تب شالیزار، میهمان ناخوانده شمال

غلامرضا عبداله پور در ارتباط با بیماری تب شالیزار به خبرنگار ایانا بیان کرد: بیماری لپتوسپیروز یک بیماری باکتریایی مشترک بین انسان و حیوانات است که به دلیل آب‌دوستی باکتری عامل آن، در مناطق مرطوب شیوع بیشتری دارد. مخزن اصلی این بیماری موش‌ها هستند و می‌تواند تمام پستانداران وحشی و اهلی را درگیر کند؛ سپس از طریق ارتباط پوست آسیب دیده انسان با ادرار حیوانات آلوده، به انسان نیز منتقل شود. این بیماری در انسان با نام‌های مختلفی مانند زردی عفونی، سندروم ویل، تب بیجار یا تب شالیزار در سراسر جهان شناخته می‌شود، در استان‌های شمالی کشو، به دلیل شیوع بیشتر آن در شالیزارها، به تب شالیزار یا تب بیجار معروف است.

این استاد تمام دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، با تاکید بر این موضوع که این بیماری در اغلب موارد مرتبط با شغل افراد است، گفت: احتمال انتقال این بیماری از انسان به انسان بسیار ضعیف است و اغلب افرادی درگیر این بیماری می‌شوند که یا دامدار هستند و یا در مزارع و شالیزارهایی کار می‌کنند که محل عبور و مرور دام‌ها و یا پستانداران وحشی هستند و به علت رطوبت بالا می‌توانند به مدت طولانی باکتری‌های دفع شده از ادرار این حیوانات آلوده را به صورت فعال در خود حفظ کنند.

وی افزود: شیوع این بیماری وابستگی به فصل خاصی ندارد و هر زمان که شرایط رطوبت و عامل بیماری‌زا فراهم باشد، امکان شیوع دارد.

عبداله پور که مؤسس آزمایشگاه تحقیقاتی و تشخیص بیماری لپتوسپیروز در دانشگاه تهران است، ادامه داد: از آنجا که این بیماری ظواهر بروز متفاوتی دارد، به بیماری چند چهره و حتی گاهی هزار چهره شناخته می‌شود. یکی از فرم‌های شناخته شده و شایع در انسان، همراه با زردی و یرقان و تب است. این زردی در مخاط چشم خود را نشان می‌دهد و به آن فرم سندرم ویل گفته می‌شود.

وی افزود: این باکتری همچنین می‌تواند دستگاه تنفسی را نیز درگیر کند که آن هم باز تا حدی به آنفولانزای شباهت دارد. فرم جلد یا پوستی آن نیز توسط همکاران پزشک در مازندران گزارش شده است که به صورت راش‌های جلدی یا قرمزی‌های روی پوست بدن بروز پیدا کرده است. در فرم عصبی نیر این باکتری به پرده مغز یا مننژ حمله می‌کند.

این استاد دانشگاه تهران، در ادامه گفت:  بیماری در دام نیز  تظاهراتی دارد و می‌تواند خسارت اقتصادی به بار آورد. تظاهرات این بیماری در دام به شکل زردی است و ممکن است حتی باعث سقط جنین شود. گوشت دام در صورتی که هنگام ذبح  همراه با زردی و تب باشد، قابل استفاده نخواهد بود.

بنا به گفته عبداله پور این بیماری در کل بیماری خطرناکی نیست. بر اساس گزارشات، میزان مرگ و میر آن در انسان یک در 100 هزار است و چه در انسان و چه در دام، در صورت تشخیص و اقدام به موقع، به راحتی درمان می‌شود. به‌ویژه پزشکان و دامپزشکان در مناطقی مانند شمال کشور که این بیماری شیوع بیشتری دارد، به خوبی با این بیماری آشنا هستند و به راحتی آن را درمان می‌کنند. ولی از آنجا که این بیماری ظاهری شبیه به آنفلوانزای دارد و تشخیص قطعی آن وابسته به آزمایشگاه است، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و لذا درمان با تاخیر انجام می‌شود که این امر، گاهی سبب شروع نارسایی کبد و کلیه و عوارض ناشی از آن می‌شود و و لذا درمان در این مرحله با مشکلات بیشتری همراه خواهد بود.

وی افزود: به‌دلیل شباهت بیماری با آنفلوآنزای و عدم مراجعه مریض به متخصصان، و یا خوددرمانی با  داروهای ضد سرماخوردگی و ضد حساسیت، ممکن است علائم آن تخفیف پیدا کند، ولی عامل بیماری در بعضی ارگان‌های بدن مانند کلیه و کبد نفوذ کرده، به حیات خود را ادامه داده و سبب نارسایی و اختلال اندام‌های مذکور شود.

این استاد دانشگاه تهران در توضیح راهکارهای پیشگیری از شیوع این بیماری در دام‌ها گفت: در صورت اطمینان از بروز بیماری در یک مرکز دامپروری از طریق آزمایش خون، آن دامداری تحت نظارت قرار گرفته و گاهی ممکن است برای جلوگیری از شیوع بیماری درمان عمومی در دستور کار قرار گیرد. واکسیناسیون در مناطقی که احتمال شیوع بیماری وجود دارد، راه دیگر پیشگیری است. ولی در مناطق شمالی کشور که دام‌ها به صورت آزادانه در محیط تردد می‌کنند و در مجاورت حیات وحش با احتمال آلودگی به این بیماری قرار می‌گیرند، بهترین اقدام، مراجعه به موقع به دامپزشک است.

وی در نهایت افزود: کشاورزان و دامداران نیز بهتر است در هنگام کار در محیطی که احتمال آلودگی آن وجود دارد، از دستکش و چکمه استفاده کنند ولی در کل بهترین اقدام برای جلوگیری از آلودگی انسان، استفاده از روش‌های مکانیزه کشاورزی و دامپروری است.