بررسی رفتار مصرفکنندگان در مناسبت تقاضامحور در گفتوگو با کارشناس اقتصاد کشاورزی
رفتار بازار در یلدا تابع عرضه و تقاضاست، نه هیجان
شب یلدا بهعنوان یک مناسبت مصرفی، موجب افزایش مقطعی تقاضا برای برخی کالاها مانند انار، هندوانه و خشکبار میشود. به گفته کارشناس اقتصاد کشاورزی، نوسانات قیمتی این ایام امری طبیعی و تابع تعادل عرضه و تقاضاست و نمیتوان یلدا را مقصر اصلی گرانی دانست؛ چراکه در صورت پیشبینی مناسب عرضه، افزایش قیمتها محدود خواهد بود. با این حال، کاهش قدرت خرید مردم ممکن است امسال سطح تقاضا را نسبت به سالهای گذشته پایینتر نگه دارد.
تهران-ایانا- شب یلدا هر سال فقط یک آیین خانوادگی نیست؛ آزمونی کوتاهمدت برای بازار هم هست. افزایش تقاضا برای کالاهایی مثل انار، هندوانه و خشکبار، نگاهها را دوباره به سمت قیمتها و توان خرید مردم میکشاند. اینکه بازار تا چه اندازه میتواند خود را با این موج تقاضا تطبیق دهد و آیا یلدا مقصر گرانیهاست یا نه، پرسشی است که این روزها زیاد شنیده میشود. در گفتوگو با ابراهیم زارع، دانشیار پژوهش و دکترای اقتصاد کشاورزی، رفتار بازار و مصرفکنندگان در روزهای منتهی به شب یلدا و منطق نوسانات قیمتی این مناسبت را بررسی کردهایم.
چرا یلدا برای بازار مهم است؟
یکسری مناسبتها مانند یلدا، ایام عید یا روز مادر هستند که معمولا باعث تقاضای یکسری کالا میشوند، به اصطلاح این مناسبها باعث انتقال تابع تقاضا میشوند.
بازار چگونه در این زمان محدود افزایش تقاضا را کنترل میکند؟
کالاهایی از جمله آجیل و خشکبار، برخی از محصولات کشاورزی مانند هندوانه و انار، یا شیرینی و تنقلات، که مشمول قیمتگذاری هم نیستند، از جمله کالاهایی هستند که در روزهای منتهی به شب یلدا شامل افزایش تقاضا میشوند. در این وضعیت کنترل بازار مستلزم پیشبینی عرضه، متناسب با تقاضاست. اگر پییشبینی صورت بگیرد و میزان عرضه با تقاضا متناسب باشد، قیمتها افزایش چندانی پیدا نخواهد کرد. اما اگر پیشبینی صورت نگرفته باشد، شاهد افزایش قیمت خواهیم بود.
پیشبینی شما درباره این وضعیت چییست؟
یکی از نکتههایی که در بحث افزایش تقاضا مطرح هست، این است که افزایش تقاضا به سطح درآمد مردم نیز بستگی دارد. پیشبینی بنده این است که با توجه به افزایش قیمتهایی که ما امسال داشتیم، مقدار تقاضا نسبت به سالهای گذشته کمتر خواهد بود.
به طور کلی یلدا چه تاثیری بر رفتار مشتریان میگذارد؟
رفتارهای مردم در این ایام به اصطلاح رفتارهای مناسبتی هست. در هر مقطعی تقاضای یکسری از اقلام افزایش پیدا میکند، در یلدا نیز کالاهای خاصی با افزایش تقاضا مواجه میشوند که امری طبیعی است.
این تغییرات در رفتار بازار، تا چه اندازه طبیعیست ؟
برای تعیین اینکه افزایش قیمت در بازار تا چه حد طبیعی یا غیر طبیعی است، نمیتوان عدد مشخصی را درنظر گرفت. این کالاها، کالاهایی هستند که قیمتشان در بازار تعیین میشود و درپی میزان عرضه و تقاضا دچار نوسانات قیمتی میشوند. از این رو متناسب با تعادل بین عرضه و تقاضا تغییرات قیمتی اعمال میشوند.
آیا یلدا مقصر گرانیست؟
معمولا در مناسبتها، تابع تقاضا برای یکسری کالاها به سمت بالا افزایش پیدا میکند. نمیتوان گفت یلدا باعث گرانیست، بلکه عامل انتقال تابع تقاضا به سمت بالاست. اگر عرضه کالا به اندازه تقاضای آن باشد، که معمولا اینگونه هم هست، ممکن است افزایش قیمت زیادی نداشته باشیم. ولی اگر عرضه به اندازه تقاضا افزایش پیدا نکند، خود شب یلدا میتواند در مقطع کوتاهی، افزایش قیمت در برخی کالاها را بههمراه داشته باشد. این اتفاق چیز تازه یا جدیدی نیست و در مناسبتهای مختلف، امری طبیعی محسوب میشود. امیدواریم شرایط به گونهای باشد که تغییر چندانی در بازار ایجاد نشود.
خبرنگار، پریا پورارجمند
دیدگاه تان را بنویسید