میکروارگانیسم‌ها؛ ارتش نامرئی خاک

تهران-ایانا-خاک فقط آن چیزی که رویش راه می رویم و محصولات کشاورزی را از آن برداشت می‌کنیم نیست. زمان آن است که از سوی دریچه‌ی جدیدی به دنیای زیر پایمان نگاه کنیم؛ دنیای شگفت‌انگیزی که در آن موجودات ریز کوچکی که حتی با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود، تاثیرات بزرگی روی کشاورزی، سلامت و کیفیت محصولات می‌گذارند. این ارتش نامرئی یعنی میکرو‌ارگانیسم‌ها که شامل کتری‌ها، قارچ‌ها، پروتوزوآ و... می‌شوند، طی یک همکاری متحدانه با  تجزیه مواد آلی و تبدیل آنها به عناصر معدنی به فرم قابل جذب برای گیاهان، و تولید هورمون‌های رشد، به باروری خاک و افزایش عملکرد محصول کمک می‌کنند.

براساس گزارشی که سازمان مطالعات آب و خاک ایران در سال ۱۳۹۹ منتشر کرد، میکروارگانیسم‌های مفید خاک، می‌توانند تا ۳۰ درصد نیاز به کودهای شیمیایی را کاهش دهند، بدون اینکه کیفیت محصول افت کند. این موضوع نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می‌کند، بلکه هزینه‌های تولید را نیز کاهش می‌دهد. با این وجود می‌بینیم که در برخی از زمین‌های کشاورزی نه تنها به پوشش طبیعی خاک و استفاده از کودهای طبیعی توجه نمی‌شود، بلکه از کودهای شیمیایی نیز بی‌رویه استفاده می‌شود که همین موضوع در بلندمدت ساختار جمعیتی و توده زیستی این ریزموجودات نیز آسیب می‌زند.

قارچ میکوریزا عضوی از این ارتش نامرئی است که نقش عمده‌ای در محدوده ریشه‌گاه دارند، زیرا به عنوان پیوندی مهم در تبادل مواد مغذی بین گیاه و خاک عمل می‌کنند. این قارچ‌ها در این فرایند، هم تغذیه گیاه و هم ثبات خاک را بهبود می‌بخشند و این همکاری میان این دو  شگفت‌انگیز باعث رشد بهتر گیاه شده و باعث می‌شود گیاده در شرایط کم‌آبی و خشکسالی مقاومت بیشتری داشته‌ باشد.

در نهایت این ارتش نامر‌ئی نه تنها سبب رشد بهتر و کیفیت بالاتر گیاه می‌شود، بلکه به عنوان مدافع سلامت خاک نقش مهمی در کنترل بیمارهای گیاهی ایفا می‌کند.

خبرنگار، صبا طاهری