مشارکت اجتماعی در مدیریت منابع طبیعی باید مبتنی بر تصمیم‌گیری جمعی باشد

محمد عواطفی همت در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایانا‌ با اشاره به تاریخچه تمدنی زاگرس در فلات ایران و شواهد باستان‌شناسی مرتبط، گفت: این منطقه یکی از محورهای اصلی توجه به مدیریت منابع طبیعی است.

عضو هیأت علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران با بیان این‌که طی پژوهش‌هایی دوره‌های ترسالی و خشکسالی ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ ساله در شرق مدیترانه و زاگرس بررسی شده‌اند؛  تأکید کرد: حتی در دوره‌های خشکی، جوامع انسانی این مناطق با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های خاص قادر به تحمل شرایط سخت بوده‌اند.

وی ادامه داد: امروز در کشور اراده و توانایی لازم برای مواجهه با شرایط دشوار و تداوم جوامع انسانی همچون گذشته وجود ندارد.

عواطفی با تأکید بر اهمیت مشارکت اجتماعی در مدیریت منابع طبیعی، گفت: اگرچه جنگلداری اجتماعی و مشارکت مردم می‌تواند به‌عنوان راه‌حلی مثبت مطرح شود؛ اما نباید مشارکت را به شکلی ابزاری یا تحمیلی مورد استفاده قرار داد.

وی با اشاره به تجربیات جهانی، مدل‌هایی از مشارکت موثر را بررسی کرد و افزود: مشارکت باید شامل قدرت اشتراکی و تصمیم‌گیری جمعی، و نه صرفاً استفاده از منابع انسانی ارزان یا اجرای وظایف دولت توسط مردم باشد.

عواطفی گفت: نظام حکمرانی باید مسئولیت تأمین کالاها و خدمات عمومی نظیر محیط‌زیست را برعهده گرفته و مشارکت تنها به‌عنوان یکی از ابزارهای تکمیلی مورد استفاده قرار گیرد.

وی ضمن اشاره به مشکلات متعدد ناترازی در بخش‌های مختلف کشور از جمله جنگل‌های زاگرس، منابع آب زیرزمینی، انرژی و نظام بانکی افزود: این بحران‌ها در طول سال‌ها به‌صورت انباشته شکل گرفته و نیازمند راه‌حل‌های جامع و بلندمدت هستند.

عواطفی ادامه داد: انتظار معجزه از مشارکت، خطای راهبردی است و باید مسئولیت‌های دولت و مردم به‌صورت متوازن تعریف شود.

وی به تلاش‌های صورت‌گرفته توسط سازمان جنگل‌ها و حساس‌سازی نهادها اشاره کرد و اظهار داشت: با وجود مثبت بودن این اقدامات، اما اگر به تأمین محدود منابع مالی منجر شونچد، ممکن است وضعیت را بدتر کند.

عواطفی تصریح کرد: مشکلات موجود در کوتاه‌مدت ایجاد نشده‌ و حل آن‌ها نیز نیازمند زمان و برنامه‌ریزی پایدار است.

وی ضمن ابراز امیدواری به اراده شکل‌گرفته در میان نخبگان و توان فنی کشور، اظهار داشت: با تداوم تلاش‌ها می‌توان به ثبات نسبی دست یافت و چالش‌های زاگرس و سایر حوزه‌های محیط‌زیستی را مدیریت کرد.

خبرنگار: شهرزاد مسعودی