال توسعه روستایی به تلاشها و مطالعات گروه مهندسی تکنولوژی آبادانی روستا در دانشگاه شهیدبهشتی اشاره کرد که چه در دوران مسئولیت دکتر شهبازی و چه دوره کنونی که زیر نظر دکتر اسماعیل رسولی و در سایت "زیرآب" واقع در دل جنگلهای سوادکوه در حال فعالیت است، بخشی از مشاورهها و همکاریهای لازم برای عملیاتی کردن طرح جامع برندسازی روستایی را در دستور کار قرار دادهاند.
نقد نگاه ناکارمد به روستا و روستانشینی و توصیه به برندسازی محصولات و الگوهای رفتاری و گویشی روستاییان ایران
شهبازی، پدر علم ترویج کشاورزی نیز با اشاره به اینکه در چارچوب اقتصاد مقاومتی باید تودههای تولیدکننده را تجهیز به دانش استفاده از تمام قابلیتهای روستا با حداقل امکانات موجود کرد، اظهار داشت: در این وادی، با وجود اراضی خرد پراکنده باید بهگونهای عمل کرد که از دو تا سه جریب (قفیز) زمین درست بهرهبرداری کرد و به آرزوهایی بعضاً دستنیافتی یا بسیار دشوار مانند یکپارچهسازی میلیونها زمین خرد و پراکنده در کشور دلخوش و منتظر نماند. کمااینکه مصادیق بسیاری هست که نشان میدهد نهتنها قانون ارث اجرا نشده است، بلکه صاحبان زمین در قید حیات نیز مبادرت به تقسیم اراضی میان فرزندان و وارثان خود می کنند، حداقل تاکنون زیربار توصیههای فنی مصلحتی مانند یکپارچهسازی اراضی کشاورزی نرفته و نخواهند رفت.
وی با استناد به سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل که فلسفهکاری آن را بهکارگیری توده مردم برای تولید و مقاومت برابر مشکلات بر سر راه عوامل تولید برشمرد، ادامه داد: این در حالی است که با قاضی کردن کلاه خود میتوانید منصفانه داوری کنید که کشاورزان و عشایر ایران، نهتنها امسال، بلکه سالها است در اقتصاد مقاومتی به سر بردهاند و هزینه - فایدههای بسیاری را متحمل شدهاند.
این استاد کارکشته ترویج کشاورزی با قیاس کارکردهای نظام سنتی کشت و نظام مدرن مدعی شد: اگرچه در نظام سنتی عملکرد تولید در واحد سطح پایین بود، اما با توجه به آمدن ابزارهای خاص ومتنوع و همچنین احیای مهارتهای بومی هر منطقه میتوان در عین سنتی بودن، تولید سالم و ارگانیک در واحد سطح را ارتقا داد.
شهبازی با بیان اینکه بارها هنگام برداشت محصولات در محل اقامت روستاییاش دیده که کشاورزان بهدلیل نداشتن مهارت، از برداشت کمی و کیفی با ماشینهای برداشت عاجز هستند و بهدلیل نداشتن مهارت، بخش عمدهای از دسترج آنها منکوب میشود، تصریح کرد: البته باید مسئولان مربوطه به این نکته هم توجه داشته باشند که شاید برخی ماشینهای ارائهشده، مناسب ارقام متنوع محصولات موجود در بازار نباشد.
وی با بیان اینکه بر خلاف تصور اشتباه رایج، توسعه خطوط ارتباطی و اینترنتی در روستاها طی سالهای اخیر که روند رو به رشد پرشتابی را دنبال میکند، باعث این نشده است که همه اطلاعات روستاییان و روستانشینها قابل احصاء از طریق اینترنت شده باشد، یادآور شد: کما اینکه چندی پیش در جریان یک مطالعه ساده در روستایی متوجه شدیم که با وجود ایجاد صندوق بیمه، روستاییان و عشایر؛ نتوانستهاند در جریان ویژگیهای این نوع بیمه قرار بگیرند.
این استاد بزرگ ترویج کشاورزی درباره دانش بومی گذشته تا امروز بیان کرد: نظامهای تعاونی تولیدی ما در روستاهایی است که اساساً متناسب با اراضی پراکنده و با پستی و بلندیهای مختلف و بسیار نضج گرفته است.
شهبازی در اشاره به نمونههایی مستند از این دست بیملاحظگیها عنوان کرد: هیچکس تاکنون پاسخ روشنی به این پرسش نداده است که وقتی روستایی حق عبور آب ورفت و آمد آن از دل مزارع همسایهها را دارد و در سند هم قید شده است، چه کسی یا کسانی میتوانند پاسخ این قبیل پرسشها را به شکل قانعکننده مطرح کنند تا حقوق ارتفاقی مالکان روستایی محفوظ بماند.
وی با نام بردن از چند محصول خوشنام کشاورزی در ایران مانند برنج طارم، عسل سبلان، سیب دماوند، سیبزمینی همدان، خربزه گیان نهاوند، زعفران قائنات، گلابکاشان و... افزود: با این شرایط، ضمن امکان ثبت مشخصات برند محصولات روستایی خاص در کشورمان ایران، میتوان به برندسازی الگوهای رفتاری و گویشی و... انسانهای روستایی نیز مبادرت ورزید.
سرمایهگذاریهای نامسئولانه، به سرخوردگی روستاییان منجر میشود
قاسم غایبی، از کشاورزان میهمان ایانا نیز بهعنوان یکی دیگر از حاضران در این نشست به تجربه عینی خودش در ناکام ماندن سرمایهگذاری در اراضی زراعی خود در یکیاز روستاهای اطراف گرمسار استناد کرد و گفت: تشویق به سرمایهگذاری در بخش کشاورزی و حضور در روستاها تا زمانی که مشاورههای مسئولانه و دقیق صورت نگیرد، تمام ذوق و شوق یک سرمایهگذار متعهد به تولید و زندگی در روستا را به سرخوردگی بدل خواهد کرد.
وی در این باره به خرید زمین یادشده اشاره کرد که آبیاری قطرهای در آن با توجه به لحاظ نشدن درجه شوری آب منجر به انتقال شوری به سطح خاک و در نتیجه ناکارایی آبیاری قطرهای و سرمایهگذاری در قطعه زمینی شد که با وجود این که خرد هم نبود، اما به توفیق نیانجامید.
غایبی نادیده گرفتن مزیتهای کشت در هر منطقه را در کنار مشاورههای فنی دقیق ضروری دانست و گفت: یکی از راههای برندسازی روستاها، توسعه هوشمندانه سرمایهگذاری در روستاهای مختلف کشور، متناسب با اقلیمهای آنها است.
وی به نتایج دیگر مطالعات عینی خود در بخش کشاورزی کشور در حوزه تولیدات زیتون و قارچ و... اشاره کرد و اظهار امیدواری کرد تا مسئولان با اتخاذ راهکارهای عملیاتی کاربردی، نظارت و مشاورههای مسئولانه به سرمایهگذاران کشاورزی در روستاهای کشور را در دستور کار قرار دهند./
D-951102-01
S-951102-01
دیدگاه تان را بنویسید