بیش از ۷۰ درصد ضایعات بنه زعفران به نشاسته قابل استفاده تبدیل شد/ بازده محصول ۲/۸ برابر انواع تجاری

سودابه عین افشار در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا با بیان این‌که با توجه به سطح زیرکشت زعفران در ایران، سالانه مقادیر زیادی بنه با قطرهای متفاوت تولید می‌شود که بخش قابل‌توجهی از آن به دلیل وزن پایین بلااستفاده می‌ماند، افزود: در حالی که این بنه‌ها حاوی بیش از ۷۰ درصد نشاسته بوده و می‌تواند به‌عنوان منبعی ارزشمند در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرد.

عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی با اشاره به این‌که بنه‌های دارای وزن کمتر از شش گرم توان گلدهی نداشته و تنها بنه‌های درشت‌تر برای کشت مجدد مصرف می‌شود؛ اظهار داشت: با توجه به بحران آب و گرایش کشاورزان به کشت زعفران، در آینده میزان ضایعات بنه به‌طور تصاعدی افزایش خواهد یافت و این امر ضرورت بهره‌گیری از آن‌ها در صنایع گوناگون را دوچندان می‌کند.

عین افشار با بیان این‌که در پروژه‌ای تحقیقاتی نشاسته از ضایعات بنه زعفران استخراج و برای بهبود خواص عملکردی تحت تیمارهای فیزیکی شامل حرارت و فناوری فراصوت قرار گرفت؛ توضیح داد: در این فرایند نشاسته ژلاتینه طی شرایط بهینه با شدت ۱۰۰، دمای ۵۰ درجه سانتی‌گراد و مدت ۲۰ دقیقه تهیه شد و نتایج حاصل نشان داد خصوصیات فیزیکوشیمیایی نشاسته حاصل نسبت به نشاسته خام بهبود چشمگیری داشته و قابل مقایسه با نمونه‌های تجاری است.

وی ادامه داد: نشاسته ژلاتینه تولیدشده به دلیل قابلیت حل شدن در آب سرد و ایجاد غلظت، کاربرد گسترده‌ای در صنایع غذایی از جمله نودل‌های فوری، سوپ‌ها و سس‌های آماده، شیرینی و شکلات، محصولات گوشتی و غذای کودک داشته و همچنین می‌تواند در صنایع داروسازی به‌عنوان چسباننده، پرکننده و عامل متلاشی‌کننده قرص‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

عین افشار با اشاره به این‌که تولید نشاسته ژلاتینه از بنه زعفران با محدودیت‌هایی همچون منابع محدود، هزینه بالای بنه نسبت به نشاسته‌های متداول، پیچیدگی ترکیب شیمیایی، دشواری مقیاس‌پذیری و نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه زیاد روبه‌رو است؛ گفت: با این حال ارزش افزوده بالای این محصول، آن را به رقیبی جدی برای نمونه‌های وارداتی تبدیل می‌کند.

وی با بیان این‌که بر اساس ارزیابی‌های اقتصادی، قیمت تمام‌شده نشاسته پری‌ژلاتینه بنه زعفران با استفاده از فناوری فراصوت حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار ریال برآورد شده است که در مقایسه با انواع تجاری بیش از دو و نیم برابر ارزان‌تر بوده و قابلیت جایگزینی با محصولات وارداتی را دارد؛ خاطرنشان کرد: این پروژه به مرحله‌ای رسیده که فناوری آن آزمایش‌های موفق را پشت سر گذاشته و اکنون آماده تولید صنعتی و واگذاری به بخش خصوصی است.

عین‌افشار تأکید کرد: استفاده از این فناوری ضمن کاهش ضایعات، تکمیل زنجیره ارزش زعفران، ایجاد اشتغال در صنایع تبدیلی، جلوگیری از خام‌فروشی و تقویت اقتصاد روستایی، می‌تواند زمینه خودکفایی در تأمین نشاسته ژلاتینه و توسعه صادرات را فراهم کند.

خبرنگار: شهرزاد مسعودی