رئیس مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی:
تعامل با کشاورزان شرط موفقیت طرح‌های آموزشی و ترویجی است
تهران- ایانا- رئیس مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی گفت: فعالیت‌های ترویجی کشور بر پایه تعامل میان کشاورز، کارشناس و پژوهشگر شکل می‌گیرد و بدون توجه به دانش بومی، هیچ طرح آموزشی و ترویجی به موفقیت نخواهد رسید.
محمدمهدی قاسمی در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا با اشاره به انجام برنامه‌های آموزش و ترویجی با هماهنگی معاونت‌های مختلف وزارت جهاد کشاورزی، افزود: به‌عنوان مثال برنامه‌ای آموزشی – ترویجی با هدف دستیابی به پتانسیل قابل وصول گندم و دیگر محصولاتی مانند کلزا و برنج، در کنار برنامه معاونت زراعت در حوزه تولید این محصولات پیش می‌رود.
رئیس مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی، ادامه داد: در اجرای سند الگوی کشت نیز که هر ساله به‌روز می‌شود، بخش آموزش و ترویج در کنار معاونت‌های اجرایی حضور دارد تا این سند را برای بهره‌برداران شفاف‌سازی و تبیین کرده و دانش مرتبط با تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی را در اختیار آنان قرار دهد.
قاسمی تصریح کرد: ابتدا کارشناسان و مدیران در سطح ملی و سپس در مراکز جهاد کشاورزی دهستان‌ها آموزش دیده و در ادامه، با هماهنگی میان معاونت‌های مختلف وزارت جهاد کشاورزی، برنامه‌های آموزشی و ترویجی هر استان برای هر سال سال تدوین می‌شود؛ این برنامه‌ها شامل آموزش‌های مهارتی، رویدادهای ترویجی، تولیدات رسانه‌ای و برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی است که متناسب با محصولات هر استان اجرا می‌شود.
رئیس مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی با بیان این‌که وظیفه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات)، مسئله‌شناسی و ارائه پاسخ‌های کارشناسی و علمی به چالش‌های بخش اجراست؛ اظهار داشت: این موسسه برای رفع چالش‌های موجود، با برنامه‌های آموزشی و ترویجی خود بر پایه یافته‌های علمی در کنار معاونت‌های اجرایی بوده و هدف منسجم‌تر شدن روز‌به‌روز این تعامل میان ترویج و اجرا در سطوح ستادی، استانی و شهرستانی است.
الگوی کشت؛ توازن میان نیاز بازار، منابع آب و امنیت غذایی
قاسمی با اشاره به این‌که بخشی از الگوی کشت بر اساس تجربه کشاورزان و نیاز کشور شکل می‌گیرد؛ افزود: مانند گندم که دولت از آن حمایت می‌کند تا قوت مردم تأمین شود؛ در سایر محصولات مانند سبزی و صیفی نیز باید تولید با نیاز کشور هماهنگ باشد تا مازاد باعث افت قیمت و کمبود موجب افزایش قیمت نشود.
وی ادامه داد: در الگوی کشت، متغیرهایی مانند مصرف آب، بازار، نیاز صنایع فرآوری و ظرفیت صادراتی به‌صورت هماهنگ مورد توجه قرار می‌گیرد تا توازن لازم ایجاد شود؛ هرچند تحریم‌ها تأمین برخی نهاده‌ها را دشوار کرده، اما برنامه‌ریزی می‌تواند از ناهماهنگی جلوگیری کند.
قاسمی تأکید بر این‌که هدف الگوی کشت نهایت صرفه‌جویی در مصرف آب و تولید محصولات متناسب با ظرفیت اقلیمی و اقتصادی مناطق مختلف است؛ گفت: مرکز پایش و تدوین الگوی کشت در سازمان تات به‌طور مستمر این الگو را بازنگری می‌کند تا برای کشاورزان عملیاتی و قابل اجرا باشد؛ فعالیت کاروان‌های ترویجی نیز در همین راستا و در جهت تبیین و شفاف‌سازی مفاهیم علمی و اقلیمی برای بهره‌برداران است.
وی با اشاره به تغییرات اقلیمی از جمله تغییر الگوهای بارش، دما و فصول، گفت: کاروان‌های ترویجی به کشاورز کمک می‌کنند که محققان و کارشناسان را در کنار خود دیده و به منظور افزایش تاب‌آوری بخش کشاورزی در برابر تغییرات اقلیمی، دانش روز را در اختیارش قرار می‌دهند.
ضرورت سیاست‌گذاری و قیمت‌گذاری منصفانه در کشت جو
قاسمی با بیان این‌که در زمینه پیروی کشاورزان از الگوی کشت و رفع جایگزینی کشت گندم به جای جو، سیاست‌گذاری مؤثر است؛ افزود: اگر قیمت‌گذاری جو به‌موقع، متناسب و سودآور باشد، کشاورزان به کشت این محصول که مقاوم‌تر از گندم است تمایل پیدا می‌کنند؛ سیاست‌گذاری و قیمت‌گذاری می‌تواند کشاورز را به سمت کشت جو طبق الگوی کشت آن سوق دهد و اقتصاددانان کشاورزی باید در این زمینه نقش‌آفرینی کنند.
وی ادامه داد: پس از سیاست‌گذاری، وظیفه مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی آغاز می‌شود تا بسته‌های دانشی مربوط به محصولات مختلف از جمله گندم و جو را که بر پایه آخرین یافته‌های علمی تدوین شده، در اختیار بهره‌برداران قرار دهیم.
مشارکت ده‌ها هزار کشاورز در کاروان‌های ترویجی
رئیس مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی با اشاره به برگزاری کاروان‌های ترویجی در استان‌های مختلف اظهار داشت: برخی از کاروان‌ها به‌صورت استانی و برخی به‌صورت مستقیم توسط این مؤسسه اجرا شده است؛ برای افزایش هم‌افزایی، نهادهایی مانند تعاون روستایی، بیمه کشاورزی، معاونت آب و خاک، مجریان الگوی کشت و مراکز تحقیقاتی استانی در این کاروان‌ها مشارکت دارند تا پیام ترویجی بهتر منتقل شود و کشاورزان احساس حمایت و همبستگی بیشتری کنند.
وی ادامه داد: شرکت ده‌ها هزار نفر کشاورز در هر رویداد، نشان‌دهنده اثرگذاری بالای این برنامه‌هاست، زیرا این کشاورزان خود به جامعه بزرگ‌تری متصل بوده و اطلاعات علمی دریافت‌شده را منتقل می‌کنند و این جریان سبب ارتقای دانش، بینش و مهارت کشاورزان و افزایش تاب‌آوری آن‌ها در برابر تغییرات اقلیمی می‌شود.
بهره‌گیری از دانش بومی و مشارکت کشاورزان پیشرو
قاسمی با بیان این‌که 39 هزار مددکار ترویجی انتخاب‌شده از میان کشاورزان برای انتقال دانش و تجربه خود به دیگر کشاورزان با موسسه آموزش و ترویج کشاورزی همکاری می‌کنند؛ گفت: همچنین ۱۲ هزار تسهیلگر آشنا به روش‌های مشارکتی در جلب مشارکت مردم به موسسه کمک کرده و افزون بر این، ۵ هزار مزرعه الگویی در کشور وجود دارد که کشاورزان پیشرو در آن‌ها به آموزش و ترویج آخرین یافته‌ها کمک می‌کنند.
وی با تأکید بر این‌که کل فعالیت‌های ترویجی کشور مبتنی بر تعامل میان کشاورز، کارشناس و پژوهشگر است و بدون توجه به دانش بومی هیچ طرح آموزشی-ترویجی موفق نخواهد بود؛ افزود: شرایط اقلیمی، نوع رقم، بذر و مکانیزاسیون در مناطق مختلف متفاوت است و بنابراین تعامل با کشاورز در موفقیت طرح‌های آموزشی – ترویجی نقش اساسی دارد.
قاسمی با اشاره به شناسایی بیش از ۷۰ هزار کشاورز پیشرو در کشور در نتیجه همین فعالیت‌های آموزشی و ترویجی، اظهار داشت: امسال در سی‌ونهمین دوره تجلیل از کشاورزان پیشرو، ۱۱۴ هزار نفر شرکت کرده‌اند، در حالی‌که سال گذشته تنها ۶۴ هزار نفر شرکت داشتند؛ این افزایش نشان دهنده اطلاع‌رسانی منسجم‌تر و رشد چشمگیر مشارکت کشاورزان است.
وی خاطرنشان کرد: کشاورزان پیشرو سرمایه‌های ارزشمند بخش ترویج بوده و فعالیت‌های آموزشی و ترویجی ما بر محور همین سرمایه‌های انسانی و اجتماعی شکل می‌گیرد.
خبرنگار: شهرزاد مسعودی
دیدگاه تان را بنویسید