ایران الگوی منطقه‌ای مدیریت پایدار منابع آب و خاک می‌شود/اعتماد جهانی به دانش بومی ایران

به گزارش خبرنگار ایانا، محمدجواد عسگری در دومین نشست شورای حکام مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز و منابع زیستی تحت پوشش یونسکو که روز دوشنبه- ۱۷ شهریورماه- در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با حضور وزیر جهاد کشاورزی، مقامات وزارت امور خارجه و سفرای بیش از ۱۰ کشور خارجی برگزار شد، گفت: مدیریت یکپارچه و حکمرانی جامع حوزه‌های آبخیز در مناطق خشک و نیمه‌خشک یکی از حیاتی‌ترین و چالش‌برانگیزترین موضوعات زیست‌محیطی قرن حاضر است و این نشست فرصتی برای دستیابی به مصوباتی کارآمد و اثربخش فراهم می‌کند.

رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی با اشاره به پیامدهای تغییر اقلیم همچون تخریب خاک، سیلاب‌های مخرب، خشکسالی، کاهش حاصلخیزی، شوری و فرسایش خاک، تأکید کرد: این بحران‌ها فشار سنگینی بر امنیت غذایی و مدیریت منابع آب و خاک وارد کرده‌اند و حکمرانی در حوزه‌های آبخیز را به موضوعی چندبعدی و پیچیده بدل ساخته‌اند.

وی افزود: کمبود داده‌های دقیق و به‌موقع و نیاز به ابزارهای نوین برای تصمیم‌گیری مبتنی بر داده‌های لحظه‌ای، اهمیت پیش‌بینی دقیق و ارزیابی سناریوها را برای مدیریت بهینه بیش از پیش نمایان کرده است.

رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس تشکیل مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز تحت پوشش یونسکو در ایران را نشانه اعتماد جامعه جهانی به تجربیات، ظرفیت‌های علمی، دانش بومی و فرهنگ حفاظت از آب و خاک در کشور دانست و گفت: این مرکز که در سال ۱۳۹۴ به تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسید و از سال ۱۴۰۰ فعالیت‌های خود را آغاز کرد، با اتکا به همکاری‌های بین‌المللی در جهت ارتقای دانش فنی، اقتصادی و اجتماعی در مناطق خشک و نیمه‌خشک حرکت می‌کند.

عسگری به تجارب سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور اشاره کرد و آن را دارای دستاوردهای ارزشمند در برنامه‌های بین‌المللی از جمله ترسیم کربن، منارید و جنگل‌های اجتماعی زاگرس دانست.

وی همچنین اجرای برنامه‌هایی چون کاشت یک میلیارد نهال و توسعه آبخیزداری و آبخوانداری در عرصه‌های مختلف از جنگل‌های هیرکانی تا سواحل جنوبی خلیج فارس را نمونه‌ای از اشتیاق و اراده ملی ایران برای حفاظت، احیا و بهره‌برداری پایدار از منابع طبیعی عنوان کرد.

عسگری با بیان اینکه مأموریت اصلی این مرکز تلاش برای همکاری‌های بین‌المللی در راستای حفظ پایداری منابع پایه برای نسل‌های امروز و فردا است، گفت: این مأموریت با اتکا به ظرفیت‌ها و مشارکت مردم در تولید و خدمات اکوسیستمی، افزایش ضریب نفوذ دانش و فناوری، ارتقای بهره‌وری، اعتلای فرهنگ کشاورزی و منابع طبیعی و ایجاد معیشت پایدار برای جوامع محلی معنا پیدا می‌کند.

وی افزود: در کشورهای خشک و نیمه‌خشک، این مأموریت با پشتوانه اسناد ملی از جمله سیاست‌های کلی نظام در بخش آب، کشاورزی، محیط زیست و منابع طبیعی، قانون برنامه هفتم پیشرفت، قانون حفاظت خاک، سند امنیت دانش‌بنیان غذا، قانون افزایش بهره‌وری کشاورزی و منابع طبیعی و همچنین اسناد بین‌المللی مانند کنوانسیون‌های تغییر اقلیم، مقابله با بیابان‌زایی، تنوع زیستی و فاز نهم برنامه آب یونسکو دنبال می‌شود.

رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس، مهم‌ترین راهبردهای مرکز را مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز، تعادل‌بخشی به سفره‌های آب‌های زیرزمینی و منابع آب سطحی، ارتقای بهره‌وری آب، استفاده از منابع نامتعارف، توسعه عملیات آبخیزداری و آبخوانداری، حکمرانی مناسب در مدیریت خاک برای ارتقای ماده آلی و کاهش فرسایش، سازگاری با تغییر اقلیم، جلوگیری از تغییر کاربری جنگل‌ها و مراتع، کنترل بیابان‌زایی و احیای سرزمین، توجه به عمران روستایی و ارتقای زندگی عشایر، مدیریت مولفه‌های اجتماعی موثر در امنیت غذایی، انتقال فناوری‌های نوین در مدیریت پایدار زمین، بهبود تاب‌آوری اقتصادی و اجتماعی و افزایش سطح آگاهی بهره‌برداران و مدیران برشمرد.

وی تأکید کرد: مشارکت جهانی برای مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز یک رویکرد هماهنگ برای حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع طبیعی و انسانی است که ابعاد زیستی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را در نظر می‌گیرد و هدف آن برآورده کردن نیازهای حال حاضر بدون به خطر انداختن توانایی نسل‌های آینده است.

عسگری  به قانون برنامه هفتم پیشرفت اشاره کرد و گفت: این قانون بر حمایت از برنامه‌های حفاظت از منابع طبیعی و مدیریت پایدار منابع آب و خاک تأکید دارد و بر اساس این قانون، دولت موظف است عملیات آبخیزداری و آبخوانداری را در حداقل ۲۰۰ میلیون هکتار از عرصه‌های بحرانی اجرا کند و فرسایش خاک را تا ۲۰ درصد کاهش دهد. او همچنین لایحه آبخیزداری و آبخوانداری را نماد عزم ملی ایران دانست و تأکید کرد این لایحه نه صرفاً یک اقدام فنی، بلکه یک فرایند قانونی و مطالبه عمومی است که می‌تواند موجب توانمندسازی جوامع محلی، توسعه کارآفرینی و تقویت اقتصاد منطقه‌ای شود.

رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس در ادامه گفت: ایران با چالش‌های جدی تغییر اقلیم و تخریب سرزمین از جمله فرسایش خاک، فرونشست زمین و کم‌آبی روبه‌رو است، اما این شرایط به فرصتی برای همکاری، نوآوری و مشارکت اجتماعی تبدیل شده است. او از جامعه جهانی و یونسکو دعوت کرد با استفاده از ظرفیت‌های این مرکز بین‌المللی در دل فرهنگ و دانش بومی ایران زمین، در پروژه‌های مشترک مناطق خشک و نیمه‌خشک مشارکت کنند و تجربیات و فناوری‌های نوین و کم‌هزینه را در زمینه آبخیزداری و آبخوانداری به اشتراک بگذارند.

عسگری ضمن قدردانی از برگزاری این نشست بین‌المللی در تهران ابراز امیدواری کرد: مرکز بین‌المللی مدیریت حوزه‌های آبخیز بتواند در قلب خاورمیانه و با تکیه بر دانش بومی و همکاری کشورهای عضو یونسکو، ظرفیت‌های بی‌نظیری برای همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی ایجاد کند و تأکید کرد: ایران آماده است تجربیات خود را به اشتراک بگذارد و با مشارکت این مرکز، گام‌های بلندی برای دستیابی به سرزمین سالم و جوامع تاب‌آور در منطقه بردارد.

خبرنگار: شبنم مسعودی