آفت‌کش گیاهی پسیل پسته جایگزینی کم‌خطر برای سموم شیمیایی است/۳۵۰میلیون دلار ارزش با مصرف ۷ درصد

مریم نگهبان در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایانا با بیان این‌که آفت‌کش جدیدی بر پایه ترکیبات اکالیپتوس با فناوری نانو برای کنترل پسیل پسته توسعه یافته است؛  اظهار داشت: این محصول ضمن اثربخشی بالا، سلامت کاربران و محیط زیست را تضمین می‌کند و قابلیت تولید انبوه و صادرات دارد.

عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی و رئیس آزمایشگاه تحقیقات آفت‌کش‌های گیاهی، با اشاره به این‌که ارزش بازار جهانی آفت‌کش‌های زیستی در سال ۲۰۲۳ میلادی حدود ۶/۴ میلیارد دلار بوده، افزود: پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۸ با نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) حدود ۱۵٪ به ۱۳ میلیارد دلار برسد.

نگهبان با تأکید بر این‌که با توجه به تنوع گسترده گیاهان دارویی در ایران، این کشور پتانسیل قابل‌توجهی در توسعه فناوری‌های نوین دارد؛ گفت: برای طراحی آفت‌کش پسیل پسته بیش از صدها نوع روغن و عصاره گیاهی بررسی شده و با بهره‌گیری از فناوری نانو، ترکیبی موثر برای کنترل پسیل پسته شکل گرفت.

وی افزود: توسعه این محصول شامل مراحل استانداردسازی ترکیب، آزمایش‌ های فیزیکوشیمیایی، انبارداری و بررسی مسمومیت حاد و مزمن توسط دانشگاه علوم پزشکی تهران شش سال به طول انجامید و  آزمایشات بررسی سمیت و کارایی در استان‌های مختلف کشور توسط موسسه تحقیقات گیاهپزشکی و راستی آزمایی در باغ‌های تجاری  انجام شد.

نگهبان با بیان این‌که آفت‌کش پسیل پسته دارای مکانیزمی چندگانه شامل مهار آنزیم‌های تغذیه حشره، استیل کولین استراز و میل جفت‌گیری آن است؛ گفت: این ترکیب برخلاف آفت‌کش‌های شیمیایی باعث ایجاد مقاومت نشده، باقیمانده‌ای در محیط نداشته، بدون دوره کارنس ( ماندگاری  سم در گیاه) و کاملاً برای کاربران ایمن است؛ همچنین در محیط تجزیه می‌شود و به سلامت آب و خاک کمک می کند.

وی با اشاره به این‌که این آفت‌کش به‌صورت محلول‌پاشی بر پایه آب استفاده و اثر «ناک‌داون » (مرگ سریع) آن ظرف کمتر از ۲۴ ساعت مشاهده می‌شود؛ افزود: ماندگاری آن در باغاتی که چند بار از استفاده شده، حدود یک ماه بوده و دو تا سه بار کاربرد در طول فصل برای کنترل کافی است.

رئیس آزمایشگاه تحقیقات آفت‌کش‌های گیاهی توضیح داد: معمولا مصرف آفت‌کش پسیل پسته از نیمه اردیبهشت آغاز و تا شهریور، پایان فصل فعالیت آفت ادامه دارد؛ این آفت‌کش  از آغاز تا پایان فصل کاربرد دارد.

نگهبان با بیان این‌که این آفت‌کش نه‌تنها برای پسته، بلکه برای محصولات دیگری مانند گلابی و زیتون نیز مؤثر است؛ اظهار داشت: در حال اخذ مجوز (لیبل اکستنشن) از سازمان حفظ نباتات است.

وی با تأکید بر این‌که آفت‌کش پسیل پسته محدودیت مصرف نداشته و با دشمنان طبیعی آفات تداخل ایجاد نمی‌کند؛ گفت: این محصول در شرایط اسیدی و قلیایی مقاومت دارد و به افزایش جمعیت موجودات مفید در باغ و تسهیل کنترل طبیعی آفات کمک می‌کند.

نگهبان با اشاره به این‌که عملکرد باغاتی که پیش‌تر از آفت‌کش شیمیایی در آن‌ها استفاده شده، بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم به ازای هر هکتار بود؛ افزود: اما در باغات کنترل‌شده با این آفت‌کش گیاهی، عملکرد به ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ کیلوگرم در هکتار رسید و علاوه بر افزایش تولید، کیفیت محصول نیز ارتقا یافته و قابلیت صادرات به بازارهای اروپایی را یافته است.

وی با بیان این‌که فناوری تولید صنعتی این آفت‌کش اکنون آماده است و مواد اولیه به‌صورت کامل در چرخه تولید قرار دارد؛ خاطرنشان کرد: جذب سرمایه‌گذار و تولید انبوه در دستور کار قرار دارد؛ به‌عنوان نمونه در استان کرمان با همکاری یکی از تولیدکنندگان بزرگ، بیش از چهار هزار هکتار پسته سالم تولید و به بازارهای صادراتی عرضه شد.

نگهبان با اشاره به سطح زیرکشت بیش از ۴۰۰ هزار هکتار پسته در ایران و تولید سالانه ۲۸۰ تا ۳۰۰ هزار تن، گفت: پسیل پسته تا پیش از استفاده از این محصول باعث مصرف یک‌هزار و دویست  تا  دوهزاروپانصد تن آفت‌کش شیمیایی در سال می‌شد.

وی افزود: این آفت‌کش گیاهی به‌عنوان جایگزینی کم‌خطر و مؤثر برای آفت‌کش‌های شیمیایی معرفی شده که قابلیت کنترل بیش از ۸۰ درصد پسته تولیدی کشور را در فصل دارد؛ تنها هفت درصد از مصرف آفت‌کش در کشور ارزشی معادل ۳۵۰ میلیون دلار دارد که نشان‌دهنده ظرفیت بالای توسعه بخش زیستی در بازار آفت‌کش‌هاست.

به گزارش ایانا پسیل پسته یکی از آفات کلیدی در باغات ایران محسوب می‌شود؛ این آفت با تغذیه از شیره گیاهی، سبب ریزش برگ، کاهش فتوسنتز، ضعف درخت و کاهش عملکرد می‌شود. این آفت علاوه بر خسارت کمی، کیفیت محصول را نیز تحت‌تأثیر قرار داده و چالش‌های صادراتی ایجاد می‌کند.

خبرنگار: شهرزاد مسعودی