هشت چالش‌ و مشکل مهم، پیش روی توسعه گیاهان دارویی

کوروش بهنام فر در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا در خصوص کشت گیاهان دارویی در استان خوزستان بیان کرد: علاوه بر گونه‌های اسانس‌دار و معطر بومی استان تعدادی دیگر از گیاهان دارویی غیربومی که دارای استعداد مناسبی برای تولید و مواد موثره بالا هستند در صورت بازاریابی، قابلیت توسعه کشت در استان خوزستان را دارند. 

 وی اضافه کرد: استان خوزستان علاوه بر داشتن نواحی چهار گانه اقلیمی (استپ گرم، نیمه استپی گرم، جنگل‌های خشک و کوهسری) دارای دو فصل کاشت پاییزه (مناسب برای گیاهان معتدله) و تابستانه (مناسب برای کشت گیاهان گرمسیری و نیمه گرمسیری) است که فراهم کننده قابلیت کشت و تولید گونه‌های متعدد دارویی ارزشمند در این استان می‌شود. 

عضو هیات علمی مرکز  تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان افزود: وجود تابستان‌های گرم همراه با تشعشع بالا سبب تولید حداکثری عملکرد اسانس در گیاهان اسانس‌دار در این استان می‌شود. 

بهنام فر تصریح کرد:  گیاهانی همچون نعناع فلفلی که یکی از گیاهان دارویی در سطح بین‌المللی است دارای عملکرد کم نظیری از نظر درصد و عملکرد کل اسانس است، به‌لیمو نمونه دیگری از گیاهان دارویی اسانس‌دار بوده که قادر است با تولید درصد اسانس بالا در برگ‌های خود محصول کم نظیری تولید کند. همچنین گیاهانی همچون بابونه اصلاح شده، اسفرزه پاکستانی، آلوئه ورا، همیشه بهار، کدوی طبی که در صنایع دارویی جایگاه ویژه‌ای دارند در استان خوزستان دارای عملکردهای قابل قبول هستند. 

 جایگزین کردن گیاهان دارویی ارزشمند در دیم‌زارهای کم بازده

وی بیان کرد: از دیگر پتانسیل‌های کشت و کار گیاهان دارویی در استان خوزستان جایگزین کردن این گیاهان ارزشمند در دیم‌زارهای کم بازده شمال و شمال شرق استان است. با جایگزین کردن کشت گیاهان دارویی عموما چند‌ساله به‌جای غلات از یک‌سو از شخم هرساله این اراضی شیب‌دار که موجب ناپایداری خاک و فرسایش‌های شدید می‌شود، جلوگیری به‌عمل آمده و از دیگر سوی سبب تولید محصولات با ارزش افزوده بسیار بالاتر خواهد شد که می‌توانند راندمان و بهره‌وری به چندین برابر شرایط موجود رسانده شود. این اقدام اثرات مطلوبی بر شرایط اقتصادی و اجتماعی این مناطق خواهد داشت.

عضو هیات علمی مرکز  تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان در خصوص چالش‌ها و مشکلات گیاهان دارویی در استان خوزستان گفت: استان خوزستان با توجه به شرایط اقلیمی خاص، بهره‌مندی از منابع پایه (آب و خاک) و وجود نیروی کار ارزشمند دارای پتانسیل‌های کم نظیری در مسیر توسعه گیاهان است با این وجود چالش‌ها و مشکلاتی در این میان وجود دارد.

بهنام فر درباره مهمترین چالش‌ها و مشکلات موجود در زمینه تولید گیاهان دارویی گفت: عدم وجود دانش فنی کافی در مورد تولید گونه‌های سازگار در منطقه نیازمند توجه ویژه و تامین اعتبارات ریالی لازم است.همچنین شناسایی گونه‌های سازگار نیازمند تحقیقات مستمر و دنباله‌دار در زمینه‌های: تعیین بهترین تاریخ کاشت، نیاز آبی، نیاز های تغذیه‌ای، تنش‌های محیطی، زمان مناسب برداشت ... است.عدم وجود بذر نشا و سایر اندام‌های تکثیری از ارقام اصلاح شده به اندازه کافی برای توسعه کشت و نبود مکانیزاسیون مناسب در زمینه‌های کاشت‌، داشت و برداشت و فرآوری زمینه افزایش هزینه‌های تمام شده تولید محصول را فراهم می‌کند.

وی ادامه داد: همچنین ریسک بالا در زمینه خرید و قیمت‌گذاری محصول به‌دلیل عدم وجود سیاستگذارهای مشخص در تولید گیاهان دارویی، عدم وجود بارانداز گیاهان دارویی در استان، جهت ارائه محصولات تولیدی توسط کشاورزان به یک مرکز خرید مشخص، نوسانات شدید قیمت نهاده‌ها و هزینه‌های تمام شده که امکان قرار داد دراز مدت را مشکل می‌کند، عدم دسترسی مطلوب بازارهای بین‌المللی جهت عرضه محصولات، به‌خصوص محصولاتی که دارای کیفیت بالا و خاص و یا انحصاری است، دیگر چالش‌های مهم استان پیش روی گیاهان دارویی استان است.

عضو هیات علمی مرکز  تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان آخرین چالش موجود در حوزه گیاهان دارویی را عدم وجود مراکز فرآوری و بسته‌بندی در استان اعلام کرد.

وی افزود: نبود این مراکز منجر به خام فروشی محصولات شده و تولید کننده از ارزش افزوده موجود در بازار گیاهان دارویی محروم می‌شود.