مدیرکل دفتر ترویج دانش و فناوری سازمان تات:
یلدا تقویم زنده کشاورزی و آئینی برای امیدآفرینی و تابآوری جامعه است
مدیرکل دفتر ترویج دانش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات)، گفت: شب یلدا کهنترین پیوند انسان و طبیعت در فرهنگ ایرانی است؛ آیینی که برای کشاورزان نماد پایان تاریکی، آغاز امید، تقویت همبستگی اجتماعی و ترویج تابآوری در برابر بحرانها به شمار میرود.
تهران- ایانا- مدیرکل دفتر ترویج دانش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) با بیان اینکه شب یلدا یکی از کهنترین جشنهای ایرانی است، گفت: «این آیین نماد غلبه روشنایی بر تاریکی، آغاز بلند شدن تدریجی روزها پس از بلندترین شب سال و جلوهای از پیوند خانواده، قصهگویی، شعرخوانی، شادی و امید در فرهنگ ایرانی است؛ مفاهیمی که برای کشاورزان و مردمان باستان، معنایی عمیقتر و حیاتیتر داشته است.»
عبداله موموندی در گفتوگو با ایانا، اظهار داشت: «یلدا برای کشاورزان نماد پایان تاریکی و سرمای طولانی و نشانه بازگشت خورشید و گرمای حیاتبخش بود و از همین منظر، پیوندی عمیق و بنیادین میان این جشن و کشاورزی شکل گرفته است.»
او افزود: «این آیین در اصل برآمده از چرخه طبیعت و نیازهای کشاورزان در ایران باستان بوده و نشاندهنده پایان فصل کار در مزارع و آغاز دوره استراحت زمستانی به شمار میرفته است.»
مدیرکل دفتر ترویج دانش و فناوری سازمان تات با اشاره به نقش یلدا در تقویم کاری کشاورزان، تصریح کرد: «پس از جمعآوری آخرین محصولات پاییزی و پیش از آغاز سرمای سخت، کشاورزان فرصتی برای گردهمایی پیدا میکردند و افزایش تدریجی طول روز پس از یلدا، نوید بازگشت به فصل کشتوکار را به همراه داشت.»
موموندی با اشاره به اینکه خوراکیهای سنتی این شب، همگی ریشه در نگاه معیشتی کشاورزان و ضرورت ذخیرهسازی مواد غذایی برای گذر از زمستان داشته است، توضیح داد: «بهگونهای که هندوانه بهعنوان نماد گرما و سلامت شناخته میشد و نگهداری آن در انبارها، توانایی کشاورزان در حفظ میوهای تابستانی تا فصل زمستان را نشان میداد.»
او ادامه داد: «انار نیز نماد برکت و فراوانی بود و در باورهای سنتی، مصرف آن در شب یلدا با افزایش تولید محصول در سال آینده پیوند داشت؛ همچنین آجیل و خشکبار بهعنوان منابع تولید انرژی و مواد غذایی قابل نگهداری، نقش مهمی در تأمین نیازهای غذایی کشاورزان در طول زمستان ایفا میکرد.»
او با بیان اینکه در برخی مناطق کشور، کشاورزان در شب یلدا به فالگیری و پیشبینی وضعیت آبوهوا و محصول سال آینده میپرداختند، افزود: «بهگونهای که شیرینی هندوانه نشانه زمستانی ملایم و بارش بهموقع تلقی شده و مغز پر یا پوک گردو نمادی از فراوانی یا کمبود محصول در سال پیشرو به شمار میرفت؛ همچنین در مناطق شمالی ایران، خواندن شعر و دعا برای بارش باران در این شب مرسوم بوده است.»
مدیرکل دفتر ترویج دانش و فناوری سازمان تات با تأکید بر نقش یلدا در انتقال دانش بومی اظهار داشت: «در این شب بزرگان و کشاورزان باتجربه، دانش مربوط به پیشبینی آبوهوا، شیوههای نگهداری بذر، مدیریت آب و دیگر مسائل کشاورزی را در قالب داستان، شعر و ضربالمثل به نسل جوان منتقل میکردند.»
موموندی با اشاره به پیوند یلدا با تقویم کشاورزی ایران گفت: «گاهشماری جلالی بر اساس نیازهای کشاورزی تنظیم شده و تقسیمبندیهایی مانند چله بزرگ و چله کوچک، دورههای سرمای شدید را مشخص و به کشاورزان در برنامهریزی برای حفاظت از گلهها و ذخیرهسازی کمک میکردند.»
او یلدا را جشن زایش دوباره طبیعت از نگاه کشاورزان دانست و افزود: «این آیین نشاندهنده آگاهی عمیق ایرانیان باستان از ریتم طبیعت و وابستگی آنان به زمین است و در واقع میتوان یلدا را تقویم زنده کشاورزی دانست که امید، سپاسگزاری، ذخیره غذایی و برنامهریزی برای سال جدید را در هم میآمیخت.»
مدیرکل دفتر ترویج دانش و فناوری سازمان تات با توجه به شواهد تاریخی، ساختارهای اجتماعی، باورهای دینی ـ فلسفی و تجلیهای فرهنگی تأکید کرد: «در فرهنگ ایرانی همواره «جمع» بر «فرد» اولویت داشته و همین رویکرد، رمز تابآوری ایرانیان در برابر خشکسالیها، قحطیها، کمبود مواد غذایی و دیگر بحرانهای تاریخی بوده است.»
موموندی با اشاره به شرایط کنونی کشور و بخش کشاورزی خاطرنشان کرد: «در شرایطی که بخش کشاورزی با چالشهای فزایندهای همچون تغییرات اقلیمی، خشکسالی، نوسانات اقتصادی، کمبودها و پیامدهای ناشی از جنگ و تحریمهای ظالمانه مواجه است، شب یلدا میتواند نماد همآوایی خرد جمعی کهن با ابزارها و فناوریهای نوین و فرصتی گرانسنگ برای تقویت همبستگی اجتماعی، امیدآفرینی و افزایش تابآوری جامعه باشد.»
خبرنگار: شهرزاد مسعودی
دیدگاه تان را بنویسید