برگزاری هفتمین هفته ملی کشاورزی و دانش
کتاب در مزرعه نفس می‌کشد
مراسم بزرگداشت هفتمین دوره هفته ملی کتاب روز دوشنبه ۲۶ آبان‌ماه برگزار شد و در آن بر اهمیت پژوهش و امنیت غذایی، نقش کتاب در انتقال دانش و پیوند پژوهش با مزرعه تأکید شد.
مراسم بزرگداشت هفتمین دوره هفته ملی کتاب کشاورزی و منابع طبیعی روز دوشنبه ۲۶ آبان با حضور معاون وزیر، نمایندگان مجلس و تعدادی از مدیران وزارت جهاد کشاورزی و همچنین مدیران فرهنگی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایانا، غلامرضا گل‌محمدی، در این مراسم با اشاره به جایگاه سازمان تات به‌عنوان مرجعیت علمی بخش کشاورزی و پشتوانه اصلی امنیت غذایی، گفت: «برنامه‌های این سازمان در چارچوب دو سند مهم برنامه هفتم پیشرفت و سند امنیت غذایی و با رویکرد حل مسئله، تغییر اقلیم و بحران آب تنظیم شده است.»
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) با بیان این‌که تنها ۱۷ درصد اعضای هیئت علمی بخش کشاورزی در سازمان تات فعالیت می‌کنند، تأکید کرد: «اما بیش از ۵۰ درصد انتشارات علمی و ترویجی این حوزه ازجمله کتاب‌ها، درسنامه‌ها، نشریات و دستورالعمل‌ها در این سازمان تولید می‌شود.»
معاون وزیر جهاد کشاورزی افزود: «در سال ۱۴۰۳ انتشار کتاب‌ها ۹ درصد و انتشار نشریات و دستورالعمل‌های ترویجی ۵۰ درصد افزایش یافته و بخش کشاورزی ایران در پایگاه‌های علم‌سنجی مانند سایپاگو و اسکوپوس رتبه نخست منطقه و رتبه ۱۶ جهانی را کسب کرده است.»
او با اشاره به استقرار بیش از ۶۰۰ هسته فناور و شرکت دانش‌بنیان در سازمان تات به‌عنوان دستاوردهای مهم و نیز آغاز به کار «مرکز پایش تولید کشاورزی»، اظهار داشت: «این مرکز با بهره‌گیری از هوشمندسازی، هوش مصنوعی و ظرفیت دانشگاه‌ها، چهار سامانه «تصمیم‌یار الگوی کشت»، «مزرعه من»، «شناسنامه محصولات کشاورزی» و «پایش دقیق سطح کشت» را به‌صورت همزمان راه‌اندازی کرده است؛ سامانه‌ای که قادر است انحرافات الگوی کشت مانند افزایش سطح کشت پیاز در جیرفت از ۹ هزار به بیش از ۲۳ هزار هکتار را پیش از بحران به وزارت جهاد کشاورزی هشدار دهد و با بهره‌گیری از ۳۸ هزار ایستگاه هواشناسی مجازی، اخطارها را مستقیماً به کشاورزان ارسال کند.»
گل‌محمدی با تأکید بر آین‌که حضور ۱۲۵۰ محقق معین و ۱۰۰ پژوهشگر مروج ارشد در کنار کشاورزان نشانه پیوند فعال پژوهش و مزرعه است، به برنامه اصلاح ساختار سازمانی ماده ۳۳ اشاره کرد و توضیح داد: قرار است در مراکز جهاد کشاورزی یک تا دو کارشناس به‌عنوان نیروی تات مستقر شوند تا حلقه اتصال کامل میان پژوهش، ترویج و تولید باشند.
رئیس سازمان تات سخنان خود را با جمله‌ای از ویکتور هوگو پایان داد که «درهای علم باید باز باشد، هر جا که مزرعه و انسان هست، آنجا باید کتاب باشد».
سابقه اطلاع‌رسانی علمی و ایجاد کتابخانه ملی کشاورزی
در این مراسم همچنین سید مهدی تقوی، بنیان‌گذار مرکز اطلاع‌رسانی و خدمات علمی جهاد سازندگی با تأکید بر سابقه فعالیت خود در حوزه اطلاع‌رسانی علمی و کتاب در این وزارتخانه ، گفت: «از سال ۷۲ با تشکیل مرکز اطلاع‌رسانی خدمات علمی جهاد سازندگی، این مرکز به بیش از ۶ هزار محقق وزارت جهاد خدمات اطلاعاتی ارائه و حدود ۵۰ مرکز تحقیقاتی حوزه کشاورزی را پوشش داد تا صرفه‌جویی در زمان و منابع پروژه‌های تحقیقاتی محقق شود.»
و مدیر شرکت ایران فان، با اشاره به ادغام جهاد سازندگی و وزارت جهاد کشاورزی، افزود: «پیشنهاد ایجاد کتابخانه ملی کشاورزی که اکنون در یک تالار مجزا در دسترس است، از جمله اقدامات اثرگذار در حمایت از پژوهش‌های کشاورزی و توسعه منابع علمی در این حوزه بوده است.»
کتاب، ابزار مقدس آموزش و مبارزه با جهل
حافظیان نماینده رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نیز در این مراسم با تأکید بر جایگاه کتاب و کتابداری در آموزش و انتقال دانش، گفت: «همه ما خادم عالی‌ترین ابزار آموزش هستیم و کتاب مقدس‌ترین وسیله‌ای است که بشر از طریق آن یافته‌ها و دانش خود را در اختیار دیگران قرار داده است.»
او اظهار داشت: «فعالیت در مسیر نشر علم و کتابداری، در واقع مبارزه با جهالت و تلاشی برای ارتقای سطح دانش جامعه است و نویسندگان، دانشمندان و همه کسانی که آثار خود را از طریق کتاب به اشتراک می‌گذارند، نقش مهمی در بهبود آگاهی بشر و درمان جهالت جامعه داشته‌اند.»
پیوند تاریخی کتاب و کشاورزی و حفظ میراث علمی کشور
رئیس خانه کتاب ایران در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز از دیگر سخنرانان مراسم بزرگداشت هفتمین دوره هفته ملی کتاب با اشاره به پیشینه عمیق کتاب و کتاب‌خوانی در فرهنگ و تمدن ایران، گفت: «ایران را با آثار بزرگانش می‌شناسند و کتاب از آغاز تمدن ما تا امروز ابزار ماندگاری دانش و فرهنگ بوده است.»
ابراهیم حیدری بیان کرد: «نمایشگاه‌های کتاب و میزان فروش عناوین نشان می‌دهد که مردم همچنان با کتاب پیوند داشته و لازم است سخنرانان و مسئولان بر اساس شاخص‌های معتبر داخلی و بین‌المللی درباره وضعیت مطالعه سخن بگویند.»
او با اشاره به پیوند تاریخی کتاب و کشاورزی تصریح کرد: «کشاورزی از نظام‌های سنتی آبیاری تا میراث قنات‌ها که دانش آن توسط پژوهشگران و نویسندگان منتقل شده، بخش مهمی از تاریخ و هویت ایران است.»
رئیس خانه کتاب ایران در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: این وزارتخانه و خانه کتاب برای همکاری در راه‌اندازی «تاریخ شفاهی کشاورزی و منابع طبیعی ایران» آمادگی کامل دارند تا روایت‌های محلی، شیوه‌های کشاورزی و تجربیات نسل‌های گذشته را به‌صورت مستند حفظ و مکتوب کنند.
حیدری این تلفیق میان حوزه کتاب و کشاورزی را اقدامی امیدآفرین دانست و ضمن قدردانی از برگزارکنندگان هفته کتاب کشاورزی، توصیه کرد: «کتاب بخوانیم برای ایران؛ چرا که امروز حفظ این سرزمین برای ما از هر چیز مهم‌تر است.»
امنیت آب، پیش‌نیاز امنیت غذایی و چالش‌های کشاورزی
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی نیز با تأکید بر این که هفتمین دوره هفته کتاب کشاورزی می‌تواند آغازگر رویکردی جدید در تقویت امنیت غذایی باشد، اظهار داشت: «امنیت آب پیش‌نیاز مستقیم امنیت غذایی است»
عضو کمیسیون کشاورزی با یادآوری وضعیت کشور در مواجهه با بحران آب، چالش‌های ژئوپولیتیکی و محدودیت‌های ایجادشده در تأمین نهاده‌ها، گفت: «این شرایط ضرورت تحقق الزامات برنامه هفتم پیشرفت را دوچندان کرده است.»
نادرقلی ابراهیمی عملکرد سال اول برنامه را در حوزه‌های مختلف ازجمله کشاورزی و آب «نامطلوب» ارزیابی کرد و افزود: «تحقق سه درصد از رشد اقتصادی هشت‌درصدی کشور باید از مسیر «دانش‌بنیان، نرم‌افزار محور و افزایش بهره‌وری» در بخش کشاورزی و منابع طبیعی محقق شود.»
او با انتقاد از کمبود سرمایه‌گذاری و تحریم‌های داخلی، تأکید کرد: «بخش کشاورزی با وجود سهم کمتر از ۲.۵ درصد از منابع عمومی کشور، همچنان بار تأمین امنیت غذایی را بر دوش می‌کشد و نیازمند توجه جدی‌تر در بودجه است.»
ابراهیمی ضمن اشاره به ظرفیت‌های مغفول قانون جهش تولید دانش‌بنیان، اظهار داشت: «مواد قانونی مربوط به تأمین مالی، مالیات صادرات مواد خام و بازگشت ارزهای حاصل از صادرات از منابع مهم توسعه بوده که به‌درستی اجرا نشده است.»
او با تأکید بر نقش حیاتی بخش تحقیق، ترویج و مجموعه‌های نرم‌افزاری وزارت جهاد کشاورزی، خواستار برنامه‌ریزی جسورانه‌تر شد و افزود: «محدودیت منابع نداریم؛ مشکل، ضعف در مدیریت منابع است.»
عضو کمیسیون کشاورزی با اشاره به مسئولیت خود در کمیته آب مجلس، ضرورت اجرای کامل احکام قانونی درباره استفاده صنایع از آب برگشتی، توسعه آبیاری نوین و گلخانه‌ها را یادآور شد و گفت: «تحقق این موارد می‌تواند پایداری امنیت غذایی کشور را تضمین کند.
ابراهیمی ضمن قدردانی از برگزارکنندگان هفته کتاب کشاورزی، تأکید کرد: «مجموعه‌های علمی و پژوهشی حاضر در این نشست قادرند خدماتی ماندگار برای آینده کشور رقم زده و تحقق فرمایش رهبر انقلاب در زمینه «سرمایه‌گذاری برای تولید» را به یک حرکت عملی و مؤثر تبدیل کنند.»
اهمیت کتاب در عصر هوش مصنوعی و حکمرانی فرهنگی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در این مراسم ضمن گرامیداشت هفته کتاب و تقدیر از برگزارکنندگان نشست کتاب کشاورزی و منابع طبیعی، ضرورت توجه دوباره به کتاب را در عصر هوش مصنوعی و رسانه‌های چندرسانه‌ای یادآور شد و تأکید کرد: «با وجود گسترش پلتفرم‌ها، هنوز هیچ منبعی جایگزین اعتبار کتاب و مجله نشده است.»
عبدالحسین خسروپناه با اشاره به این‌که معجزه پیامبر اسلام کتاب است و حکمرانی پیامبر حکمرانی فرهنگی بر پایه «قلم و کتاب» بوده، کتاب‌های حوزه کشاورزی و منابع طبیعی را تلاشی برای تبدیل «کتاب تکوین الهی» به «کتاب تدوین» دانست تا نعمت‌های الهی و نظام طبیعت به‌درستی شناخته و برای حکمرانی کشاورزی به‌کار گرفته شوند.
او با بیان این‌که اساتید دانشگاه و محققان بخش کشاورزی بر اساس همین منابع علمی، «سند امنیت غذایی» کشور را تدوین کرده‌اند، از اجرا نشدن این سند در وزارت جهاد کشاورزی انتقاد کرد و گفت: «بسیاری از راه‌های عملیاتی‌سازی آن نیاز به پول ندارد و تنها به تدبیر و مدیریت نیازمند است».
او با اشاره به گلایه‌های مسئولان درباره کمبود منابع مالی، تأکید کرد: «بخش مهمی از منابع کشور سرگردان است و باید در خدمت حکمرانی کشاورزی قرار گیرد.»
خسروپناه با مقایسه ساختار آموزشی وزارت بهداشت و کشاورزی، خواستار پیاده‌سازی الگوی آموزش میدانی در کشاورزی شد و افزود: «با وجود ۱۲ هزار عضو هیئت علمی کشاورزی و ۱۸۰۰ نفر در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دانشجویان این حوزه باید در «زمین کشاورزی واقعی» آموزش ببینند تا نتایج پژوهش‌ها از مرحله مقاله ISI فراتر رفته و به «تولید فناوری» و ارتقای رتبه جهانی ایران در صنایع و ثبت اختراع کشاورزی منتج شود.»
او نسبت به تفکیک مراکز پژوهشی از دستگاه‌های اجرایی و تبعات آن هشدار داد و تأکید کرد: «جدایی این مراکز، پیوند پژوهش با مزرعه را تضعیف می‌کند.»
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اهمیت تربیت نسل جدید، تولید کتاب کشاورزی ویژه کودکان و نوجوانان را یکی از نیازهای جدی کشور دانست و خواستار تقویت این حوزه شد.
دیدگاه تان را بنویسید