خرمای خوزستان روی ریل توسعه
تهران- ایانا- استان خوزستان با اجرای طرح‌های فناورانه و توسعه زیرساخت‌های فرآوری و صادرات، گام بلندی برای تبدیل شدن به قطب جهانی خرما برداشته است. افزایش تولید، کاهش خام‌فروشی، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و توسعه صادرات، نویدبخش جهشی اقتصادی برای نخلداران این منطقه است.
استان خوزستان، به‌عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید خرما در کشور، گام‌‌های نوینی برای توسعه این محصول ارزشمند برداشته است. طرح‌های فناورانه و برنامه‌های جامع اقتصادی که با هدف افزایش تولید خرما به ۵۰۰ هزار تن طی پنج سال آینده تعریف شده‌اند، نویدبخش تحولات چشمگیر در مسیر توسعه پایدار کشاورزی و رونق اقتصادی این استان هستند. این اقدام هدفمند نشان‌دهنده عزم جدی مسئولان استان برای بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های خرما به‌عنوان طلای کشاورزی خوزستان است.
خرما؛ محصولی راهبردی با جایگاه جهانی
خرما، محصولی استراتژیک است که علاوه بر نقشی حیاتی در سبد غذایی کشور، توانایی ارزآوری قابل توجهی برای اقتصاد دارد. خرمای استعمران، که خوزستان بیشترین سهم تولید آن را در کشور دارد، به دلیل کیفیت بالا و ارزش صادراتی قابل توجه، جزو محصولات صادراتی برجسته ایران محسوب می‌شود.
امسال تولید خرما در خوزستان به ۳۱۶ هزار تن رسید که نسبت به سال گذشته، رشد پنج درصدی را نشان می‌دهد. این میزان تولید با برنامه‌ریزی دقیق، اجرای طرح‌های توسعه‌ای و تلاش نخلداران به دست آمده است. با این وجود، آینده‌ای روشن‌تر نیز در انتظار این محصول است؛ هدف‌گذاری استان برای تولید ۵۰۰ هزار تن خرما تا سال ۱۴۰۸، گام بلندپروازی برای تبدیل خوزستان به قطب جهانی خرما است.
نقش فناوری در تحول نخلستان‌ها
یکی از ستون‌های اصلی برنامه توسعه خرما در خوزستان، استفاده از فناوری‌های نوین است که می‌تواند بهره‌وری تولید در نخلستان‌ها را به سطح جدیدی ارتقا دهد. آغاز تولید پاجوش‌های شناسه‌دار گلدانی، یکی از پروژه‌های نوآورانه‌ای است که کیفیت و تناسب نخیلات را تضمین خواهد کرد. این اقدام امکان کشت ارقام پربازده و مقاوم به شرایط آب‌وهوایی خوزستان را فراهم می‌آورد.
احیای نخلستان‌های قدیمی استان نیز بخش دیگری از این برنامه است. در این طرح، یک هزار و ۳۰۰ هکتار از نخلستان‌های فرسوده با درختان جدید و پربازده جایگزین خواهند شد تا تولید خرما از نظر حجمی و کیفی بهبود یابد. همچنین، توسعه کشت بافت خرما برای تولید نهال‌های یکنواخت و مقاوم، نقش کلیدی در کاهش هزینه‌های تولید و ارتقای سوددهی دارد.
ایجاد مکانیزم‌های فناورانه در کنار برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی برای نخلداران، زمینه‌ساز جهشی چشمگیر در توسعه صنعت خرما خواهد بود. انتقال دانش روز به نخلداران تضمین‌کننده رشد پایدار این بخش مهم کشاورزی است.
تکمیل زنجیره ارزش خرما؛ گامی برای کاهش خام‌فروشی
یکی از اهداف کلیدی طرح توسعه خرما در خوزستان، کاهش خام‌فروشی و ایجاد ارزش افزوده در این محصول است. این استان با کمک واحدهای پیشرفته فرآوری دست به اقداماتی زده است که باعث کاهش ضایعات و افزایش کیفیت محصولات صادراتی خواهد شد.
راه‌اندازی پالایشگاه خرما، یکی از طرح‌های نوآورانه‌ای است که با تولید محصولاتی همچون قند خرما، الکل و سرکه، نه تنها ارزش افزوده خرما را بالا می‌برد بلکه فرصت‌های شغلی جدیدی نیز برای مردم منطقه فراهم می‌کند.
همچنین، توسعه زیرساخت‌های سردخانه‌ای و بسته‌بندی به نخلداران این امکان را می‌دهد که محصولات خود را با بالاترین کیفیت به بازار داخلی و خارجی عرضه کنند. این اقدامات در کنار برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی خرما، بستری را فراهم آورده است تا ظرفیت‌های تولیدی استان به‌طور گسترده معرفی شوند و خوزستان راه خود را در بازارهای جهانی خرما هموار کند.
نوید توسعه صادرات خرمای ایران
در کنار ارقام شناخته‌شده‌ای همچون استعمران، زاهدی و دیری، توجه ویژه‌ای به توسعه خرمای مجول شده است. این رقم که از کیفیت بالایی برخوردار است، به دلیل سازگاری با شرایط آب‌وهوایی خوزستان، توانایی فتح بازارهای جهانی را دارد. خرمای مجول با وزن میوه بیش از ۲۵ گرم، میزان گوشت بالا نسبت به هسته، پوست نازک و قابلیت نگهداری طولانی‌مدت، محصولی منحصر به فرد برای رقابت در سطح بین‌المللی به شمار می‌آید.
نتایج مطالعه‌ها نشان داده که شرایط آب‌وهوایی خوزستان نسبت به مناطق جنوبی ایران، برای کشت این خرما مناسب‌تر است. تولید خرمای مجول با بیش از ۸۰ کیلوگرم میوه در هر درخت، نه تنها درآمد نخلداران را افزایش خواهد داد بلکه ایران را در جمع کشورهای مطرح تولیدکننده این رقم قرار می‌دهد.
چالش‌ها و راه‌حل‌ها
با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در صنعت خرمای استان، برخی چالش‌ها همچنان وجود دارند که رفع آن‌ها ضرورت دارد.
کمبود منابع آبی
یکی از مهم‌ترین مشکلات، کمبود منابع آبی است که با اجرای روش‌های آبیاری نوین و استفاده از ارقام مقاوم به کم‌آبی، قابل مدیریت خواهد بود.
نبود نهال‌های اصیل و شناسه‌دار
برای بهبود کیفیت نخلستان‌ها، نیاز به مراکز اختصاصی ارائه نهال‌های شناسه‌دار وجود دارد. مرکز تحقیقات صفی‌آباد دزفول در این زمینه می‌تواند نقش مفیدی ایفا کند.
آموزش نخلداران
آموزش و انتقال دانش روز به نخلداران برای دستیابی به تولید پایدار، از ضروریات توسعه این بخش است. برگزاری کارگاه‌های تخصصی و ارائه مشاوره‌های فناوری، ابزارهایی مؤثر برای این هدف هستند.
چشم‌انداز صنعت خرما در خوزستان
با اجرای طرح‌های فناورانه، تکمیل زنجیره ارزش و تقویت زیرساخت‌های صادراتی، خوزستان در مسیر تبدیل شدن به قطب جهانی تولید خرما قرار گرفته است. برنامه هدف‌گذاری تولید ۵۰۰ هزار تن خرما، نه تنها درآمد نخلداران را افزایش خواهد داد بلکه به تقویت جایگاه ایران در بازار جهانی خرما کمک خواهد کرد.
زنجیره‌ای از همکاری‌ها میان نخلداران، مراکز تحقیقاتی، واحدهای فرآوری و بخش خصوصی، الگوی موفقی از توسعه پایدار کشاورزی در کشور ایجاد خواهد کرد. افزایش بهره‌وری، کاهش ضایعات، توسعه صادرات و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا، همگی نشانگر آینده روشن صنعت خرما در خوزستان هستند.
این استان اکنون آماده است تا با رفع چالش‌های موجود و تداوم اجرای برنامه‌های توسعه‌ای، جایگاه خود را به‌عنوان مرکز پیشروی صنعت خرما در کشور تثبیت کند و سهمی بزرگ‌تر از بازار جهانی خرما را به دست آورد. رشد اقتصادی، اشتغال پایدار و افزایش درآمد نخلداران، بخشی از دستاوردهای این تحول بزرگ خواهد بود.
خبرنگار: زهرا برمکی
دیدگاه تان را بنویسید