ایران در بازارهای جهانی آبزیان درخشید

در بحبوحه تلاش‌های بین‌المللی برای انزوای اقتصادی ایران، بخش صنعت آبزیان کشور به‌طور غیرمنتظره‌ای توانسته است در نیمه نخست سال 1403 دستاورد خیره‌کننده‌ای در زمینه صادرات به‌دست آورد. این موفقیت در حالی رخ داده است که صادرات آبزیان ایران به رقم چشمگیر 141,500 تن رسیده، نمایانگر افزایشی 46 درصدی نسبت به سال گذشته است. چنین دستاوردی نه تنها بر ظرفیت‌های کشاورزی ایران تأکید می‌کند، بلکه توانایی تطابق با تقاضاهای پیچیده بازارهای جهانی را نمایان می‌سازد.

در همین خصوص علی‌اکبر خدایی دبیر اتحادیه تولید و تجارت آبزیان در گفت‌وگو با ایانا گفت: در حالی که بدخواهان در تلاش برای انزوای ایران هستند اما صنعت آبزیان ایران در نیمه نخست سال 1403 گام بلندی در صادرات آبزیان برداشته است، گامی که شاید کمتر کسی انتظارش را داشت. این دستاورد را می‌توان روندی طوفانی در دل دریای آرام تجارت جهانی نامید. صادرات آبزیان ایران به رقم شگفت‌انگیز 141,500 تن رسیده، که جهشی 46 درصدی نسبت به سال گذشته را منعکس می‌کند. این پیشرفت خیره‌کننده نه تنها ظرفیت‌های نهفته کشاورزی ایران را برجسته می‌کند، بلکه نشان‌دهنده توانمندی کشور در همسو شدن با تقاضاهای پیچیده بازارهای بین‌المللی است.

وی ادامه داد: در این مسیر، رهایی از محدودیت‌های وارداتی برای ماهی تون نقش کلیدی ایفا کرده و باعث کاهش قیمت کنسرو ماهی تون در بازار داخلی شده است. تلاش هماهنگ دولت برای بازکردن گره‌های قانونی و تشویق تولیدکنندگان به افزایش تولید ملی، فرصتی طلایی برای صنعت شیلات به وجود آورده است. اما، چالش‌های درونی، از جمله نیاز به زیرساخت‌های کارآمدتر و هماهنگی بهتر میان تولیدکنندگان کوچک، همچنان سایه‌ای بر سر این پیشرفت عظیم انداخته است.

خدایی تاکید کرد: در عین حال، ایران توانسته جایگاه خود را در بازار جهانی به عنوان یک منبع پایدار و مطمئن برای محصولات شیلاتی تثبیت کند. رعایت دقیق استانداردهای بهداشتی بین‌المللی و پاسخ‌گویی به نیازهای خاص بازار، بستر مناسبی برای افزایش سهم ایران در بازارهای جهانی فراهم کرده است. با این وجود، برای برداشتن گام‌های بلندتر در مسیر رشد و توسعه، الزامی است که زنجیره‌های تأمین پایدارتر و زیرساخت‌های مدرن‌تری ایجاد شود. این چشم‌انداز درخشان نیازمند یک هماهنگی همگانی و نوآوری مداوم در صنعت شیلات و آبزیان کشور است، تا بتواند رویاهای بزرگی را رقم بزند و نقشی کلیدی در اقتصاد ملی ایفا کند.

آمارها چه می گویند؟

دبیر اتحادیه تولید و تجارت آبزیان بیان کرد:در شش ماهه نخست سال 1403، ایران شاهد رشد قابل توجهی در بخش صادرات آبزیان بود. بر اساس آمارهای گمرکی، 81,500 تن از محصولات آبزیان و 60,000 تن خوراک آبزیان صادر شد که مجموعاً به 141,500 تن می‌رسد. این میزان نشان‌دهنده یک افزایش 46 درصدی نسبت به 97,000 تن صادرات در مدت مشابه سال گذشته است.

خدایی مطرح کرد: سال 1402 نیز صادرات نسبت به سال قبل با رشدی چشمگیر مواجه شد به‌طوری‌که صادرات به 206,000 تن رسید که شامل 152,600 تن انواع آبزیان و 53,600 تن خوراک بود. این افزایش عمدتاً به دلیل افزایش صادرات ماهیان دریایی و پرورشی و همچنین محصولات فرآوری‌شده‌ای مانند میگوی پخت شده و کنسرو ماهی تون بود.

تغییرات در واردات و تأثیرات بر بازار داخلی

وی ادامه داد: بخش واردات آبزیان نیز تحت تأثیر سیاست‌گذاری‌های دولتی تغییراتی را تجربه کرد. بیشترین واردات مربوط به ماهی تون بود و لغو  محدودیت واردات آن، به کاهش قیمت کنسرو تن در بازار داخلی انجامید. این در حالی است که واردات ماهی‌های تجاری برای فراوری و بسته‌بندی نیز ادامه دارد، اگرچه حجم آن کاهش یافته است.

خدایی افزود: در نیمه اول سال 1403 در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ، صادرات ماهیان دریایی از 32,000 تن به 50,000 تن افزایش یافت. با این حال صادرات میگو به دلیل کاهش تولید از 13,500 تن به 12,000 تن کاهش پیدا کرد. همچنین، صادرات خاویار با افزایش از 1,750 کیلو به 2,800 کیلو روبرو شد و صادرات خوراک آبزیان از 35,000 تن به 60,000 تن رسید.

نقش  تولید و تجارت آبزیان در تجارت خارجی

دبیر اتحادیه تولید و تجارت آبزیان  گفت:تولید و تجارت آبزیان با سهم 6 درصدی از درآمد صادرات بخش کشاورزی کشور با تنها 1 درصد از تولیدات کشاورزی، نقش بسیار مهمی در ارزآوری ایفا می‌کند. این درصد قابل توجه، نشان‌دهنده ظرفیت بالای این بخش در افزایش ارزآوری کشور است.

توانایی‌ها و چالش‌ها در توسعه صادرات آبزیان

خدایی تاکید کرد: توسعه صادرات آبزیان و شیلات نیازمند حمایت‌های دولتی و نقش‌آفرینی بخش خصوصی است. با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و استانداردهای بین‌المللی، ایران توانسته جایگاه مناسبی در بازارهای جهانی پیدا کند. با وجود این، مشکلات مانند زیرساخت‌های ناکافی و پراکندگی جغرافیایی تولیدکنندگان هنوز از جمله چالش‌های اصلی به شمار می‌رود.

وی متذکر شد: برای ارتقای این وضعیت، بهبود زیرساخت‌ها، ایجاد زنجیره‌های تأمین پایدار ، سامانه رهگیری آبزیان و تجهیز و اعتبار بخشی آزمایشگاه مرجع دامپزشکی از اقدامات اساسی محسوب می‌شود. با چنین اصلاحاتی، ایران می‌تواند نه تنها در تأمین نیازهای داخلی بلکه در افزایش سهم خود در بازارهای جهانی موفق‌تر عمل کند.

خبرنگار اقتصادی: زهرا برمکی