سطح مبارزه بیولوژیک ۱۹ درصد رشد کرد/ دیپلماسی غذایی و امنیت صادرات ایران

مریم جلیلی مقدم در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایانا با تأکید بر این‌که کشاورزی ایران هر ساله با تهدیدهای متعدد ناشی از آفات و بیماری‌های گیاهی روبه‌رو بوده و سازمان حفظ نباتات در خط مقدم این نبرد، سپر دفاعی کشاورزی ایران است؛ توضیح داد: مأموریت‌های این سازمان در سه محور کلیدی دنبال می‌شود که نخست می‌توان از سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کلان برای پیشگیری و مهار آفات اعم از خصوصی، عمومی و قرنطینه‌ای نام برد.

رییس سازمان حفظ نباتات با اشاره به حفاظت از تولیدات گیاهی و تضمین عاری از آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز خسارت‌زا بودن محموله‌های صادراتی به‌عنوان محور دوم، افزود: حفاظت و مرزبانی زیستی برای جلوگیری از ورود، انتشار و استقرار آفات در کشور و همچنین پایش محموله‌های وارداتی در مبادی ورودی محور دیگر مأموریت این سازمان است.

سیاست‌های پیشگیرانه و واکنشی

جلیلی‌مقدم با بیان این‌که سیاست‌گذاری سازمان در دو مسیر موازی پیشگیرانه و واکنشی پیش می‌رود؛ اظهار داشت: در مسیر پیشگیرانه، پایش مستمر و پیش‌آگاهی به موقع مانع ورود و گسترش آفات قرنطینه‌ای شده و در مسیر واکنشی، بسته‌های راهبردی عملیاتی برای کاهش خسارت آفات رایج تدوین و اجرا می‌شود.

وی افزود: این بسته‌ها شامل ثبت و ترویج مصرف آفت‌کش‌های کم‌خطر و اختصاصی، حذف سموم پرخطر و وسیع‌الطیف، گسترش مبارزه غیرشیمیایی و بیولوژیک و توسعه شبکه‌های مراقبت و پیش‌آگاهی و هماهنگی با سازمان‌های ملی و بین‌المللی است.

 جلیلی‌مقدم تأکید کرد؛ همکاری و هماهنگی با بخش‌های خارج از وزارتخانه مانند گمرک و نیروی انتظامی و نیز بخش‌های داخلی وزارتخانه مانند ترویج، آموزش کشاورزی و معاونت‌های تولیدی برای دستیابی به اهداف ضروری است.

اجرای سیاست‌ها در میدان عمل

رئیس سازمان حفظ نباتات با توضیح این‌که سال گذشته در حوزه مبارزه با آفت سن، عملیات در سطح سه میلیون و ۱۷۰ هزار هکتار انجام شد و تنها ۱۰۲ هزار تن از ۱۲ میلیون تن گندم خریداری‌شده دچار سن‌زدگی شد؛ گفت: امسال هم با وجود شرایط بهاری نامساعد، از ۷/۵ میلیون تن گندم خریداری‌شده، حدود ۶۷ تا ۷۰ هزار تن دچار سن‌زدگی شد که کمتر از یک درصد کل خرید را تشکیل می‌دهد.

وی با اشاره به این‌که در سازمان حفظ نباتات، ظرفیت فرادستگاهی ارزشمندی به نام هیأت نظارت بر ثبت آفت‌کش‌ها فعالیت می‌کند، اظهار داشت: این هیأت شامل نمایندگان وزارت بهداشت، پزشکی قانونی، انستیتو تغذیه، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان دامپزشکی، مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی و اساتید دانشگاهی بوده و هیچ آفت‌کشی بدون تأیید آن ثبت یا تمدید نمی‌شود؛ چراکه خط قرمز ما حفظ سلامت انسان و محیط زیست است.

دستاوردها در کنترل آفات و سموم

جلیلی مقدم با بیان این‌که ثبت آفت‌کش‌های کم‌خطر با افزایش ۲۴ درصدی از ۲۹ فقره به ۳۶ فقره رسید و حذف سموم پرخطر از ۴ قلم به ۱۹ قلم افزایش یافت؛ افزود:  سطح مبارزه بیولوژیک و غیرشیمیایی نیز با رشد ۱۹ درصدی از یک‌میلیون و ۹۵۰ هزار هکتار به بیش از دو میلیون و ۳۲۰ هزار هکتار رسید.

 وی ادامه داد: در کنترل آفات قرنطینه‌ای مانند کرم برگخوار پاییزه، پایش دقیق و اقدام به موقع خسارت را به حداقل رسانده؛ همچنین ایستگاه‌های پیش‌آگاهی نوین از ۱۰ به ۱۶ ایستگاه افزایش یافت که رشدی ۶۰ درصدی را نشان می‌دهد.

نقش بین‌المللی و مرزبانی زیستی

جلیلی مقدم با اشاره به این‌که آفات مرز نشناخته و همه کشورهای عضو کنوانسیون بین‌المللی حفظ نباتات در پیشگیری و مهار آن‌ها همکاری دارند؛ افزود: سال گذشته بیش از ۶/۵ میلیون تن محصولات گیاهی تحت ضوابط قرنطینه‌ای صادر و در واردات بیش از ۲۵ میلیون تن محموله گیاهی در مبادی ورودی کشور توسط مأمورین قرنطینه گیاهی بازرسی شد؛ حجم محموله‌های ترانزیتی مشمول ضوابط قرنطینه‌ای بیش از دو میلیون تن بود.

دیپلماسی غذایی؛ تضمین تجارت پایدار

رئیس سازمان حفظ نباتات با تأکید بر این‌که دیپلماسی غذایی، به معنای استفاده از ابزار گفت‌وگو و همکاری بین‌المللی برای تضمین بهداشت گیاهی و در نهایت پایداری جریان تجارت، ستون پایداری تجارت کشاورزی است؛ اظهار داشت: این سازمان با توسعه همکاری‌های قرنطینه‌ای و امضای موافقت‌نامه‌ها، یادداشت‌های تفاهم و پروتکل‌های صادراتی، مسیر صادرات محصولات ایران را هموار کرده است.

جلیلی مقدم به تدوین دستورالعمل‌ سه‌جانبه صادرات سیب میان ایران، فیلیپین و سازمان غذا و دارو اشاره کرد و افزود: این دستورالعمل چارچوب دقیق قرنطینه‌ای، استانداردهای بهداشتی و روش‌های بازرسی را مشخص می‌کند تا از بروز هرگونه آلودگی و برگشت محموله جلوگیری شود.

 وی ادامه داد: تدوین دستورالعمل‌های صادرات کیوی به هند و چین، مرکبات به چین و محصولات گیاهی به اوراسیا نیز علاوه بر توسعه بازارهای صادراتی، به ارتقای موازین قرنطینه‌ای و بهداشت گیاهی و افزایش اعتماد خریداران خارجی کمک می‌کند.

چشم‌انداز ۱۴۰۴؛ کشاورزی پایدار و محصول ایمن

جلیلی مقدم با بیان این‌که پایش و نظارت مستمر بر چرخه عملکردی، در برنامه‌های آینده سازمان حفظ نباتات دیده شده گفت؛ تقویت تجربه‌های موفق گذشته، اصلاح ایرادات و موانع موجود و نیز الگوبرداری از تجارب بین‌المللی، از دیگر برنامه‌های آتی این سازمان است.

وی با اشاره به افزایش سطح کنترل‌های غیرشیمیایی و توسعه کنترل بیولوژیک، تنوع‌بخشی به سبد سموم و آفت‌کش‌ها با رویکرد تصویب سموم کم‌خطر و حذف سموم پرخطر، افزود: اجرای موارد ذکر شده و نیز تجهیز ایستگاه‌های قرنطینه گیاهی، گسترش شبکه پایش و واکنش سریع، بهره‌گیری از ظرفیت بخش خصوصی، کلینیک‌های گیاهپزشکی، انسکتاریوم‌ها ( مراکز پرورش حشرات مفید) و شرکت‌های دفع آفات عمومی و تعامل گسترده با بخش‌های تحقیقاتی و دانشگاهی جزو اهداف اصلی سازمان حفظ نباتات است.

رئیس سازمان حفظ نباتات کشور، تأکید کرد: در یک جمله، هدف این سازمان کشاورزی پایدار، محصول ایمن و حفظ محیط‌زیست است.

خبرنگار: شهرزاد مسعودی