معاون پژوهش و فناوری سازمان تات:
حوزه باغبانی ستون صادرات کشاورزی و نیازمند نگاه راهبردی است
معاون پژوهش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، با تأکید بر جایگاه راهبردی بخش باغبانی در تولید و صادرات کشور، خواستار بازنگری تحلیلی در اهداف برنامه هفتم توسعه و تقویت پیوند پژوهش با بخش اجرا برای تحقق کشاورزی پایدار شد.
تهران- ایانا- در اولین روز از گردهمایی دو روزه اعضای هیأت علمی و محققان مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی با هدف هماندیشی علمی و همافزایی میان بخش پژوهش و اجرا، که روز سهشنبه ۱۸ آذر برگزار شد، معاون پژوهش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات)، با تأکید بر جایگاه راهبردی بخش باغبانی در تولید و صادرات کشور گفت: «سالانه حدود ۱۳۰ میلیون تن محصولات کشاورزی و دامی در کشور تولید میشود که حدود ۲۶ تا ۲۷ میلیون تن آن مربوط به بخش باغبانی است و این بخش نزدیک به ۵۰ درصد ارزش صادرات محصولات کشاورزی را به خود اختصاص داده است.»
به گزارش ایانا، غلامرضا صالحی جوزانی با اشاره به ظرفیتهای بالای بخش باغبانی افزود: ایران با در حدود ۳۰ محصول باغبانی جزو ۱۰ کشور نخست جهان است و در چهار تا پنج محصول نیز رتبه اول جهانی دارد که این موضوع نشاندهنده پتانسیل بالای حوزه باغبانی در کشور است.»
او با اشاره به چالشهای جدی پیشروی تولیدات کشاورزی تصریح کرد: «محدودیت منابع آب، فرسایش و شوری خاک و تبدیل ریسکها به بحرانهای واقعی، ایجاب میکند نگاه ما به کشاورزی تغییر کند و همه برنامهها با رویکرد «کشاورزی پایدار» تدوین شود.»
معاون پژوهش و فناوری سازمان تات با اشاره به احکام برنامه هفتم توسعه گفت: «در این برنامه از وزارت جهاد کشاورزی خواسته شده تولید محصولات گلخانهای به ۱۰ میلیون تن برسد، الگوی کشت اصلاح شود و سطح زیرکشت زیتون سالانه ۲۰ هزار هکتار افزایش یابد، اما هنوز تحلیل دقیقی از ظرفیت واقعی کشور برای تحقق این اهداف ارائه نشده و این از انتظارات جدی از مؤسسات تحقیقاتی است.»
صالحی جوزانی با بیان اینکه در برنامه هفتم افزایش ۵۰ درصدی بهرهوری و کاهش مصرف آب از ۷۵ میلیارد مترمکعب به ۶۵ میلیارد مترمکعب پیشبینی شده است، اظهار داشت: «برخی از این ارقام نیازمند تحلیل دقیق کارشناسی هستند، چرا که تحقق همزمان رشد سالانه ۱۵ درصدی ارزش افزوده و رشد اقتصادی ۵/۵ درصدی بخش کشاورزی نیازمند تحول اساسی در ساختارهاست.»
او به فعالیت سازمان تات با ۲۱ مؤسسه و مرکز ملی و ۳۴ مرکز تحقیقاتی اشاره کرد و گفت: «مؤسسه تحقیقات باغبانی اگرچه حدود یک دهه بهصورت ساختاری شکل گرفته، اما پژوهشکدهها و بخشهای آن سابقهای چند ده ساله دارند و تاکنون ۱۲۸ رقم جدید را به کشور معرفی کردهاند.»
معاون پژوهش و فناوری سازمان تات با تأکید بر ضرورت سنجش «ضریب نفوذ» دستاوردهای علمی افزود: «در بخش باغبانی به دلیل تکثیر رویشی، رصد میزان نفوذ ارقام در عرصه دشوارتر از گیاهان زراعی است، اما این امر باید از طریق تحلیلهای دقیق قابل تبدیل به شاخصهای قابل ارائه شود.»
صالحی جوزانی با اشاره به اهمیت موضوع «آب مجازی» در صادرات محصولات کشاورزی اظهار داشت: «صادرات برخی محصولات پرآببر باید از منظر خروج آب مجازی از کشور مورد بازنگری قرار گیرد و در برخی موارد واردات محصولات پرمصرف و جایگزینی آن با تولید و صادرات محصولات کممصرف و با ارزش افزوده بالاتر میتواند از نظر اقتصادی و زیستمحیطی بهصرفهتر باشد.»
او تغییر رویکرد از پروژهمحوری فردی به تیمهای تحلیلمحور را یکی از انتظارات مهم دانست و گفت: «به جای اجرای پروژههای منفرد، باید گزارشهای تحلیلی و راهبردی برای تصمیمسازی در اختیار وزارت جهاد کشاورزی و مجلس قرار گیرد و برای محصولات دارای پتانسیل، نقشه راه و آیندهپژوهی تدوین شود.»
معاون پژوهش و فناوری سازمان تات برنامهمحوری و اثربخشی را دو کلیدواژه اصلی سازمان برشمرد و تصریح کرد: «در نظام ارزیابی محققان، صرف امتیاز بالا از مقالات کافی نیست و خروجی اثرگذار در عرصه، حتی با امتیاز کمتر، ملاک اصلی ارتقا قرار گرفته است.»
او از بازطراحی و احیای طرحهای کلان سازمان خبر داد و افزود: «شیوهنامه طرحهای کلان اصلاح شده و برای نخستین بار بودجه مشخص برای این طرحها در نظر گرفته شده تا مجریان از ابتدا با تیم مشخص و خروجی کمی دقیق وارد اجرا شوند.»
صالحی جوزانی با اشاره به تجربه موفق «طرح جهش تولید» گفت: «اجرای این طرح در سطح چند صد هزار هکتار منتج به افزایش ۱/۵ میلیون تن تولید گندم شد و این بسته دانشی با همافزایی چندین مؤسسه تحقیقاتی حاصل شد.»
او تأکید کرد: «در حوزه باغبانی نیز باید طرحهای جهش تولید و طرحهای توسعهای در مقیاس حداقل ۲۰۰ هکتار اجرا شود تا بستههای دانشی بهصورت چندرشتهای به عرصه منتقل شوند.»
معاون پژوهش و فناوری سازمان تات با اشاره به تدوین الگوی کشت محصولات باغبانی، گیاهان دارویی، شیلات و زراعت چوب گفت: «سیاست سازمان بر کاهش پذیرش پروژههای مستقل و حرکت به سمت پروژههای مسألهمحور و تیمی است.»
او به موضوع مهاجرت اقلیمی کشت برخی محصولات اشاره کرد و گفت: انتقال کشت پسته به آذربایجان شرقی و جابهجایی کانونهای کشت زعفران از خراسان به استانهایی مانند لرستان، همدان و کردستان از مسائلی است که نیازمند آیندهپژوهی و تدوین نقشه راه است.»
صالحی جوزانی از تأخیر در تشکیل شورای راهبردی باغبانی انتقاد کرد و افزود: «تشکیل این شورا به ریاست معاونت باغبانی میتواند پیوند مؤثری بین بخش اجرا و تحقیق ایجاد کند و مانع از فاصله گرفتن تحقیقات از نیازهای واقعی بخش اجرا شود.»
او همکاری گسترده با بخش خصوصی را تنها مسیر واقعی اثربخشی دانست و اظهار داشت: «مؤسسه تحقیقات باغبانی باید با حداقل ۲۰۰ شرکت خصوصی در ارتباط باشد و هر محقق با چند شرکت همکاری مستقیم داشته باشد تا دانش به ثروت تبدیل شود.»
معاون پژوهش و فناوری سازمان تات با اشاره به آغاز همکاریهای گسترده با بنیاد علم و کارگروه فناوریهای پیشران، گفت: «پس از جنگ ۱۲ روزه، امنیت غذایی بهعنوان یکی از اولویتهای اصلی فناوریهای پیشران کشور انتخاب شده است.»
او با انتقاد از فشارها و حملات جهتدار علیه سازمان تات گفت: «بودجه سالانه این سازمان حدود ۵۰ میلیون دلار است، در حالی که تنها دستاوردهای آن بالغ بر میلیاردها دلار ارزش اقتصادی دارد و این سازمان بهطور متوسط به ازای هر یک ریال هزینه، ۵۰ ریال بازگشت اقتصادی ایجاد میکند.»
صالحی جوزانی با تأکید بر لزوم دفاع از جایگاه سازمان تحقیقات گفت: «محققان و مؤسسات باید ضمن پذیرش و اصلاح ضعفها، دستاوردهای خود را بهدرستی به جامعه منعکس کنند تا زمینه تضعیف این ظرفیت ملی فراهم نشود.»
خبرنگار: شهرزاد مسعودی
دیدگاه تان را بنویسید