مدیریت پایدار منابع خاک/ تناسب اراضی و رعایت الگوی کشت؛ راهبرد کلیدی توسعه کشاورزی در خوزستان

ابوالفضل آزادی روز  چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایانا، با اشاره به چالش‌های خاک در اقلیم گرم و خشک خوزستان گفت: خاک در این استان با تهدیداتی مانند شوری، سدیمی شدن، فرسایش، کمبود مواد آلی و محدودیت‌های رطوبتی مواجه است و از این رو شناخت توان و محدودیت‌های آن امری ضروری است.
وی تناسب اراضی را ابزاری علمی و کاربردی دانست و افزود: این ابزار نقش مهمی در تعیین ظرفیت واقعی تولید هر واحد اراضی، افزایش کارایی مصرف آب و نهاده‌ها، جلوگیری از تخریب خاک، پایداری تولید، فراهم کردن داده‌های پایه برای الگوی کشت و کاهش ریسک‌های اقتصادی و زیست‌محیطی ایفا می‌کند.
تناسب اراضی؛ زیرساخت علمی الگوی کشت
آزادی در بخش دیگری از سخنانش به نقش تناسب اراضی در تدوین الگوی کشت استان پرداخت و تصریح کرد: الگوی کشت مطلوب بدون شناخت دقیق تناسب اراضی امکان‌پذیر نیست. این مطالعات اطلاعات کلیدی درباره تعیین بهترین محصول برای هر تیپ خاک، اولویت‌بندی زراعی در مناطق مختلف، سازگاری محصولات با شرایط اقلیمی و خاکی، افزایش بهره‌وری آب و کاهش هزینه‌ها فراهم می‌کند.
وی تناسب اراضی را «زیرساخت علمی و فنی الگوی کشت» عنوان کرد و گفت: این مطالعات مبنای تصمیم‌گیری برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در بخش کشاورزی استان است.
بررسی تناسب اراضی محصولات اصلی بر اساس خاک‌شناسی رقومی
این پژوهشگر در ادامه به تبیین یافته‌های حاصل از مطالعات خاک‌شناسی رقومی و تحلیل داده‌های مکانی استان پرداخت و فرآیند نظام‌مند گردآوری اطلاعات خاک‌شناسی و ارزیابی نیازهای اکوفیزیولوژیک محصولات اصلی زراعی را تشریح کرد.
وی با اشاره به تدوین نقشه‌های تناسب اراضی برای محصولات استراتژیک استان شامل گندم، جو، کلزا، ذرت دانه‌ای، نیشکر، سویا، گوجه‌فرنگی، سبزی و صیفی و حبوبات، اظهار داشت: این مطالعات منجر به تعیین کلاس‌های تناسب اراضی در چهار رده بسیار مناسب (S1)، مناسب (S2)، کم‌مناسب (S3) و غیرمناسب (N) شده است. همچنین مهم‌ترین محدودیت‌های خاکی هر محصول از قبیل شوری و سدیمی بالا، شرایط زهکشی نامناسب، ویژگی‌های فیزیکی نامطلوب، محتوای آهک فراوان و سطح پایین ماده آلی شناسایی شده است. 
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات خاطرنشان کرد: این تحلیل‌ها نشان می‌دهد که بهره‌برداری از اراضی باید مطابق با الگوی کشت ابلاغی از سوی وزارت جهاد کشاورزی باشد.
الگوی کشت پیشنهادی بر اساس مزیت‌های نسبی
آزادی در تشریح الگوی کشت پیشنهادی استان خوزستان که بر پایه یافته‌های مطالعات تناسب اراضی استوار شده، تأکید کرد: این الگوی کشت با درنظرگیری همزمان گروه‌های محصولی، دامنه محدودیت‌های خاکی و مزیت‌های نسبی اراضی طراحی شده است.
توصیه‌های نهایی برای پایداری تولید
این پژوهشگر در پایان با تأکید بر اینکه رعایت کامل الگوی کشت مبتنی بر تناسب اراضی می‌تواند امنیت غذایی پایدار را تضمین کند، تصریح کرد: پایبندی به این الگو موجب حفظ منابع پایه آب و خاک، افزایش راندمان مصرف آب، جلوگیری از تخریب و شور شدن خاک‌ها، افزایش درآمد بهره‌برداران و زمینه‌سازی برای توسعه کشاورزی دانش‌بنیان می‌شود.
آزادی در جمع‌بندی نهایی با معرفی تناسب اراضی به عنوان اصلی‌ترین ابزار تصمیم‌گیری در کشاورزی مدرن، بر لزوم تعهد نهادهای اجرایی و فعالان بخش کشاورزی به کاربست یافته‌های علمی مطالعات خاک‌شناسی تأکید کرد.