گردهمایی علمی باغبانی؛ همافزایی پژوهش و اجرا برای تحول تولید
در گردهمایی دو روزه مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکدههای تخصصی با ارائه دستاوردها و چالشها بر ضرورت همکاری با بخش خصوصی، تدوین نقشه راه و بهرهگیری از ظرفیتهای علمی برای ارتقای بهرهوری و توسعه پایدار باغبانی کشور تأکید کردند.
تهران- ایانا- گردهمایی دو روزه اعضای هیأت علمی و محققان مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی با هدف تقویت هماندیشی علمی و همافزایی میان پژوهش و اجرا برگزار شد. در طی برگزاری این گردهمایی، هفت نشست تخصصی پژوهشکدهها بهصورت همزمان در هفت سالن مجزا برگزار شد که در آنها مهمترین مسائل، چالشها و دستاوردهای پژوهشی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. در پایان نیز، رؤسای هر پژوهشکده با ارائه گزارشی خلاصه از نتایج این نشستها در مراسم اختتامیه، جمعبندی نهایی مباحث مطرحشده را ارائه کردند.
به گزارش ایانا رئیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، در مراسم اختتامیه این گردهمایی ، همگرایی اعضای هیأت علمی را مهمترین هدف دانست و افزود: «با استفاده از ظرفیتهای موجود میتوان باغبانی کشور را متحول کرد؛ لازم است گزارشهای تحلیلی و آیندهنگر برای کمک به تصمیمگیریهای اجرایی تهیه شود.»
محیالدین پیرخضری اظهار داشت: «مستندسازی فعالیتها و محاسبه سالانه ارزش تولیدات دانش و فناوری برای سنجش میزان اثربخشی پژوهشکدهها ضروری است و دستاوردهای اثربخش باید در قالب کلیپ و تیزر ارائه شود.»
تقویت همکاری پژوهشکده پسته با بخش خصوصی
رییس پژوهشکده پسته نیز در مراسم اختتامیه با تقدیر از همراهی بخش خصوصی و شرکتهای دانشبنیان، گزارشی از پنل تخصصی ارائه کرد که در آن مشکلاتی مانند معضل خردهمالکی پسته و راهکارهای عملی ارائه شده در میدان مطرح شد.
رضا صداقت تأکید کرد: «استفاده از ظرفیت بخش خصوصی، بهویژه در شرایط محدودیت نیروی انسانی و امکانات، باعث افزایش راندمان کاری پژوهشکده خواهد شد و برنامهها و پروژههای ملی پسته همسو با سیاستهای موسسه باغبانی در حال اجرا است.»
او با اشاره به عملکرد پژوهشکده در حوزه پژوهش و آموزش، خاطرنشان کرد: «تاکنون بیش از ۵۰۰ پروژه تحقیقاتی، نزدیک به ۱۰۰ نشریه و دستورالعمل فنی و ۳۰ کتاب منتشر شده و همکاریهای بینالمللی از جمله پروژه با فائو انجام شده است.»
صداقت توضیح داد: «با توجه به منابع آبی محدود و کیفیت آب، تولید پسته با مصرف چهار تا پنج هزار مترمکعب آب در هکتار، ارزش اقتصادی و اشتغالزایی قابل توجهی و توجیه ملی و اقتصادی دارد.»
رییس پژوهشکده پسته با تأکید بر استراتژی بلندمدت حفظ سهم ایران در بازار جهانی، گفت: «افزایش بهرهوری و توسعه سطح زیرکشت باید بر اساس سه اصل اقتصاد تولید، مزیت نسبی و توسعه پایدار محیط زیست انجام شود؛ بدون دسترسی به اطلاعات دقیق وزارت نیرو از حجم سفرههای آب، برنامهریزی دقیق برای توسعه پسته یا سایر محصولات امکانپذیر نیست.»
احصای مشکلات و نقش بخش خصوصی در توسعه چای ایران
رییس پژوهشکده چای نیز در این مراسم با بیان اینکه نشست تخصصی با حضور اعضای هیأت علمی، بخش خصوصی و همکاران اجرایی سازمان چای، برگزار شد، هدف جلسه را بررسی مشکلات و یافتن راهکار با استفاده از ظرفیتهای موجود بیان کرد.
احمد شیرینفکر تأکید کرد: «تشکیل کارگروهی مشترک میان بخش اجرا و ذینفعان بخش خصوصی برای تکمیل نقشه راه، گامی ضروری برای موفقیت برنامههای پژوهشکده است و بدون داشتن نقشه راه، پیشرفت امکانپذیر نیست.»
او با اشاره به اهمیت نفوذ دانش در باغات چای، گفت: «با وجود سطح زیرکشت محدود ۲۲ هزار هکتار، حدود ۳۰ درصد مصرف داخلی چای کشور تولید میشود و کیفیت محصول به دلیل تلاش پژوهشکده بهبود یافته است.»
رییس پژوهشکده چای یادآور شد: «خردهمالکی، سن بالا و کمسوادی بخشی از باغداران، چالشهای اقتصادی و معیشتی ایجاد کرده و مهاجرت به شمال کشور و محدودیت قوانین تغییر کاربری و ارث، باعث کاهش سطح باغات و پیچیدگیهای مدیریتی شده است.»
تدوین نقشه راه و توسعه خرما و میوههای گرمسیری
در مراسم اختتامیه این گردهمایی، رییس پژوهشکده خرما و میوههای گرمسیری با تأکید بر اهمیت تعامل با بخش خصوصی، از رایزنیهای متعدد با اتاق بازرگانی خوزستان و کشور عراق و راهاندازی نخستین ایستگاه تحقیقاتی بخش خصوصی در آبادان خبر داد.
علیرضا جعفرنژادی، با اعلام این خبر گفت: «در نشست تخصصی با حضور دفتر میوههای گرمسیری وزارتخانه، سیاستها، چالشها و دستاوردهای پژوهشی مورد بررسی قرار گرفت و در حوزه خرما و میوههای گرمسیری نقشه راه، ظرفیتها و مزیتها به تفکیک ۹ و ۴ محور تدوین شد.
او محورهای اصلی خرما را شامل بهبود بهرهوری آب و توسعه آبیاری نوین، مقابله با تغییرات اقلیم و آفات، توسعه کیفی نخیلات و جوانسازی ژرمپلاسم، مکانیزاسیون، تولید نهال سالم و اصیل، بهبود فرآوری و بستهبندی، مکانیابی ارقام، استفاده از فناوریهای نوین و تشکیل کارگروه مشترک عنوان کرد.
جعفرنژادی افزود: «در حوزه میوههای گرمسیری نیز امکانسنجی تولید در محیطهای کنترلشده، نقشه مکانیابی و توسعه ارقام، واردات محصولات کلیدی و راهاندازی ایستگاه تحقیقاتی مدنظر قرار گرفت.»
او با اشاره به تولید ۱۳۰ میلیون تن محصولات کشاورزی با کمترین سهم دادههای تحقیقاتی، تأکید کرد: «این موفقیتها نتیجه پژوهشهای مداوم است و ضرورت دارد با بهرهگیری از دستاوردهای پژوهشکده، تولید محصول سالم و توسعه پایدار در این بخشها ادامه یابد.»
توسعه هوشمندانه گلخانهها و محیطهای کنترل شده با سند ملی و نقشه راه ده ساله
رییس پژوهشکده گلخانه و محیطهای کنترل شده نیز با اشاره به تغییر نام پژوهشکده از پژوهشکده سبزی و صیفی به این نام و اهمیت محیطهای کنترل شده، بر حمایت همکاران و حضور فعال پژوهشکده در تصمیمگیریهای کشاورزی تأکید کرد.
رضا آزادی گنبد، افزود: «محیطهای کنترل شده به عنوان راهکار افزایش بهرهوری و کاهش مصرف آب، طبق سند توسعه هفتم، باید از سه میلیون تن به ده میلیون تن تولید برسد و سهم مصرف آب کشور از ۷۰–۸۰ میلیارد مترمکعب به ۶۵ میلیارد مترمکعب کاهش یابد.»
او چالشهای توسعه را شامل کمبود زیرساختها، وابستگی ۹۵ درصدی به بذر هیبرید، کمبود نیروی انسانی متخصص و نبود ثبات در تصمیمگیریهای ملی عنوان کرد و گفت: «برای توسعه هوشمندانه گلخانهها و رسیدن به تولید ۱۵ میلیون تنی محصولات گلخانهای، اقدامات فنی و برنامهریزی دقیق بر اساس ۲۳ آیتم و الگوی کشت مبتنی بر بازار در دستور کار است.»
آزادی بر جلوگیری از بارگذاری جدید روی منابع آب و انرژی و استفاده بهینه از فضاهای موجود برای توسعه گلخانهها تأکید کرد و گفت: «هدف نهایی افزایش تراز تجاری و حفاظت از منابع آبی کشور است.»
تقویت زنجیره تحقیق تا بازار در گل و گیاهان زینتی
رییس پژوهشکده گل و گیاهان زینتی از دیگر سخنرانان مراسم اختتامیه با اشاره به برگزاری پنل تخصصی با حضور انجمن گل و گیاهان زینتی، نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی، بخش خصوصی و اعضای دانشگاه تهران، گفت: «در این نشست فعالیتهای پژوهشی سالانه و نقاط اثرگذار تحقیقاتی ارائه شد و نقشه راه پژوهشکده با نقطهنظرات بخش اجرا و خصوصی همخوانی داشت.»
حسین بیات مهمترین چالشها را شامل تأثیر تغییرات اقلیمی، ارتباط میان پژوهش و بخش خصوصی، مسائل پس از برداشت، مزیت نسبی تولید، تولید بذور کیفی F1 و O.P، بسترهای کشت مصنوعی، صادرات، هوشمندسازی منابع و مکانیزاسیون عنوان کرد.
او با تأکید بر اینکه برخی پروژههای حاکمیتی مانند تأمین هستههای اولیه سالم در حوزه گل و گیاهان زینتی وظیفه پژوهشکده است و با قوت ادامه خواهد یافت، افزود: «استفاده از منابع ارزشمند گیاهان زینتی بومی برای تولید و صادرات نیازمند مطالعات بیشتر است تا بهرهبرداری بهینه از ظرفیتهای کشور صورت گیرد؛ تاکید بر همافزایی مراکز تحقیقاتی، استانداردسازی بسترهای کشت و مدیریت بهینه آب و انرژی، از دیگر نکات کلیدی پنل بود.»
تمرکز بر سلامت خاک، مدیریت آب و بهرهگیری از ظرفیت بخش خصوصی
رییس پژوهشکده مرکبات و میوههای نیمهگرمسیری هدف از برگزاری نشست تخصصی با حضور همکاران ستاد موسسه، استانها، شرکتهای دانشبنیان و دفتر میوههای گرمسیری معاونت باغبانی را تبادل تجربیات، احصای مشکلات و ارائه راهکارهای عنوان کرد.
سیروس آقاجانزاده اظهار داشت: «کمبود نیروی انسانی پژوهشی و پشتیبانی، محدودیت اعتبارات و نیاز به حفظ کلکسیونها و باغات از پیامهای اصلی این جلسه بود.»
او افزود: «در نشست، ظرفیتهای شرکتهای دانشبنیان معرفی و زمینههای همکاری مشترک از طریق تفاهمنامهها و قراردادها بررسی شد.»
به گفته آقاجانزاده مهمترین چالشها شامل تهدیدات غیرزنده مانند کمآبی، آفات و بیماریهای خاکزاد از جمله مگس میوه مدیترانهای، مگس زیتون و کرم گلوگاه انار است.
او تأکید کرد: «مدیریت سلامت خاک میتواند کلید حل بسیاری از مشکلات باشد.»
او با اشاره به اهمیت کاهش مصرف آب، فراوری زیتون، پایههای مقاوم به تنش محیطی برای محصولات کمآببر، بارگذاری یافتههای تحقیقاتی در سامانه نان و همکاری تیمی دانشگاهها، موسسات پژوهشی، بخش خصوصی و دفتر میوههای گرمسیری، تصریح کرد: «قراردادهای نهال سالم، کشت متراکم و طرحهای تحقیقاتی توسعه نیز در دستور کار قرار دارند تا بهرهوری و کیفیت تولید ارتقا یابد.»
اجرای ۱۲۳ پروژه پژوهشی و تعیین ۷۰ ایده
سخنران دیگر گردهمایی رییس پژوهشکده میوههای معتدله و سردسیری بود که گفت: «این پژوهشکده در حال حاضر ۱۲۳ پروژه در دست اجرا دارد و ۶۵ نفر از همکاران در ستاد و ۱۷ استان به اجرای این پروژهها مشغول هستند.»
فریدون عجمگرد با اشاره به بازدیدهای میدانی همکاران از باغات و ارتباط مستقیم با بخش اجرا و باغداران، به تدارک و راهاندازی کارگروههای تخصصی برای مدیریت پروژهها و پیگیری مسائل جاری اشاره کرد.
او توضیح داد: «کارگروهها شامل دبیران و مجریان مشخص هستند و محور فعالیتها بر باغبانی متراکم، معرفی پایههای مقاوم به خشکی، شوری و تغییر اقلیم، و پایداری عملکرد باغداران تمرکز دارد؛ تاکنون ۷۰ ایده مشخص شده که با تعیین مجری و راهبر، مراحل اجرای آنها بهزودی آغاز خواهد شد.»
عجمگرد با بیان اینکه تکمیل پروژههای جاری و معرفی رقمهای جدید در محصولات مختلف حائز اهمیت است، بیان داشت: «در حوزه سیب، گلابی، هستهدارها، انگور، توتفرنگی، بلوبری و خشکبار برنامهریزی شده تا ارقام مقاوم و پرمحصول به باغداران ارائه شود؛ پروژههای مرتبط با بادام در ده استان اجرا خواهد شد تا ۶۰ ژنوتیپ با بهترین عملکرد شناسایی و معرفی شوند.»
رییس پژوهشکده میوههای معتدله و سردسیری تأکید کرد: «این اقدامات موجب افزایش سرانه پروژهها، ارتقای بهرهوری و تحقق اهداف نقشه راه باغبانی استانها خواهد شد.»
تقدیر و معرفی برگزیدگان
بر اساس این گزارش، در پایان مراسم از داراب حسنی مؤسس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی و رئیس پیشین این مؤسسه تقدیر شد؛ او چهار رقم گردو را معرفی کرده که نتیجه این اقدامات، رفع بخش قابلتوجهی از مشکلات و چالشهای تولید گردو، بهویژه در زمینه سرمازدگی، عملکرد و کیفیت بوده است.
همچنین رتبه برتر پژوهشکدهها و شرکتهای خصوصی شرکت کننده در نمایشگاه جانبی گردهمایی، براساس نظرسنجی و رأی داوران انتخاب شدند و از پژوهشکده گلخانه و محیطهای کنترلشده و شرکت خصوصی دیبا انرژی پگاه تقدیر شد.
دیدگاه تان را بنویسید