راز تولید گوجه‌فرنگی سالم در «مدیریت تلفیقی» نهفته است

حسن جعفری، روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایانا هشدار داد: آفت میوه‌خوار گوجه‌فرنگی یکی از مخرب‌ترین و همه‌گیرترین آفات در مزارع گوجه‌فرنگی ایران و جهان محسوب می‌شود که در صورت مدیریت نادرست، خسارتی تا سقف ۹۳ درصد را به محصول وارد می‌کند. 
وی با اشاره به طیف گسترده میزبانی این آفت افزود: این حشره محدود به گوجه‌فرنگی نیست و با داشتن دامنه میزبانی بسیار وسیع، به بیش از ۲۰۰ گونه گیاهی از جمله پنبه، توتون، ذرت، بادمجان، حبوبات و پسته خسارت وارد می‌کند. 
جعفری خسارت اصلی این آفت را متوجه قسمت‌های بارور گیاه دانست و تصریح کرد: لارو این حشره بیشتر به میوه‌های سبز و نرسیده گوجه‌فرنگی حمله می‌کند و با نفوذ به درون میوه، مسیر را برای ورود عوامل بیماری‌زای ثانویه باز می‌کند که در نهایت منجر به پوسیدگی کامل و عدم قابلیت فروش محصول می‌شود. هر لارو می‌تواند به تنهایی بین ۱۶ تا ۲۰ میوه را آلوده کند.

لزوم تغییر نگاه از کنترل شیمیایی محض به مدیریت تلفیقی
 کارشناس مرکز تحقیقات خوزستان با بیان اینکه کنترل این آفت به دلیل قدرت تولیدمثل بالا و بروز سریع مقاومت نسبت به حشره‌کش‌ها بسیار دشوار است، خاطرنشان کرد: رویکرد قدیمی مبارزه صرفاً شیمیایی دیگر جوابگو نیست و باید با اجرای برنامه مدیریت تلفیقی این آفت را مهار کرد. 

راهکارهای عملی برای مهار آفت 
وی کنترل زراعی را نخستین گام مؤثر برشمرد و گفت: شخم عمیق پس از برداشت برای نابودی شفیره‌های زمستان‌گذران، جمع‌آوری و معدوم‌سازی میوه‌های آلوده و استفاده از نشاء سالم، پایه‌های اصلی این بخش هستند. جالب اینجاست که استفاده از کود کلسیم علاوه بر کاهش پوسیدگی گلگاه، مقاومت گیاه را در برابر این آفت نیز افزایش می‌دهد.
جعفری بر لزوم پایش مستمر مزارع تأکید و اظهار داشت: چون لارو به سرعت وارد میوه می‌شود، سمپاشی پس از نفوذ بی‌اثر است. بنابراین کشاورزان باید به طور مرتب برگ‌های زیرین و قاعده میوه‌ها را برای ردیابی تخم و لاروهای جوان بررسی کنند. استفاده از تله‌های فرمونی و نوری برای تعیین زمان دقیق مبارزه و شکار انبوه حشرات کامل نیز بسیار توصیه می‌شود. 

کنترل زیستی؛ محور اصلی برنامه مدیریت آفت
این کارشناس، کنترل زیستی را هسته مرکزی برنامه مدیریت این آفت عنوان کرد و ادامه داد: رهاسازی زنبور مفید براکون که لارو آفت را پارازیته می‌کند، بسیار مؤثر است. زمان بهینه برای این کار، دو هفته پس از اولین شکار در تله‌های فرمونی است. 
وی همچنین استفاده از سموم میکروبی مانند Bacillus thuringiensis (BT) را پیشنهاد داد و توضیح داد: این باکتری برای لارو حشره کشنده است، اما باید توجه داشت که نور خورشید آن را از بین می‌برد. بنابراین سمپاشی باید در بعدازظهر انجام شود و برای نتیجه‌گیری بهتر، یک هفته بعد تکرار شود. 

هشدار درباره مصرف بی‌رویه سموم 
جعفری در پایان در مورد کنترل شیمیایی هشدار داد: استفاده از سموم باید تنها به عنوان آخرین راهکار و با انتخاب آفت‌کش‌های توصیه‌شده و ثبت‌شده باشد. رعایت تناوب در استفاده از سموم با گروه‌های مختلف اثر برای جلوگیری از ایجاد مقاومت در آفت، امری حیاتی است. موفقیت در مهار این آفت در گرو هماهنگی و اجرای همزمان این روش‌ها در قالب یک برنامه مدیریت تلفیقی است.