هنر آشپزی دریایی؛ گمشده‌ای در مسیر توسعه فرهنگ مصرف آبزیان
تهران- ایانا- ایران با توجه به شرایط اقلیمی خاص، محدودیت منابع آب شیرین، فرسایش خاک و پیامدهای تغییرات اقلیمی، دیگر نمی‌تواند صرفاً بر تولیدات کشاورزی خاک‌پایه تکیه کند. کشور ما چاره‌ای ندارد جز اینکه سهم بزرگ‌تری از تأمین غذای مردم را به منابع دریایی و آبزی‌پروری بسپارد. اما این راهکار راهیابی به سفره‌های مردم را نیاز دارد، و اینجاست که هنر آشپزی دریایی و توسعه فرهنگ مصرف آبزیان، به عنوان حلقه مفقوده زنجیره دریا تا سفره، اهمیت مضاعفی می‌یابد.
به گزارش خبرنگار ایانا؛ در حالی که ایران از ثروت ۵۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی در شمال و جنوب برخوردار است، سرانه مصرف آبزیان در ایران کمی بیشتر از ۱۴ کیلوگرم در سال بوده، که در مقایسه با میانگین جهانی حدود ۲۰ کیلوگرم ناکافی به نظر می‌رسد.
این شکاف، نه از فقر منابع دریایی، بلکه از فقر فرهنگ مصرف ناشی می‌شود. هنوز برای بسیاری از خانواده‌های ایرانی، مصرف ماهی محدود به چند نوع خاص و چند روش پخت سنتی است، در حالی که کشورهای موفق در این حوزه، از طریق آموزش آشپزی متنوع دریایی، توانسته‌اند ذائقه عمومی را به نفع منابع سالم و دریایی تغییر دهند.
آموزش و ترویج آشپزی دریایی؛ از فرهنگ‌سازی تا ارزش‌افزوده اقتصادی
در کشورهای آسیای شرقی، اروپای شمالی و آمریکای لاتین، آشپزی دریایی نه فقط بخشی از سبک زندگی بلکه جزو هویت ملی است. این کشورها با آموزش آشپزی دریایی در مدارس، رسانه‌ها و جشنواره‌های آشپزی توانسته‌اند هم به افزایش تقاضا برای محصولات شیلاتی کمک کنند و هم بازارهای صادراتی خود را توسعه دهند.
در ایران اما هنوز پخت آبزیان برای بسیاری از مردم دشوار یا نامأنوس است. نبود دستورهای آشپزی بومی‌سازی‌شده، کمبود محتوای رسانه‌ای تخصصی، و ناآشنایی با طعم و مزایای تغذیه‌ای آبزیان، سبب شده بسیاری از محصولات شیلاتی مانند جلبک دریایی در سبد غذایی عموم مردم جای نداشته باشند. این در حالی است که ترویج تنوع در دستورهای غذایی می‌تواند موجب افزایش تقاضا، کاهش دورریز، و رشد بازار داخلی آبزیان شود.
بهره‌گیری از ظرفیت آشپزی دریایی در سواحل جنوب؛ فرصتی برای توسعه محلی و گردشگری غذایی
جنوب ایران گنجینه‌ای از تنوع غذایی مبتنی بر دریاست. از قلیه‌ماهی بوشهری تا مهیاوه و سوراغ بندری، دستورهای بومی جنوب ایران ظرفیت بالایی برای معرفی در سطح ملی و حتی بین‌المللی دارند. احیای این غذاها و حمایت از رستوران‌ها، سرآشپزها و زنان محلی فعال در حوزه پخت غذاهای دریایی می‌تواند به توسعه اقتصاد محلی و نیز ترویج فرهنگ مصرف کمک کند.
ایجاد مراکز آموزش آشپزی دریایی، راه‌اندازی جشنواره‌های منطقه‌ای غذاهای دریایی و استفاده از ظرفیت رسانه برای نمایش چهره جذاب‌تری از طبخ و مصرف آبزیان، از جمله اقداماتی است که می‌تواند فاصله مردم با دریا را کمتر کند.
از فرهنگ‌سازی تا توسعه بازار؛ چگونه اقبال عمومی به مصرف آبزیان، تولید پایدار و کاهش قیمت را به‌دنبال دارد؟
افزایش آگاهی عمومی نسبت به مزایای تغذیه‌ای و زیست‌محیطی مصرف آبزیان، یکی از پایه‌های تحول در الگوی مصرف جامعه به شمار می‌رود. با ارتقای فرهنگ آبزی‌مصرفی در میان خانوارها، تقاضا برای محصولات دریایی افزایش یافته و این روند، به‌صورت مستقیم بر رونق تولید و توسعه زنجیره تأمین اثر می‌گذارد. در چنین شرایطی، اگر تولید بر پایه اصول علمی، زیست‌پایه و مدیریت‌شده برنامه‌ریزی شود، امکان بهره‌گیری از تئوری صرفه‌جویی در مقیاس نیز فراهم می‌شود؛ بدین معنا که با افزایش حجم تولید در واحدهای اقتصادی، هزینه‌های ثابت سرشکن شده و قیمت نهایی محصولات کاهش می‌یابد.
این چرخه سالم و توسعه‌محور، نه تنها دسترسی عمومی به منابع غذایی سالم‌تر را تسهیل می‌کند، بلکه می‌تواند بازار داخلی آبزیان را از وضعیت لوکس یا تخصصی خارج کرده و آن را به بخشی از سبد غذایی روزمره خانواده‌های ایرانی تبدیل کند. همچنین این مدل در بلندمدت، پتانسیل صادراتی کشور را تقویت کرده و ایران را در جایگاهی بالاتر در بازار جهانی شیلات قرار خواهد داد.
از دریا تا سفره، فقط صید کافی نیست
امنیت غذایی امروز ایران، به شدت وابسته به مدیریت هوشمندانه منابع دریایی و بهینه‌سازی الگوی مصرف است. توسعه فرهنگ مصرف آبزیان، با تکیه بر آموزش هنر آشپزی دریایی، هم به نفع سلامت عمومی و هم پایداری منابع خواهد بود. اگر مردم ندانند با ماهی چه کنند، حتی وفور صید نیز گره‌ای از بحران غذا نخواهد گشود. آینده، متعلق به ملت‌هایی است که بلدند دریا را بخورند.
خبرنگار: شبنم مسعودی
دیدگاه تان را بنویسید