بتن پارچه‌ای نوآوری مؤثر برای توسعه زیرساخت‌های کشاورزی ایران است

علی مختاران در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایانا با بیان این‌که یکی از چالش‌های اساسی کشاورزی در ایران، مدیریت منابع آبی و بهینه‌سازی زیرساخت‌های آبیاری است؛ گفت: بتن پارچه‌ای، فناوری نوینی که در ابتدا برای مصارف نظامی در کشورهای غربی طراحی شده بود، امروز با تلاش متخصصان داخلی به ابزاری کارآمد برای توسعه پایدار کشاورزی کشور تبدیل شده است.

عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات فنی مهندسی کشاورزی افزود: این فناوری که با همکاری دانشگاه امام حسین و قرارگاه خاتم‌الانبیا بومی‌سازی شده، در کاهش تلفات آب در کانال‌های آبیاری نقش بسزایی دارد و به‌عنوان یک راه‌حل مقرون‌به‌صرفه و مؤثر شناخته می‌شود.

وی با اشاره به این‌که بتن پارچه‌ای متشکل از لایه فیبر سه بعدی و سیمان مخصوص  بهمراه لایه زیرین ضد آب نظیر UPVC، ژئوممبران و یا ژئوسنتتیک است که از نفوذ آب به خاک جلوگیری می‌کند؛ افزود: این محصول در هنگام نصب، به‌صورت رول‌های آماده عرضه می‌شود که پس از پهن شدن در کانال، با مرطوب کردن سیمان درون آن، به شکل سازه‌ای محکم و یکپارچه تبدیل می‌شود. 

مختاران ادامه داد: استفاده از این فناوری در کانال‌های آبیاری درجه سه و چهار  که کانال‌های آبیاری فرعی است؛ به دلیل نصب سریع و سهولت اجرا، مورد استقبال قرار گرفته است.

عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات فنی مهندسی کشاورزی تصریح کرد: بتن پارچه‌ای در مقایسه با بتن‌های سنتی، چندین مزیت کلیدی دارد؛ از جمله این فناوری به‌واسطه وزن سبک و قابلیت حمل آسان، امکان اجرای پروژه‌ها در مناطق صعب‌العبور را فراهم کرده است. 

وی افزود: یکی از ویژگی‌های مهم این محصول، قابلیت تولید در عرض‌های مختلف است که امکان پوشش یکپارچه کانال‌ها را فراهم کرده و موجب کاهش هزینه‌ها و زمان اجرای پروژه می‌شود.

مختاران ادامه داد: استفاده از پیچ‌ و چسب‌های نانویی مخصوص برای اتصال رول‌ها، مانع از نشت آب در محل اتصالات شده که این ویژگی باعث کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی تلفات آب نسبت به بتن‌های سنتی شده است. 

وی افزود: علاوه بر این، سطح صاف بتن پارچه‌ای از رشد علف‌های هرز جلوگیری کرده و به کاهش نیاز به نگهداری و نظافت کانال‌ها کمک می‌کند.

مختاران با بیان این‌که پروژه‌های نمونه این فناوری در استان‌هایی نظیر خراسان جنوبی، ایلام، گلستان، البرز، زنجان و قم اجرا شده و نتایج مثبتی را به همراه داشته است؛ گفت: کاهش چشمگیر هدررفت آب، صرفه‌جویی در مصرف انرژی برای انتقال آب و افزایش کارایی سیستم‌های آبیاری از جمله نتایج این طرح‌ها است. 

وی ادامه داد: با این حال، چالش‌های اجرایی نیز از جمله لزوم دقت در نصب و جلوگیری از چروکیدگی رول‌ها وجود دارد؛ بطوریکه هرگونه اشتباه در نصب می‌تواند ضریب زبری کانال را افزایش داده و عملکرد کلی سیستم را تحت تأثیر قرار دهد.

مختاران با اشاره به این‌که یکی از الزامات اساسی برای بهره‌برداری کامل از پتانسیل‌های بتن پارچه‌ای، افزایش ظرفیت تولید آن و ایجاد کارگاه‌های بیشتر برای تولید است؛ گفت: این محصول، علاوه بر کاهش هزینه‌ها، امکان اجرای پروژه‌های وسیع‌تر را فراهم خواهد کرد.

وی با تأکید بر این‌که بتن پارچه‌ای نه‌تنها در مدیریت منابع آبی، بلکه در توسعه پایدار زیرساخت‌های کشاورزی نیز نقشی کلیدی ایفا می‌کند؛ افزود: این فناوری می‌تواند راه‌حل مناسبی برای مقابله با بحران آب در کشور بوده و زیرساخت‌های کشاورزی ایران را به سطح بالاتری از کارایی و پایداری برساند.

خبرنگار: شهرزاد مسعودی