رشد صادرات وزنی محصولات کشاورزی در کنار افت ارزش دلاری/ ضرورت تنوع‌بخشی به بازارهای هدف
تهران- ایانا- با وجود افزایش میزان صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ایران در سال‌های اخیر، ارزش دلاری این صادرات روندی کاهشی داشته است؛ طبق بررسی‌ها تمرکز بر چند کشور همسایه و نبود تنوع بازارهای صادراتی از مهم‌ترین عوامل افت ارزش محصولات صادراتی به شمار می‌رود.
به گزارش خبرنگار ایانا یکی از راه‌های کاهش وابستگی اقتصاد ایران به صادرات نفت خام، شناسایی و بهره‌برداری از فرصت‌های موجود در صادرات بخش کشاورزی است. طبق بررسی تجارت محصولات کشاورزی، با وجود افزایش مقدار صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از ۶/۶ میلیون تن در سال ۱۳۹۶ به ۷/۳ میلیون تن در سال ۱۴۰۳، اما در همین دوره، ارزش این صادرات از ۶ میلیارد و ۵۸۷ میلیون دلار به حدود ۵ میلیارد و ۷۴۶ میلیون دلار کاهش یافته است.
به بیان دیگر، هر کیلوگرم محصول کشاورزی و صنایع غذایی در سال ۱۳۹۶ به ارزش یک دلار صادر می‌شد، در حالی که این عدد در سال ۱۴۰۳ به ۰/۷۹ دلار در هر کیلوگرم تنزل یافته است. مقایسه نرخ رشد سالانه مقدار و ارزش صادرات نیز بیانگر کاهش ارزش واحد محصولات صادراتی بخش کشاورزی است.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران بررسی مقاصد صادراتی طی سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۲ نشان می‌دهد بیشترین صادرات به ۱۵ کشور همسایه انجام شده است. در سال ۱۳۹۹، سهم عراق و افغانستان از صادرات محصولات کشاورزی ایران به ۷۷ درصد رسید و عراق با ۳۴ درصد در سال ۱۴۰۲ مقصد نخست صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی کشور بوده است. محدود بودن مقاصد صادراتی و نبود تنوع در بازارهای هدف از جمله عوامل اصلی افت قیمت محصولات صادراتی ایران به شمار می‌رود.
مقدار صادرات بخش کشاورزی و صنایع غذایی (میلیون تن)
منبع: مرکز آمار ایران
روند ارزش صادرات بخش کشاورزی و صنایع غذایی نیز نشان می‌دهد از سال ۱۳۹۶ تاکنون این شاخص همواره کاهشی بوده و از سال ۱۳۹۷ زیر ۶/۵ میلیارد دلار قرار داشته است؛ با این حال در سال ۱۴۰۲ وزن صادرات محصولات کشاورزی افزایش یافته و منتج به رشد ۱۳ درصدی ارزآوری در این حوزه شده است.
آمارهای سال ۱۴۰۲ نشان دهنده رشد بخش کشاورزی در تمامی زیر‌بخش‌های محصولات زراعی و باغی، دامی، لبنی و شیلاتی نسبت به سال قبل از نظر وزن صادراتی است؛ در همین سال بیش از ۵۰ درصد محصولات کشاورزی و غذایی ایران به سه کشور عراق، امارات و روسیه صادر شده است.
ارزش صادرات بخش کشاورزی و صنایع غذایی از صادرات غیرنفتی
منبع: مرکز آمار ایران
بر پایه آمار، صادرات غیرنفتی کشور از نظر وزنی از ۸۷ میلیون و ۷۰۵ هزار تن در سال ۱۳۹۸ به ۷۶ میلیون و ۵۴۳ هزار تن در سال ۱۳۹۹ کاهش یافته و از نظر ارزشی نیز از ۴۱ میلیارد و ۴۲۴ میلیون دلار به ۳۴ میلیارد و ۸۶۱ میلیون دلار رسیده است؛ در حالی که در همین بازه، صادرات بخش کشاورزی و صنایع غذایی از نظر وزنی ۲۳ درصد و از نظر ارزشی ۶ درصد افزایش داشته است.
در سال ۱۳۹۹ سهم ارزش صادرات بخش کشاورزی و صنایع غذایی نسبت به کل صادرات غیرنفتی کشور به ۱۸ درصد رسید؛ با وجود افزایشی بودن روند صادرات غیر نفتی از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳، اما سهم ارزش صادرات بخش کشاورزی در این میان کاهش یافته است.
سهم ارزش صادرات کشاورزی و صنایع غذایی از صادرات غیرنفتی
منبع: مرکز آمار ایران
این روند کاهشی در سهم صادرات محصولات کشاورزی از صادرات غیرنفتی در سال‌های اخیر، ضرورت توجه بیشتر به توسعه صادرات کشاورزی را به عنوان یکی از بخش‌های ارزآور و پایدار اقتصاد کشور یادآور می‌شود.
شهرزاد مسعودی؛ خبرنگار
دیدگاه تان را بنویسید