کشت جایگزین؛ کورسوی امید زمین‌های بی‌رمق

تهران-ایانا-زمین‌هایی را در نظر بگیرید که سال‌ها یک محصول، شیره‌ی جانش را برای رشد بلعیده و حالا نایی براش نمانده و از رمق افتاده است. اینجاست که تغییری درست و هوشمندانه می‌تواند جان تازه‌ای به زمین زراعی ببخشد و دوباره سرپایش کنند: یعنی همان کشت جایگزین. در این روش محصولات زراعی که نیاز به آب زیاد برای رشد دارند با محصولاتی که به آب کمتری نیاز دارند  یا در برابر کم آبی مقاوم هستند، جایگزین می‌شوند، این همان نقطه‌ای است که خاک را تازه نفس می‌کند.

کشت جایگزین یکی از راه‌های رسیدن به کشاورزی پایدار نیز برشمرده می‌شود؛ چراکه هم در مدیریت منابع طبیعی موثر است و هم از فرسایش خاک جلوگیری می‌کند. مطالعات مرکز تحقیقات کشاورزی نشان داده ‌‌است که کشت جایگزین در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور، به کشاورزان کمک می‌کند تا با مصرف کمتر آب و کود، عملکرد محصولاتشان را بهبود دهند و در برابر خشکی مقاومت کنند.

 در سیاست‌های توسعه کشاورزی در ایران نیز به نوعی از کشت توجه شده است؛ براساس گفته‌ی عبدالله رحیمی معاون جهاد کشاورزی، در خرداد سال ۱۴۰۲ توجه به کمبود آب در ۷۰ هکتار از اراضی شالیزاری شهرستان جویبار کشت جایگزین انجام شده و سطح زیر کشت برنج شهرستان ۱۲ هکتار و ۷۰۰ هکتار بوده و در سه هزار و ۵۰۰ هکتار آن کشت جایگزینی گندم انجام شده است.

کشت جایگرینی البته در جویبار محدود نمانده است و به گفته‌ حجت‌الاسلام والمسلمین امیرقلی جعفری، عضو کمیسیون کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و آب مجلس شورای اسلامی در استان چهار محال بختیاری نیز اقدامات خوبی  صورت گرفته است از جمله کشت‌های گل محمدی، زیره، موسیر، آنغوزه.

در نهایت گزارش‌های منتشر شده از سوی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی نشان می‌دهد که در برخی مناطق کشور، کشت جایگزین علاوه بر تأثیر مثبت بر منابع آبی، به افزایش درآمد کشاورزان و کاهش ریسک‌های اقلیمی کمک کرده است.

خبرنگار، صبا طاهری