کشاورزان برای تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی آموزش ببینند

امید رحمتی در گفت‌‎وگو با خبر نگار ایانا با اشاره به این‌که تاب‌آوری یکی از مفاهیم کلیدی در مدیریت مخاطرات طبیعی است که نقش بسیار مهمی در کاهش ریسک و افزایش پایداری جامعه کشاورزان و بهره‌برداران منابع طبیعی دارد؛ گفت: ریسک مخاطرات طبیعی ترکیبی از بزرگی خطر، میزان آسیب‌پذیری و ارزش عناصر در معرض خطر است که در میان این موارد، آسیب‌پذیری نقش محوری داشته و تاب‌آوری به‌عنوان یکی از شاخص‌های اصلی آن شناخته می‌شود.

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان ادامه داد: با افزایش تاب‌آوری، آسیب‌پذیری کاهش یافته و به تبع آن ریسک ناشی از مخاطرات طبیعی مانند سیل، خشکسالی، سرمازدگی و طوفان کمتر می‌شود.

رحمتی با بیان این‌که تاب‌آوری دارای ابعاد مختلفی چون اجتماعی، اقتصادی، نهادی و زیرساختی است؛ گفت: بعد اجتماعی شامل شاخص‌هایی مانند سطح سواد، همکاری و اعتماد در جامعه بوده و بعد اقتصادی مربوط به قدرت مالی و ثبات شغلی کشاورزان است؛ به‌طوری‌که کشاورزان دارای وضعیت اقتصادی بهتر، توان بالاتری برای مقابله با شوک‌های محیطی دارند.

وی با اشاره به این‌که بعد نهادی مرتبط با وجود نهادهای محلی مانند دهیاری‌ها و شوراها است که نقش ارتباطی بین مردم و دستگاه‌های اجرایی را دارد؛ افزود: بعد زیرساختی شامل امکاناتی مانند جاده، اینترنت، خدمات درمانی و آموزشی است که به پایداری جوامع کشاورزی کمک می‌کند.

رحمتی با بیان این‌که کشاورزی کشور با مشکلاتی در منابع پایه مانند آب، خاک و هوا مواجه است؛ گفت: فرسایش و تخریب خاک، بهره‌برداری بیش از حد از منابع آب سطحی و زیرزمینی و روش‌های کشاورزی نامناسب سلامت این منابع حیاتی را تهدید می‌کند. 

وی ادامه داد: تغییرات اقلیمی، کاهش بارش برف و تغییر الگوی بارندگی موجب شده بارش‌ها بیشتر به صورت باران بوده و شدت بارندگی‌ها افزایش یابد که این امر باعث وقوع سیلاب‌های ناگهانی و آسیب به زیرساخت‌ها و اراضی کشاورزی شده است.

رحمتی اظهار داشت: تدوین برنامه‌های جامع الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی و منطقه‌ای، استفاده از فناوری‌های نوین مانند سیستم‌های آبیاری هوشمند، گلخانه‌های مجهز و فناوری‌هایی که به نگهداری رطوبت خاک کمک می‌کند، از مهم‌ترین راهکارها برای مقابله با این چالش‌ها است.

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان گفت: در پروژه‌ای موفق که با همکاری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی و اداره کل منابع طبیعی این استان انجام شد، نقشه‌ای از میزان تاب‌آوری و آسیب‌پذیری دهستان‌های مختلف در برابر مخاطرات سیل تهیه شده است که به دستگاه‌های اجرایی جهت برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای حمایت از بخش کشاورزی و کاهش ریسک مخاطرات کمک می‌کند.

وی بر اهمیت همکاری بین مراکز تحقیقاتی، دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی تاکید کرد و افزود: این همکاری‌ها با نیازسنجی دقیق و حمایت مالی مناسب می‌تواند توسعه و بهبود فعالیت‌های کشاورزی و منابع طبیعی را تسهیل کند.

رحمتی خاطرنشان کرد: آموزش کشاورزان و بهره‌برداران به ویژه در زمینه تغییرات اقلیمی و استفاده از فناوری‌های نوین، نقش کلیدی در افزایش تاب‌آوری و توانمندی آنها در مواجهه با مخاطرات طبیعی دارد و تقویت ابعاد اجتماعی، اقتصادی، نهادی و زیرساختی همراه با بهره‌گیری از فناوری‌های جدید و آموزش‌های هدفمند، راهی مطمئن برای تضمین پایداری کشاورزی و امنیت غذایی کشور است.

خبرنگار: شهرزاد مسعودی