توت‌فرنگی، نگین‌سرخ باغ‌های کردستان
یادداشت وارده:
با شروع فصل اردیبهشت بوی مطبوع و منحصر بفرد توت‌فرنگی کردستان دشت‌ها، باغ‌ها و بازارهای کردستان را فرا می‌گیرد. این میوه نوبرانه جایگاه والایی در میان مردم این استان دارد و شاید به جرأت بتوان گفت یکی از دوست‌داشتنی‌ترین میوه‌ها در میان کردها می‌باشد.
استان کردستان به عنوان بزرگترین تولیدکننده توت‌فرنگی در کشور قطب تولید توت‌فرنگی در کشور محسوب شده که بر طبق آخرین آمار اعلام‌شده بیش از 80 درصد از کل توت‌فرنگی کشور در کردستان تولید و به بهره‌برداری می‌رسد.
در مورد تاریخچه توت فرنگی و ورود این میوه به ایران گفته می‌شود:« توت فرنگی در قرن چهاردهم به‌واسطه خواص داروئیش شناخته‌شد و در اوایل قرن هجدهم اجداد توت‌فرنگی از دو نیم‌کره شمالی و جنوبی در اروپا، باهم تلاقی داده شده‌اند و جنس توت‌فرنگی‌های درشت میوه امروزی را بوجود آوردند.
توت‌فرنگی اصلاح‌شده در زمان صدارت اتابک‌اعظم از اروپا به ایران آورد‌شده و یکی از ارقام موجود در ایران همان رقم اتابک است که در گرگان، تهران، ارومیه و دزفول کشت و کار می شود.»
همچنین گفته می‌شود « توت فرنگی رقم کردستان برای اولین‌بار در سال 1353 توسط حضرت شیخ عثمان نقشبندی از خارج وارد و در باغ چهل هکتاری این عالم علاقمند به مسائل باغی در محمود‌آباد مریوان کاشته‌شد.
زیبایی، خوشمزگی و طراوت این میوه و نسبت آن به باغ شیخ بزرگوار منطقه، توت فرنگی را به عنوان میوه مقدس به مردم معرفی کرد. تقدس این میوه تنها به رابطه آن با شیخ محدود نگشت و در یک برهه زمانی 10 تا 15 ساله منشأ ارتزاق و درآمد جمع کثیری از مردم کردستان شد.
توت فرنگی در یک حرکت آرام و خزنده از قریه محمود‌آباد مریوان از روستایی به روستایی دیگر رفت و طولی نکشید که در جریان توسعه آرام باغی، سطحی بیش از دو هزارهکتار از زمین‌های پراکنده و قطعات کوچک را در دامنه‌های کوهستان و حواشی رودخانه‌های محدوده در محدوده مثلث فرضی مریوان، کامیاران، سنندج به خود اختصاص‌داد و [پس از خروج از زندگی اشرافی و ورود به میان عامه مردم] چنان در زندگی و مهارت‌های مردم کردستان جای گرفت که اثرات آن به عنوان یک شاخص حرفه‌ای فرهنگی تبلور یافت و شرایط به گونه‌ای متحول گردید که میوه (استراوبری) یا همان توت‌فرنگی آمریکای شمالی و جنوبی که در گوشه‌ای زاگرس به مهمانی آمده بود مأنوس و هم‌آوای کشاورزان منطقه گردید و امروز به عنوان شناسنامه باغی استان کردستان متجلی شده است.»
برطبق اظهار کارشناسان جهادکشاورزی کردستان توت فرنگی این استان از محصولات کاملاً ارگانیک می باشد که برای تولید این محصول کود و سم استفاده نمی‌شود.
این میوه در میان میوه‌های مناطق معتدله بی‌نظیر و دلپذیر، در فصل بهار زودرسترین میوه در بازار بوده و به خاطر غنی‌بودن از ویتامین، عطر و طعم قسمتی از رژیم غذایی منظم میلیون‌ها مردم می‌تواند باشد.
کارشناسان در‌مورد مزیت‌های توسعه این محصول ارزشمند می‌گویند:«توت‌فرنگی از زودرسترین میوه در فصل‌بهار می‌باشد که خوش‌طعم و خوشمزه بودن، غنی بودن از ویتامین‌ها و عناصر‌معدنی و نیز قابل کشت در اراضی کم‌بازده و قطعات کوچک زمین‌کشاورزی و باغچه‌ها می‌تواند موجب بهره‌برداری خانوار روستایی و اشتغالزایی آنان شود. همچنین سالم‌بودن این‌محصول و عدم استفاده از سموم و علف‌کش‌ها نسبت به سایر محصولات باغی آن را حائز اهمیت می‌کند.»
یکی از نکاتی که بسیار جلب توجه می‌نماید وابستگی روستائیان از لحاظ معیشتی به این محصول است که موجب رونق و توسعه آن شده و این توسعه می‌تواند امکان صادرات محصول را به خارج از کشور ایجاد کند تا توت‌فرنگی هم مانند زعفران، خاویار، پسته و دیگر محصولات ارزشمند غذایی ایران در جهان شاخص و ممتاز شود.
از مشکلات معرفی‌شده فراروی این محصول‌ارگانیک می توان به مدیریت و اداره مزارع توت‌فرنگی به صورت سنتی، مکانیزه‌نشدن این محصول با توجه به کوچکی قطعات و کاشت آن در شیب‌های بالا، راههای‌ارتباطی نامناسب جهت حمل محصول با توجه به فساد‌پذیری محصول توت‌فرنگی نام برد.
همچنین از بین‌رفتن 30 الی 35 درصد محصول به دلایل مختلف، کافی نبودن سرمایه گذاری در زمینه صنایع بسته‌بندی و تبدیلی این محصول، واردات محصول توت‌فرنگی در زمان رسیدن محصول داخلی و نیز آشنایی کم بهره‌برداران به سیستم کشت گلخانه‌ای برای تولید خارج از فصل محصول از جمله مسائلی بود که بر سر راه این محصول کوهستان‌های زاگرس قرار داشت.
خوشبختانه با تشکیل کانون توت‌فرنگی با محوریت استان کردستان در راستای سفر مقام معظم رهبری به استان کردستان و عنایت ویژه ایشان به موضوع حمایت از کشت‌کاران توت‌فرنگی در منطقه و با توجه به نظرات سازنده هیأت دولت در سفر استانی خود به استان بسیاری از این مشکلات مرتفع شد و یا در مسیر حل شدن قرار گرفت.
لذا با توجه به عنایت مقام معظم رهبری به این محصول در سفر به استان، داشتن مقام اول استان از لحاظ سطح زیر کشت و تولید توت فرنگی در کشور، اهمیت آن از لحاظ اشتغالزایی، استفاده از دانش‌نوین و فناوری جدید در جهت ارتقاء صادرات برای کمک به بهبود کیفیت زندگی بهره برداران، ایجاد هماهنگی‌های لازم بین کلیه نقش آفرینان اصلی چرخه و گسترش همکاری دانشگاه و صنعت مرتبط با این محصول مقدمات تشکیل کانون توت‌فرنگی با محوریت استان کردستان فراهم شد.
در این راستا در تفاهم‌نامه‌ای بین معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و استانداری کردستان به نمایندگی از طرف جامعه کشت‌کاران و تولید کنندگان توت‌فرنگی، صنعت‌گران و دانشگاهیان در عرصه‌ملی که به نوعی در مسائل مربوط به توت‌فرنگی فعال هستند به امضاء رسید.
با استقرار کانون توت فرنگی در استان کردستان موج شادی مردم منطقه را فراگرفته و انگیزه و توان برای توسعه تولید این محصول توسط کشاورزان و کشت‌کاران فراهم شد.
حال این نگین سرخ باغات و دشت های زاگرس همتی جمعی و جهادی مطلبد تا در سال تولید ملی ، کار و سرمایه ایرانی به عنوان سرمایه ای اقتصادی شناخته شده و توسعه یابد.
یادداشت وارده: مژگان وفایی
دیدگاه تان را بنویسید