درخت زیتون گزینه‌ای ایده‌آل برای مناطق کم‌آب است/ لزوم دستیابی یه ارقام مقاوم به خشکی

علی‌اصغر زینانلو در گفت‌وگو با ایانا با اشاره به این‌که زیتون به دلیل مقاومت بالا به خشکی و کارایی مصرف آب، یکی از گزینه‌های مناسب برای کشت در مناطق کم‌آب است؛ افزود:  نیاز آبی زیتون به طور قابل‌توجهی کمتر از سایر درختان میوه است و تقریباً 30 درصد درختان میوه هسته‌دار و 50 درصد مرکبات را شامل می‌شود.

عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات علوم باغبانی توضیح داد:  بهره‌وری فیزیکی به معنای مقدار محصول تولیدی به ازای مقدار آب مصرفی بوده و بهره‌وری اقتصادی درآمد حاصل از محصول به ازای هر واحد حجم آب مصرفی است. 

وی افزود: در ایران میزان بهره‌وری مصرف آب در زیتون به طور متوسط بین ۰/۹ تا ۱ گزارش شده است.

زینانلو با اشاره به این‌که گرم شدن هوا، افزایش تبخیر، کاهش بارندگی، شوری آب، پایین بودن راندمان آبیاری و استفاده از روش‌های سنتی،چالش‌های اصلی مدیریت آب در باغ‌های زیتون است؛ تأکید کرد: تنها ۳۵ درصد باغ‌های زیتون ایران به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز بوده و این مسئله موجب کاهش بهره‌وری آب شده است.

وی افزود: خرد بودن اراضی و سنتی بودن برخی باغ‌ها، همراه با مشاع بودن منابع آبی، از دیگر عواملی است که بهره‌وری مصرف آب را کاهش می‌دهد. 

زینانلو ادامه داد: در برخی مناطق، آبیاری بیش از نیاز زیتون نیز مشکل‌آفرین شده و بهره‌وری اقتصادی را پایین آورده است.

وی برای بهبود مصرف آب، روش‌هایی مانند آبیاری قطره‌ای و قطره‌ای زیرسطحی که راندمان  بالایی دارد را توصیه کرده و گفت: کم‌آبیاری در دوره سخت شدن هسته زیتون تا 30 درصد و محلول‌پاشی کائولین 5 درصد برای کاهش تبخیر و خنک کردن برگ‌ها از دستاوردهای مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی است. زینانلو با بیان این‌که بیش از 90 درصد باغ‌های زیتون دنیا به صورت دیم کشت می‌شود؛ گفت: در ایران که  زیتون در بیش از ۹۰درصد باغ‌ها به صورت آبی کشت می‌شود؛ تحقیقات بیشتری در زمینه انتخاب ارقام مقاوم به خشکی ضروری است. 

وی افزود: در حال حاضر، بیش از 200 رقم و ژنوتیپ زیتون در ایستگاه تحقیقات طارم موجود بوده که شرایط را برای انتخاب ارقام مناسب فراهم کرده است.

عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات علوم باغبانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی و حفظ تولید زیتون ضمن پیشنهاد راهکارهایی مانند استفاده از روش‌های کم‌آبیاری، تعیین دقیق نیاز آبی، استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای سطحی و زیرسطحی، کشت ارقام پرمحصول و متحمل به خشکی و مدیریت کف باغ، افزود: به‌کارگیری مالچ، احداث بادشکن و کنترل دقیق آفات نیز می‌تواند بهره‌وری مصرف آب را افزایش دهد.

وی با معرفی مگس زیتون به‌عنوان مهم‌ترین آفت این محصول، ضمن بیان این‌که خسارت این آفت در ارقام روغنی تا 80 درصد و در ارقام کنسروی تا 100 درصد گزارش شده است؛ گفت: استفاده از کائولین، تله‌های فرمونی و ارقام زودرس به‌عنوان تله، از جمله روش‌های مبارزه با این آفت است.

زینانلو با تأکید بر این‌که بهره‌وری مصرف آب در زیتون نیازمند مدیریت بهینه آبیاری، تغذیه مناسب، استفاده از ارقام مقاوم و ارتقای دانش باغداران است؛ افزود: با اجرای راهکارهای پیشنهادی می‌توان بهره‌وری مصرف آب را افزایش داد و تولید پایدار زیتون را تضمین کرد.

خبرنگار: شهرزاد مسعودی