اجرای دقیق الگوی کشت ملی شرط تحقق امنیت غذایی کشور است

علیرضا توکلی در این مراسم  با حضور معاون زراعت وزیر جهاد کشاورزی برگزار شد، با اشاره به تکالیف قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران، به‌ویژه ماده ۳۳، اظهار کرد: بر اساس این قانون، برنامه تولید بهینه الگوی کشت باید در قالب یک برنامه پنج ساله و متناسب با شرایط اقلیمی، منابع آب و خاک، مزیت‌های نسبی و شرایط اقتصادی هر حوضه آبخیز و دشت تدوین شود و تمامی حمایت‌های قیمتی و غیرقیمتی دولت نیز باید بر مبنای این برنامه اعمال شود.

وی افزود: حمایت از کشاورزان صرفاً در صورت رعایت الگوی کشت مصوب امکان‌پذیر است و ارائه هرگونه خدمات یا حمایت خارج از این چارچوب، طبق قانون به منزله تصرف غیرقانونی در اموال عمومی تلقی می‌شود.

مسئول دبیرخانه الگوی کشت کشور با اشاره به بازخوردهای دریافتی از استان‌ها گفت: بر اساس این بازخوردها، برنامه‌ها و اولویت‌های الگوی کشت به‌روزرسانی شده و تلاش داریم اسناد مربوط به گلخانه‌ها و گیاهان دارویی را نیز در سال جاری نهایی کنیم.

توکلی کاهش شدید دسترسی به منابع آب را یکی از چالش‌های اساسی بخش کشاورزی دانست و تصریح کرد: پیش‌بینی می‌شود  با کاهش منابع آب در افق ۱۴۱۱ ایم میزان به حدود ۵۱ میلیارد مترمکعب برسد، اما این وضعیت عملاً در سال‌های ۱۴۰۴ و ۱۴۰۵ محقق شده، در حالی که تکالیف کشور در حوزه تأمین غذا کاهش نیافته است و این شرایط، مسئولیت ما در قبال امنیت غذایی را سختتر می‌کند.

وی از ایجاد بانک اطلاعاتی جامع و یکپارچه بخش کشاورزی خبر داد و گفت: این بانک اطلاعاتی یکی از ارزشمندترین زیرساخت‌های داده‌ای کشور در حوزه کشاورزی است و نقش مهمی در تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری دارد.

توکلی با تأکید بر لزوم همکاری همه دستگاه‌ها و نهادها برای موفقیت الگوی کشت، اظهار کرد: اجرای موفق این برنامه نیازمند حمایت فرادستگاهی است و بدون ساماندهی وضعیت چاه‌های کشاورزی کشور، تحقق اهداف الگوی کشت امکان‌پذیر نخواهد بود.

وی با استناد به آمار شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: از مجموع ۹۳۲ هزار و ۴۳۹ حلقه چاه کشاورزی کشور، بیش از ۵۳۵ هزار حلقه فاقد پروانه بهره‌برداری هستند و حدود ۱۰۰ هزار حلقه نیز غیرفعال‌اند که برداشت آن‌ها معادل ۸.۳ میلیارد مترمکعب از مجموع ۳۶ میلیارد مترمکعب برداشت بخش کشاورزی از منابع آب زیرزمینی است. این وضعیت، فرونشست زمین را به تهدیدی جدی برای امنیت زیستی کشور تبدیل کرده است.

مسئول دبیرخانه الگوی کشت کشور، کاهش مصرف آب، حفظ و ارتقای تولید، افزایش بهره‌وری، جایگزینی کشت گیاهان راهبردی و دارویی، توسعه گلخانه‌های مبتنی بر بازار هدف، جلوگیری از توسعه غیرهدفمند دام و طیور و تمرکز بر جهش تولید در دیمزارها را از مهم‌ترین رویکردهای برنامه الگوی تولید ملی برشمرد.

توکلی از تحقق ۸۲ درصدی الگوی کشت در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ و افزایش آن به ۸۵ درصد در سال بعد خبر داد و گفت: این روند به‌صورت مستمر در حال رصد و پایش است.

وی با تشریح برنامه‌های سال ۱۴۰۴، از به‌روزرسانی برنامه الگوی کشت محصولات زراعی، نهایی شدن الگوی کشت باغبانی، گیاهان دارویی، گلخانه‌ها، تولیدات شیلاتی و زراعت چوب، آغاز تدوین الگوی تولیدات دام و طیور، انتشار گزارش‌های نظارتی و عملیاتی شدن سامانه مدیریت و تصمیم‌یار الگوی کشت در سطح کشور خبر داد.

توکلی همچنین به آثار تغییرات اقلیمی در استان آذربایجان شرقی اشاره کرد و گفت: کاهش بارش، افزایش دما، کاهش رطوبت نسبی، تغییر الگوی بارش از برف به باران، افزایش تبخیر، اختلال در نیاز سرمایی گیاهان و افزایش تنش‌های زیست‌محیطی و اجتماعی از پیامدهای جدی این تغییرات است.

وی در پایان با ارائه پیشنهادهایی برای استان، توسعه مدل تلفیقی آبیاری هوشمند و مدیریت برتر مزرعه‌ای را ضروری دانست و افزود: با توجه به اینکه حدود ۷۰ درصد بارش کشور تبخیر می‌شود، می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب دست‌کم ۱۰ تا ۱۵ درصد آب سبز را مهار و به منابع آب زیرزمینی اضافه کرد تا بخشی از خلأ عملکرد تولیدات کشاورزی جبران شود.