چابهار؛ بهشت پنهان کشاورزی و آبزی‌پروری ایران

شهرستان چابهار در جنوب استان سیستان و بلوچستان و در مجاورت دریای عمان قرار داشته و از شمال با شهرستان‌های قصرقند و سرباز، از غرب با کنارک و از شرق با کشور پاکستان همسایه است. این شهرستان با مساحت ۲۴ هزار و ۷۲۹  کیلومتر مربع و فاصله ۶۹۱ کیلومتری از مرکز استان، دارای ۲ مرکز شهری، ۲ بخش، ۳ دهستان و ۴۴۶ آبادی دارای سکنه است. اقلیم بیابانی گرم و مرطوب، متوسط بارش سالانه ۱۱۴ میلی‌متر و دمای بین ۸/۴۰+ تا ۸/۹+ درجه سانتی‌گراد، شرایطی منحصربه‌فرد برای توسعه کشاورزی و آبزی‌پروری فراهم کرده است.

چابهار به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، دسترسی به آب‌های آزاد، اسکله‌های تجاری، شهرک‌های صنعتی و اراضی مستعد کشاورزی، یکی از مناطق استراتژیک ایران برای تولید و صادرات محصولات کشاورزی و آبزیان به شمار می‌رود و نیز ظرفیت بالقوه برای پرورش شترمرغ، میگو، ماهی، دام سبک و سنگین و انواع میوه‌های گرمسیری داشته و بالفعل شدن این ظرفیت‌ها می‌تواند اشتغال‌زایی قابل توجهی ایجاد کند.

آبزی‌پروری و پرورش میگو

چابهار با داشتن بیش از ۴۰ هزار هکتار اراضی مستعد پرورش میگو، به‌عنوان بهشت آبزی‌پروری ایران شناخته می‌شود. در سال جاری بیش از ۲۴۰ میلیون قطعه پست لارو میگو در سایت گواتر ذخیره‌سازی شده که نسبت به سال گذشته رشد ۸۷/۵ درصدی داشته است. تولید میگو در چابهار نه تنها اشتغال‌زایی قابل توجه دارد، بلکه پس از بسته‌بندی و کنترل کیفیت توسط واحدهای تحت نظارت دامپزشکی، به کشورهای امارات، عمان، چین، روسیه، قطر، پاکستان و ترکیه صادر می‌شود. ظرفیت‌های بالقوه این منطقه، به‌ویژه در حوزه تولید میگو، همان گنج پنهان سواحل مکران است که در صورت برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری، می‌تواند ارزآوری چشمگیری برای کشور داشته باشد.

دامداری؛ فرصتی برای اشتغال و تولید پایدار

چابهار و دشتیاری دارای ۹۶ هزار رأس دام سبک و سنگین هستند و از نظر قابلیت‌های دامی نژادهای شاخصی مانند گاو بومی دشتیاری، مرغ و خروس دشتیاری، گوسفند بلوچی و بز تالی برخوردارند. نژاد گاو دشتیاری منبع مهمی برای تولید فرآورده‌های دامی و سرمایه‌گذاری در تأمین گوشت و شیر است. گوسفند بلوچی با مقاومت بالا در برابر گرما و مسیرهای طولانی، قابلیت تولید گوشت و پشم دارد و مرغ و خروس دشتیاری نیز برای تولید گوشت سفید و جوجه‌کشی مناسب هستند.

کشاورزی گرمسیری؛ موز، انبه و پاپایا

چابهار با آب و هوای گرم و مرطوب و خاک حاصلخیز، محیطی ایده‌آل برای تولید موز، انبه و پاپایا دارد. سطح زیر کشت انبه ۱۴۳ هکتار است و پیش‌بینی می‌شود حدود یک هزار و ۵۷۲  تن برداشت شود. کشت موز در ۷۴۷ هکتار انجام می‌شود و برداشت ۳۷ تا ۴۰ تن در هکتار دارد که برای حدود دو هزار و ۲۴۱ نفر شغل مستقیم ایجاد کرده است.

چابهار همچنین یکی از معدود مناطق ایران است که امکان کشت موفقیت‌آمیز پاپایا را دارد. عوامل مؤثر شامل آب‌وهوای گرم و مرطوب، خاک حاصلخیز و دسترسی به منابع آبی از طریق بارندگی مناسب و آبیاری قطره‌ای است.

آناناس یکی از میوه‌های گرمسیری است که به دلیل دارا بودن ویتامین‌ها و عناصر غذایی گوناگون ارزش بسیاری دارد. در ایران کشت این میوه از سال ۱۳۹۵ شروع شد و امروزه در چابهار به صورت طبیعی و با کیفیت مطلوب تولید می‌شود.

همچنین در سال ۱۴۰۳ حدود یک‌صد هکتار از اراضی زیر کشت بامیه رفته و برداشت پیش‌بینی‌شده هزار تن است. سطح زیر کشت محصولات زراعی بیش از ۱۵ هزار هکتار است و توسعه زیرساخت‌هایی مانند آب‌بندان‌ها، سردخانه‌ها و صنایع تبدیلی، روند رشد کشاورزی منطقه را تسهیل کرده است.

صنایع و اقتصاد محلی

چابهار با وجود شهرک‌های صنعتی فرآوری خرما، شیلات، IT و انرژی، علاوه بر کشاورزی، نقش مهمی در رشد اقتصادی و اشتغال دارد. صنایع دستی محلی مانند سوزن‌دوزی، حصیربافی و صنایع دستی دریایی، علاوه بر حفظ فرهنگ، منبع درآمد پایدار برای مردم منطقه محسوب می‌شود.

چابهار با ترکیب آب و هوای مساعد، خاک حاصلخیز، دسترسی به منابع آبی و دریای عمان، ظرفیت‌های ویژه‌ای در حوزه آبزی‌پروری، دامداری و کشاورزی گرمسیری دارد. بهره‌برداری هوشمندانه از این ظرفیت‌ها می‌تواند به اشتغال‌زایی، توسعه اقتصاد محلی، ارزآوری و تقویت موقعیت استراتژیک این شهرستان در سطح ملی و منطقه‌ای منتج شود.

شهرزاد مسعودی؛ خبرنگار