موفقیت کشاورزی استان اصفهان با اصلاح الگوی کشت و توسعه آبیاری نوین

مهرداد مرادمند، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان:

استان اصفهان با دارا بودن 568 هزار هکتار اراضی با قابلیت کشاورزی معادل پنج درصد از مساحت استان و سه درصد از اراضی کشاورزی کشور را  به خود اختصاص داده است. این استان با دارا بودن شرایط متنوع آب و هوایی، استعداد تولید انواع محصولات کشاورزی را دارد، به گونه‌ای که در مناطق گرم و خشک استان، خرما، انار و پسته و در مناطق سرد و کوهستانی استان، بادام و گردو و در مناطق معتدل و معتدل سرد انواع محصولات دانه‌دار و هسته‌دار کشت می‌شود. 

جموع  اراضی زراعی قابل کشت استان حدود  485 هزار هکتار است، که در سال‌های نرمال حدود 70 درصد آن به کشت محصولات زراعی مانند انواع غلات، حبوبات و محصولات علوفه‌ای، جالیزی و انواع سبزی و صیفی اختصاص می‌یابد.  تولید سالانه محصولات زراعی استان در شرایط عادی حدود 4.6 میلیون تن است. مجموع اراضی باغی استان نیز حدود 85  هزار هکتار است و عمدتاً شامل محصولاتی مانند انواع سیب درختی، انار، به، انگور، بادام، پسته، گلابی، زردآلو و محصولات گلخانه‌ای (سبزی و صیفی و گیاهان زینتی) می‌شود.

مجموع تولیدات باغی و گلخانه‌ای استان در شرایط عادی حدود 886 هزار تن برآورد می‌شود. از تولیدات شاخص محصولات دامی و شیلاتی در سال 1401 می‌توان به شیرخام با تولید 1839 هزار تن، گوشت مرغ با تولید حدود 159 هزار تن،  تخم‌مرغ با تولید 154 هزار تن، گوشت قرمز با تولید 71.5 هزار تن، عسل با تولید 7.5 هزار تن، گوشت بوقلمون با تولید 13.5 هزار تن، ماهیان زینتی با تولید 74 میلیون قطعه، اشاره کرد. 

استان اصفهان در سال گذشته با افتتاح پروژه‌های بخش کشاورزی با وجود محدودیت‌های منابع آبی و خشکسالی‌های پی‌درپی با استفاده از ظرفیت‌های مدیریتی استان و بهره‌برداری از کارشناسان و محققین و همراهی بهره‌برداران کشاورزی نقش موثر و مفیدی در بخش کشاورزی ایفا کرده است. خوشبختانه با بارش‌های مناسب بهمن‌ماه برنامه‌ریزی‌های لازم برای تولید محصولات کشاورزی را از بعد کمی و کیفی پیش‌بینی می‌کنیم و در پیش خواهیم داشت.

استان اصفهان بیش از یک دهه به دلیل خشکسالی در وضعیت هشدار کمبود آب قرار گرفته است؛ امروزه کشاورزی در استان به علت محدودیت منابع آبی با چالشی جدی مواجه شده است که حل این موضوع عزم و همکاری کشاورزان را می‌طلبد تا بتوان جلوی هدررفت آب را تا جای ممکن گرفت.

تغییر الگوی کشت و استفاده از روش‌‌های نوین آبیاری به منظور مقابله با بحران کم‌ آبی در شرایط کنونی ضروری است و در همین راستا حمایت از اجرا و توسعه کشت محصولات با نیاز آبی کم با هدف حفظ و مدیریت منابع آب استان در دستور کار قرار دارد.

امروز روش  استفاده از  منابع آبی موجود برای روش‌های آبیاری سنتی در اراضی زراعی و باغ‌ها نیاز به بازنگری دارد و با توجه به اینکه بحران آب در کشور و استان را شاهد هستیم، برنامه‌ریزی برای ترویج کشت محصولاتی که آب کمتری مصرف کنند و همچنین  تغییر روش‌های آبیاری سنتی به آبیاری تحت فشار برای جلوگیری از هدررفت آب ضروری است.

اصلاح شیوه‌های آبیاری، اصلاح الگوهای کشت، ممنوعیت کاشت برخی گونه‌ها و استفاده بهینه از منابع آبی از مهم‌ترین راهکارها برای رفع تأثیرات مخرب خشکسالی بر کشاورزی استان است.

باید توجه داشت تغییر الگوی کشت راهکار افزایش بهره‌وری در رشد عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی به شمار می‌رود و نیاز است  در دستور کار کشاورزان قرار گیرد.