طبیعت از من آغاز می‌شود

ترحم بهزاد – سرپرست دفتر آموزش، ترویج و مشارکت‌های مردمی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

ما وارث یکی از غنی‌ترین و زیباترین سرمایه‌های خدادادی هستیم: طبیعت ایران. از رشته‌کوه‌های سرافراز، جنگل‌های انبوه و مراتع رنگارنگ گرفته تا دشت‌های خشک، بیابان‌های منحصربه‌فرد، آب‌های جاری و خاک حاصلخیز، همه و همه بخشی از میراث طبیعی ما هستند؛ گنجینه‌ای که حفاظت از آن، مسئولیتی همگانی و نه صرفاً بر عهده نهادهای دولتی است.

در نگاه اول، شاید صیانت از منابع طبیعی وظیفه‌ای بزرگ و تخصصی به نظر برسد، اما حقیقت این است که تغییر از ما آغاز می‌شود. هر شهروند، با آگاهی و اقدام، می‌تواند سهمی مؤثر در حفظ محیط‌زیست ایفا کند.

نخستین گام، آگاهی‌بخشی است. شناخت ارزش آب، ضرورت حفظ پوشش گیاهی، درک پیامدهای تخریب مراتع و جنگل‌ها، آشنایی با کارکردهای پروژه‌های آبخیزداری و تأثیر آن‌ها در مهار سیلاب و جلوگیری از فرسایش خاک، ما را به مشارکت فعال در حفاظت از طبیعت سوق می‌دهد. این آگاهی می‌تواند از طریق مطالعه، تماشای مستندهای محیط‌زیستی یا گفت‌وگو با کارشناسان و فعالان این حوزه تقویت شود.

پس از آن، نوبت عمل و مشارکت است؛ حتی اقداماتی ساده و روزمره مانند صرفه‌جویی در مصرف آب، جلوگیری از ریختن زباله در طبیعت، کاشت درخت در مناطق مستعد بیابان‌زایی، یا مشارکت در طرح‌های پاکسازی جنگل‌ها و مراتع، می‌توانند گامی بزرگ در راستای حفظ منابع طبیعی باشند. اصلاح رفتارها و ترویج سنت‌های صحیح بهره‌برداری از طبیعت نیز از جمله اقداماتی است که با همراهی مردم به نتایج پایداری منجر خواهد شد.

ترویج فرهنگ حفاظت از طبیعت در میان خانواده، دوستان و به‌ویژه کودکان، اهمیت فراوانی دارد. به اشتراک‌گذاری تجربه‌ها، تصاویر زیبای طبیعت و دستاوردهای پروژه‌های منابع طبیعی در فضای مجازی یا گفت‌وگوهای روزمره، می‌تواند الهام‌بخش دیگران برای درگیر شدن در این مسیر باشد. باید از همان دوران کودکی، عشق به طبیعت و مسئولیت‌پذیری در قبال آن را در دل نسل‌های آینده نهادینه کنیم.

در نهایت، صدای ما باید شنیده شود. مطالبه‌گری مسئولانه از مدیران و نهادهای تصمیم‌گیر برای تصویب و اجرای قوانین مؤثر در حفاظت از منابع طبیعی، حمایت از برنامه‌های احیایی مانند آبخیزداری و مقابله با تخلفات زیست‌محیطی، از وظایف مدنی هر شهروند آگاه است.

در مجموع، راه حفاظت از منابع طبیعی نه از نهادهای بالا که از درون خانه‌های ما آغاز می‌شود. هیچ اقدام مثبتی، هرچند کوچک، بی‌تأثیر نیست. با مشارکت آگاهانه و متعهدانه، می‌توانیم نگهبانان طبیعت باشیم و این میراث گرانبها را سالم و پایدار به نسل‌های آینده بسپاریم.