رئیس سازمان تات: اثربخشی اقتصادی ۳۰ برابری فعالیت‌های تحقیقاتی و فناورانه در بخش کشاورزی
تهران- ایانا- رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: سازمان تات به عنوان مرجع علمی و سیاستگذار در حوزه کشاورزی، نقشی بنیادین در تولید دانش فنی، تربیت نیروی انسانی متخصص، و تجاری‌سازی فناوری‌های کشاورزی ایفا می‌کند.
به گزارش خبرنگار ایانا، غلامرضا گل‌محمدی در نشست خبری روز دوشنبه- ۱ اردیبهشت‌ماه- که در آستانه پنجاهمین سالگرد تاسیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی برگزار شد، از برنامه‌های این سازمان برای تحقق شعار سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» و ارتقای امنیت غذایی کشور سخن گفت.
وی تأکید کرد که سازمان تات به عنوان مرجع علمی و سیاستگذار در حوزه کشاورزی، نقشی بنیادین در تولید دانش فنی، تربیت نیروی انسانی متخصص، و تجاری‌سازی فناوری‌های کشاورزی ایفا می‌کند.
گل‌محمدی ضمن ارائه تصویری کلی از ساختار سازمان تات، گفت: «سازمان ما دارای ۲۱ مؤسسه و مرکز ملی، ۳۴ مرکز تحقیقات استانی و ۳۱۴ ایستگاه و پایگاه تحقیقاتی در سراسر کشور است. این سازمان، که پیشینه آن به پیش از تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۲ بازمی‌گردد، برای پاسخ به نیازهای امنیت غذایی، سلامت عمومی و توسعه دانش در بخش کشاورزی پایه‌گذاری شده است.
رئیس سازمان تات با اشاره به سرمایه انسانی و شبکه دانشی گسترده این نهاد افزود: «برای خدمات‌رسانی به ۴.۳ میلیون بهره‌بردار، ۱۰ میلیون زن روستایی و ۴۰۰ هزار زن عشایری، شبکه‌ای از ۱۲۵۰ محقق معین، ۷ هزار مروج پهنه، ۷۰ هزار کشاورز نمونه و ۳۸ هزار مروج مردمی فعال داریم. همچنین، حدود ۱۸۶۰ عضو هیئت علمی و ۵۶۰۰ نیروی پشتیبان در مجموعه فعالیت دارند.»
گل‌محمدی با اشاره به گستره فعالیت‌های پژوهشی سازمان گفت: «از واکسن‌هایی که نوزادان در بدو تولد دریافت می‌کنند تا نان، میوه، و حتی فرآورده‌های لبنی مصرفی، نقش سازمان تحقیقات در زندگی مردم قابل مشاهده است. از میان ۱۱ واکسن پایه نوزادان، ۷ واکسن در مؤسسه رازی تولید می‌شود. این تنها یکی از نشانه‌های حضور مداوم تات در تأمین امنیت و سلامت غذایی است.»
وی با اشاره به بودجه ۶۰ میلیون دلاری سازمان گفت: «ارزش‌گذاری نهادهای فناورانه ما به بیش از ۲ میلیارد دلار می‌رسد؛ فقط هسته‌های اولیه بذر، ارزشی بالغ بر یک میلیارد دلار دارد. اگر امروز ۹۸ درصد بذر مصرفی کشور در داخل تولید می‌شود، پایه آن در همین سازمان توسعه یافته است. نسبت بودجه به خروجی‌های فناورانه ما نشان‌دهنده بهره‌وری بسیار بالاست.»
دستاوردهای فناورانه در سال گذشته
رئیس سازمان تات اظهار کرد: «در سال گذشته، با معرفی ارقام مقاوم گندم به خشکی و زنگ زرد، تولید این محصول در دیم‌زارها تا ۳۵ درصد افزایش یافت. همچنین، از میان ۱۲۰۰ رقم معرفی‌شده در طول فعالیت سازمان، ۱۸۲ رقم هم‌اکنون در عرصه کشت هستند. بیش از ۷۰ درصد واکسن‌های انسانی و دامی و ۳۰ درصد واکسن‌های طیور کشور نیز توسط این سازمان تولید می‌شود.»
وی ادامه داد: «سال گذشته، دو واکسن جدید شامل واکسن دامی تایروز و واکسن دوگانه طیور معرفی شد. همچنین، پادزهر مارگزیدگی نیز توسط محققان ما تولید شد که باعث کاهش مرگ‌ومیر ناشی از گزیدگی به صفر شده است.»
گسترش آموزش‌های مهارتی و تجاری‌سازی فناوری‌ها
گل‌محمدی درباره اقدامات آموزشی نیز گفت: «در حال حاضر ۳۸ هنرستان کشاورزی فعال هستند و سال گذشته حدود ۴۵ هزار سرباز آموزش دیدند که ۷ هزار نفر آن‌ها با دریافت وام اشتغال، وارد بازار کار شدند. همچنین، بیش از ۲۷۸ فناوری از ۴۰۰ شرکت به عرصه کشاورزی انتقال یافت و بالغ بر ۱۰۰ قرارداد تجاری در حوزه فناوری به امضا رسید.»
افزایش اثربخشی اقتصادی تات با مشارکت بخش خصوصی و تدوین راهبردهای جدید
رئیس سازمان تات از تدوین راهبردهای جدید برای افزایش اثربخشی اقتصادی این سازمان از ۲ میلیارد به ۴ میلیارد دلار خبر داد و گفت: با حرکت به سمت «برنامه‌محوری» و حل مسائل کشاورزی، از جمله کنترل آفات، ظرفیت‌های بخش کشاورزی به‌طور جدی فعال شده است.
وی افزود: با هدف تقویت نظام نوین آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان به سمت خصوصی‌سازی پیش می‌رود. همچنین، بزرگترین مرکز داده کشاورزی کشور در این سازمان راه‌اندازی شده و در حال بهره‌برداری کامل است.
گل‌محمدی همچنین از تشکیل شورای راهبردی تات برای تطبیق با برنامه هفتم توسعه و تدوین سند دانش‌بنیان امنیت غذایی خبر داد و گفت: این شوراها با حضور نمایندگان دانشگاه‌ها، بخش خصوصی و تشکل‌ها برای حل مسائل کشاورزی تشکیل شده‌اند.
حمایت مالی تات از پایان‌نامه های دانشجویی
او از حمایت سازمان تات از پایان‌نامه‌های دانشجویی در راستای حل مشکلات کشاورزی با تقبل ۲۵ درصد هزینه‌های آن خبر داد.
طراحی ۲۰ طرح کلان پژوهشی در سازمان تات؛ هدف‌گذاری برای جهش تولید برنج و شکر
رئیس سازمان تات از طراحی دو طرح کلان «جهش در تولید برنج» و «جهش در تولید شکر» خبر داد و گفت: با وجود تکلیف خودکفایی ۹۰ درصدی شکر در قانون برنامه هفتم، با توسعه کشت چغندرقند پاییزه، دستیابی به خودکفایی ۱۰۰ درصدی در تولید شکر تا پایان برنامه هفتم هدف‌گذاری شده است.
گل‌محمدی ادامه داد: ۲۰ طرح کلان دیگر نیز در قالب ۹۲ برنامه عملیاتی طراحی شده‌اند که برخی تا پایان برنامه هفتم اجرا و برخی در برنامه هشتم آغاز خواهند شد؛ از جمله طرح کاهش ضایعات محصولات کشاورزی که انتظار داریم تا پایان این برنامه به نتیجه برسد.
وی با اشاره به رتبه دوم سازمان در شاخص‌های بهره‌وری از سوی سازمان اداری و استخدامی کشور، تأکید کرد: سامانه‌ای برای پایش الگوی کشت در کشور طراحی شده و امسال نسخه زراعی آن نهایی می‌شود. همچنین، کمیته هوش مصنوعی سازمان شکل گرفته و پروژه‌هایی مانند آبیاری هوشمند در ۱۰ هزار هکتار از اراضی کشور آغاز شده است که منجر به کاهش ۱۸ درصدی مصرف آب و افزایش ۲۶ درصدی بهره‌وری شده است.
رئیس تات در ادامه گفت: چهار زیست‌بوم نوآوری و فناوری در حوزه‌های کشاورزی تا پایان سال راه‌اندازی می‌شوند. به گفته او، مرکز نوآوری «برج فناوری رازی»، زیست‌بوم گلخانه‌ای در ورامین، صنایع غذایی در مشهد و گیاهان دارویی در اصفهان جزو این برنامه‌ها هستند.
وی همچنین از برگزاری مراسم پنجاه‌سالگی سازمان تات در ۲۶ خرداد با حضور مقامات ارشد کشوری و لشکری خبر داد.
سازمان تات ستون فکری امنیت غذایی کشور است
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: در سخت‌ترین شرایط اقتصادی، از جنگ تحمیلی تا کرونا و جنگ اوکراین، بخش کشاورزی کشور پایدار ماند و خم به ابرو نیاورد؛ این حاصل تلاش بدنه علمی و اجرایی کشور از نگهبان ایستگاه تحقیقاتی تا پژوهشگر، مدیر و سیاستگذار است.
گل‌محمدی با اشاره به برنامه‌های آتی این سازمان افزود: امسال مصمم هستیم مفاخر و دستاوردهای تات را به مردم و مسئولان معرفی کنیم. سازمان تات، به‌عنوان پشتوانه فکری و تصمیم‌سازی در حوزه امنیت غذایی، نقشی حیاتی ایفا کرده و باید بیش از پیش شناخته شود.
او از برگزاری نمایشگاهی در مجلس شورای اسلامی خبر داد و گفت: یک هفته پیش از مراسم پنجاه‌سالگی تات، تمام ایستگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور به‌صورت عمومی باز خواهند بود تا کشاورزان، نمایندگان مجلس، مقامات دولتی و سایر ذی‌نفعان از نزدیک با یافته‌ها و عرصه‌های تحقیقاتی ما آشنا شوند.
ادعای وجود باقیمانده آفت‌کش‌ها در محصولات نادرست است
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در پاسخ به خبرنگار درباره باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی گفت: «در حوزه ترویج، ما اقدامات گسترده‌ای را آغاز کرده‌ایم. از مجموع ۱۸۶۰ محقق سازمان، ۱۳۵۰ نفر به‌عنوان محقق معین یا ارشد فعال هستند. همین همکاران در سال گذشته حدود ۴۴ هزار نفر-روز در کنار کشاورزان حضور داشتند، بیش از ۱۲۰۰ یافته علمی را ترویج کردند و همچنین ۲۸۰ فناوری از ۴۰۰ شرکت دانش‌بنیان را به عرصه تولید کشاورزی منتقل کردند.»
گل‌محمدی ادامه داد: «در تربیت کشاورزان آینده نیز گام‌های موثری برداشته‌ایم. اکنون ۲۴۴۰ دانش‌آموز از روستاها در هنرستان‌های کشاورزی مشغول تحصیل هستند و حدود ۴۴ هزار سرباز در قالب آموزش‌های مهارتی و فنی آموزش دیده‌اند که ۷ هزار نفر از آنان وارد بازار کار شده‌اند.»
او در ادامه تأکید کرد: «در بحث باقیمانده آفت‌کش‌ها نیز ادعاهایی مطرح شده که عمدتاً نادرست‌اند. گزارشی رسمی از بازگشت محصولات کشاورزی ایران به دلیل سموم نداریم. مثلاً فلفلی که چند سال پیش برگشت خورد، به دلیل باقیمانده یک ترکیب ثبت‌نشده در روسیه بود، نه آلودگی. یا درباره زعفران هم که بحث‌هایی مطرح شد، بررسی‌های ما نشان داد سهمی از آلودگی نداشته و حتی در بسیاری از موارد اصلاً از آن نوع آفت‌کش استفاده نمی‌شود.»
گل‌محمدی افزود: «یکی از طرح‌های کلان ما در سازمان، برنامه ملی باقیمانده آفت‌کش‌ها و سلامت محصولات کشاورزی است که در دو مؤسسه تخصصی شامل مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری‌های گیاهی و مؤسسه تحقیقات آب و خاک دنبال می‌شود.»
الگوی کشت و چالش‌های خودکفایی در تولید برنج
رئیس سازمان تات در پاسخ به پرسشی درباره الگوی کشت و اهداف خودکفایی ۹۰ درصدی در تولید برنج نیز گفت: «تدوین الگوی کشت تا پایان سال ۱۴۰۴ به‌طور کامل انجام می‌شود. بررسی‌های میدانی ما نشان می‌دهد تاکنون ۷۰ درصد این برنامه به اجرا درآمده، اما مشکل اصلی در ابزارهای نظارت است. ما نمی‌توانیم به کشاورز بگوییم چه محصولی بکارد، وقتی ابزارهای کنترلی در اختیار نداریم.»
او با بیان اینکه سودآوری محصولات عامل اصلی تصمیم کشاورز است، ادامه داد: «وقتی برنج سودده است، کشاورز حاضر است حتی با چند برابر قیمت آب، آن را بکارد. تا زمانی که آب، متولی مستقلی نداشته باشد و شورای عالی آب ذیل وزارت جهاد کشاورزی قرار نگیرد، این چالش‌ها باقی می‌ماند. در سال‌های گذشته نیز بودجه کافی برای اجرای مؤثر الگوی کشت اختصاص داده نشده است.»
گل‌محمدی خاطرنشان کرد: «برای رسیدن به خودکفایی ۹۰ درصدی در برنج، به دنبال واردات و توسعه ارقام پرمحصول، با عملکرد بالا و سازگار با شرایط آب‌و‌هوایی هستیم. با رایزنی‌هایی که از طریق نمایندگان مجلس و دولت انجام می‌شود، امیدواریم بتوانیم ارقام جدیدی وارد کنیم که هم برای کشاورز سودده، و هم برای مصرف‌کننده قابل‌قبول باشد.
خبرنگار: شبنم مسعودی
عکاس: حامد صفری‌پور
دیدگاه تان را بنویسید