تأکید بر بومی‌سازی، تاب‌آوری و مدیریت سازگار خاک

تهران- ایانا- سمپوزیوم بین‌المللی روز جهانی خاک با محور «خاک سالم و مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز شهری» روز دوشنبه ۱۰ آذر برگزار شد؛ رویدادی که در دو بخش اصلی، ابتدا با سخنرانی مقام‌های ارشد و سپس با برگزاری چندین نشست تخصصی پیگیری شد.

به گزارش خبرنگار ایانا، در بخش نخست برنامه، معاونان وزارت جهاد کشاورزی، نماینده سازمان حفاظت محیط‌زیست، نمایندگانی از یونسکو و مرکز ایران و اقیانوسیه، و همچنین نماینده دفتر توسعه سازمان ملل متحد به تشریح اهمیت حفاظت از خاک در مقیاس جهانی و نقش سیاست‌گذاری و مدیریت علمی در این حوزه پرداختند.

در بخش دوم سمپوزیوم، چهار نشست تخصصی با عناوین «مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز»، «حکمرانی و سیاست‌گذاری»، «تاب‌آوری شهری در برابر تغییر اقلیم» و «فناوری‌های نوین در پایش و ارزیابی» برگزار شد.

مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز

نخستین نشست با ریاست سید حمیدرضا صادقی، عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس و با حضور متخصصان ایرانی به‌صورت حضوری و کارشناسان بین‌المللی به‌صورت مجازی تشکیل شد.  در این نشست، بر موارد مانند ضرورت انتقال دانش و افزایش آگاهی درباره خاک به‌عنوان یک محیط میانجی در بوم‌سازگان‌های طبیعی و انسانی و همچنین سازگارسازی و بومی‌سازی اقدامات حفاظتی، انجام تیمارهای مقایسه‌ای و انتخاب روش‌های کارآمد برای حفاظت از خاک تاکید و سخنرانان به موضوعاتی مانند   توجه به بهبود معیشت آبخیزنشینان در کنار اجرای برنامه‌های حفاظتی، اهمیت پایش و ارزیابی وضعیت خاک در چارچوب مدیریت جامع و مشارکت مردمی با هدف تقویت تشکل‌های محلی و پیشگیری از بحران‌های جهانی و همچنین بررسی دلایل عمدی و سهوی تخریب خاک مانند آتش‌سوزی و ضرورت تدوین الگوهای صحیح مدیریت قبل، حین و بعد از آتش‌سوزی با توجه به تفاوت‌های جنگل‌ها و مراتع پرداختند. درعین حال  نیاز به بومی‌سازی اقدامات پس از آتش‌سوزی تا زمان فراهم شدن شرایط بازیابی و لزوم تحلیل جامع تغییرپذیری اقلیمی در کوتاه‌مدت و بلندمدت برای مدیریت منابع خاک در همه بوم‌سازگان‌ها و اهمیت به‌کارگیری مفاهیم تخصصی همچون تاب‌آوری، ایستایی، کشسانی، مدیریت سازگار و ارائه راه‌حل‌های سلامت‌محور در ادبیات علمی، پژوهشی، اجرایی و حکمرانی از دیگر مواردی بود که در این پنل به آن اشاره شد. کارشناسان در این پنل تخصصی، مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز را در مقیاس‌های مختلف، به‌ویژه در مناطق شهری، یک ضرورت اساسی معرفی کردند.

تاب‌آوری شهری در برابر تغییر اقلیم

نشست دیگر با عنوان «تاب‌آوری شهری در برابر تغییر اقلیم» به ریاست آرش ملکیان، استاد دانشگاه تهران، و با حضور متخصصان ایرانی و ارائه‌های آنلاین از کشورهای مختلف از جمله چین، پاکستان و نمایندگان سازمان FAO برگزار شد. در این نشست نمونه‌ای از کشور مونته‌نگرو با شرایط حوزه «شیرین‌دره» ایران مقایسه شد. همچنین روش‌های سازگاری اقلیمی و اقداماتی برای کاهش انتشار کربن و بهبود شرایط محیطی مورد بررسی قرار گرفت. در عین حال روندهای بارش، دما و فرسایش در اقلیم‌های متفاوت مقایسه شد تا نقش این تغییرات در تحقق شهرهای سالم، خاک سالم و در نهایت حوزه‌های آبخیز سالم برجسته شود.

 براساس این گزارش، این سمپوزیوم با گردهم‌آوردن متخصصان داخلی و بین‌المللی، مجموعه‌ای از دیدگاه‌ها درباره آینده حفاظت از خاک، چالش‌های مدیریتی و اهمیت تاب‌آوری شهری را مطرح کرد؛ تأکیدی دوباره بر اینکه دستیابی به «خاک سالم» نیازمند همکاری علمی، مشارکت مردمی و سیاست‌گذاری هوشمندانه است.

خبرنگار، شهرزاد مسعودی