تعدیل پروانه بهره برداری چاه های مجاز، بی عدالتی محرز است

امیر هدایتی معاون دفتر امور آب کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌وگو با ایانا درباره تعدیل پروانه‌های مجاز چاه‌های پروانه‌دار و اعتراضات کشاورزان در این خصوص، گفت: تعدیل پروانه و بهره‌برداری از چاه‌ها یکی از محورهای طرح برنامه تعادل بخشی سفره‌های زیرزمینی است.

وی افزود: این طرح، از سال 93  با همکاری وزارت جهاد کشاورزی در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته است. در آن زمان بر مبنای مستندات مقرر شده بود تا این برنامه به صورت چارچوب‌مند و با یک توالی خاص پیش برود.

وی افزود: در برنامه تعادل بخشی به سفره‌های آب زیرزمینی، وزارت نیرو در ابتدا مکلف بود،  ساماندهی چاه‌های فاقد پروانه بهره‌برداری را در اولویت قرار دهد. هر دشتی هم کسری مخزن خاص خود را دارد و با توجه به کسری مخزنی که دارد؛ مشخص است که حدودا چقدر بهره‌برداری با پروانه انجام می‌شود. به این ترتیب، می‌توان تخمین زد که به چه میزان، به صورت چاه‌های فاقد پروانه از آن برداشت می‌شود. 

معاون دفتر امور آب کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی درباره مراحل ساماندهی چاه‌های فاقد پروانه بهره‌برداری، اظهار داشت: ابتدا مقرر بود، این چاه‌های فاقد پروانه تعیین تکلیف شوند؛ تا بتوانیم با نصب کنتور هوشمند بر روی چاه‌های مجاز  یا پروانه‌دار در مرحله دوم از اضافه برداشت چاه‌های دارای پروانه جلوگیری کنیم. اگر این دو مرحله انجام می‌شد و باز کسری مخزن جبران نمی‌شد، مقرر شده بود که در مرحله سوم تعدیل پروانه بهره‌برداری از چا‌ه‌های مجاز انجام شود. به این ترتیب، تا رسیدن به سطح جبران مخازن زیر زمینی این سه مرحله برنامه‌ریزی شد و وزارت جهاد کشاورزی، این موضوع را از وزارت نیرو مطالبه کرد.

هدایتی تاکید کرد: متاسفانه وزارت نیرو با توجه به شرایط کاری خود و بحث‌هایی که در ارتباط با چاه‌ها و خرید کنتور هوشمند دارد، نتوانست مرحله اول و دوم را عملیاتی کند. در این بین، از برنامه تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی فقط قسمت سوم و نهایی کار را که مقرر بود قبل از آن مرحله اول و دوم به درستی انجام شود و در صورت نیاز، تعدیل اتفاق بیفتد، پیگیری می‌کند.

وی یاد آور شد: در حال حاضر، اهم کار وزارت نیرو تعدیل پروانه‌های مجاز چاه‌های پروانه‌دار است. این امر علاوه بر فشاری که به کشاورزان و بخش کشاورزی وارد می‌کند، یک بی‌عدالتی محرز است. به این ترتیب، در عین حال که چاه پروان‌ دار و افراد حقابه‌دار مجاز، حق آبه‌شان تعدیل و کاهش می‌یابد، چاه‌های فاقد پروانه و اضافه برداشت‌ها از چاه‌های دیگر هم ادامه می‌یابد. به این ترتیب عملا طرح تعادل بخشی با این موضوع به هدف خود نمی‌رسد. 

معاون دفتر امور آب کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی، متذکر شد: اعتراضات کشاورزان حقابه‌دار، منجر به جبه‌گیری از سوی آن‌ها برای جلوگیری از ادامه این طرح شده است. در نهایت این واکنش‌ها طرح تعادل بخشی و تعدیل پروانه‌های چاه‌های پروانه‌دار را با شکست  مواجه کرد.در حال حاضر، این موضوع به شدت توسط موسسه آب و خاک وزارت جهاد، پیگیری می‌شود.

وی درباره سرانجام برنامه تعادل بخشی به سفره های زیرزمینی یادآور شد: این برنامه تا حد زیادی از مسیر اصلی خود خارج شده؛ اما در نهایت تنها کمکی که در این راستا می‌توانیم به کشاورزان داشته باشیم، اجرای طرح‌های زیربنایی خود وزارت جهادکشاورزی است. این طرح‌ها شامل اجرای سامانه‌های نوین آبیاری، اجرای طرح تجهیز و نوسازی و پروژه‌های تامین آب است که به جد و علیرغم اعتبارات محدودی که وجود دارد، پیگیری می‌کنیم. 

هدایتی گفت: با اجرای این پروژه ها، نیاز آبی بخش کشاورزی را در شرایطی که تعدیل حقابه آنها صورت گرفته کاهش می‌دهیم تا آنها خودشان را با پروانه تعدیل شده مطابقت داده و  بروزسانی کنند. به این ترتیب، می‌توانند برداشت محصول را از  اراضی تحت مدیریتشان تا حد امکان داشته باشند. با اجرای طرح‌های زیربنایی، مصرف آب را تا حد امکان کاهش می‌دهیم تا کشاورز آن بخشی که پروانه‌هایشان کاهش یافته، حقابه مناسب دریافت کرده و کسری‌ها را جبران کند.